Τη δημιουργία πολυεργοδοτικών Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, μέσω της αλλαγής του θεσμικού πλαισίου, παράλληλα με την ενδυνάμωση της εποπτείας του θεσμού των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) ανακοίνωσε ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης μιλώντας στο συνέδριο «Επενδύσεις στην Ελλάδα και Αναπτυξιακή Προοπτική – 2022», που διοργανώνουν το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθήνας και το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικότητας και Αειφόρου Ανάπτυξης. Αναφερόμενος στα θέματα της ασφάλισης ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε το νέο πλαίσιο για τους ατομικούς κουμπαράδες για τις επικουρικές συντάξεις των νέων, ενώ ανήγγειλε θεσμικές παρεμβάσεις για τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). «Στόχος μας», τόνισε, «είναι να διαμορφώσουμε ένα πιο σύγχρονο και λειτουργικό θεσμικό και εποπτικό πλαίσιο, ώστε ο κλάδος να αναπτυχθεί με υγιή τρόπο, μέσω επαρκών και δίκαιων κινήτρων για όλους τους ασφαλισμένους, ενισχύοντας παράλληλα την προστασία τους».
Ενδεικτικά, μερικές από τις παρεμβάσεις που παρουσίασε ο υπουργός είναι:
– Η μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού βάρους μέσω της απλοποίησης διαδικασίας αδειοδότησης ενός ΤΕΑ.
– Η βελτίωση της ευελιξίας μέσω της δυνατότητας ίδρυσης πολυεργοδοτικών ΤΕΑ.
Η σύσταση πολυεργοδοτικών ΤΕΑ, ταμείων δηλαδή που δημιουργούνται από ομάδες ανθρώπων που δεν έχουν κάποιο επαγγελματικό δεσμό, δεν ανήκουν στην ίδια επαγγελματική ομάδα, δεν κάνουν το ίδιο επάγγελμα και δεν απασχολούνται στην ίδια επιχείρηση, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου κυριαρχούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και υπάρχει μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων, βρίσκεται στην ατζέντα του υπουργείου Εργασίας, σε μια προσπάθεια να υπάρξει περαιτέρω ανάπτυξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, πάνω από το 88% των επιχειρήσεων απασχολούν έως 10 άτομα προσωπικό και συνολικά το 98,4% των επιχειρήσεων απασχολεί έως 50 άτομα. Ετσι εκτιμάται ότι στο νέο θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα της δημιουργίας πολυεργοδοτικών – πολυσυμμετοχικών ταμείων. Παράλληλα, βέβαια, δεν πρέπει να παραγνωριστεί και η πρωτοβουλία των εργοδοτικών φορέων με τη ΓΣΕΕ για τη δημιουργία ενός Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου (ΕΘΕΤ), που ως προοπτική προβλέπεται από το 2018 στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβασης Εργασίας.
Είναι ενδεικτικό ότι πολλές χώρες το τελευταίο διάστημα στρέφονται προς τη δημιουργία πολυεργοδοτικών ΤΕΑ, καθώς τα οφέλη είναι πολλά, με κύρια τη μείωση του διαχειριστικού κόστους, τη δημιουργία οικονομιών κλίμακος, τις καλύτερες επενδυτικές επιλογές και την καλύτερη διακυβέρνηση.
Οπως επισημάνθηκε στο τελευταίο συνέδριο της Ελληνικής Ενωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ) στην Ιρλανδία, έχει πλέον τεθεί επίσημα στόχος δραστικού περιορισμού των επαγγελματικών ταμείων, τα οποία σήμερα είναι περίπου 60.000, σε 100 με 150 πολυεργοδοτικά ταμεία. Αλλά και στην Κύπρο το 40% των ταμείων πρόνοιας αναμένεται μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια να γίνουν πολυεργοδοτικά. Ηδη το προηγούμενο διάστημα πραγματοποιήθηκε συνάντηση της Ενωσης με τον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, όπου οι δύο πλευρές συζήτησαν τόσο για την τρέχουσα κατάσταση του 2ου πυλώνα όσο και για τις προβληματικές, λειτουργικές και εποπτικές πτυχές του αλλά και τις σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΛΕΤΕΑ και του ΤΕΑ του υπουργείου Οικονομικών Χρήστο Νούνη, το ενδιαφέρον εργοδοτών να δημιουργήσουν ΤΕΑ είναι σημαντικά αυξημένο και υπάρχει η ελπίδα ότι το επερχόμενο νομοσχέδιο θα δώσει μια πιο δυναμική χροιά στον θεσμό των ΤΕΑ, ιδίως μέσω της απλοποίησης και επιτάχυνσης των αδειοδοτικών διαδικασιών και της δυνατότητας ίδρυσης πολυεργοδοτικών ΤΕΑ. Το συνολικό ενεργητικό τους, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2021, φθάνει σε 1,834 δισ. ευρώ, από 1,643 δισ. ευρώ στα τέλη του 2020, αυξημένο κατά 11,69%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το ενεργητικό έφθασε τον Μάρτιο του 2022 στα 1,799 δισ. ευρώ λόγω της διόρθωσης των αγορών, με υψηλή μεταβλητότητα και έντονη οικονομική αβεβαιότητα. Η μέση ετήσια σταθμική απόδοση του χαρτοφυλακίου των ελληνικών ΤΕΑ το 2021 έφθασε στο 6,14%. Η απόδοση είναι σημαντικά υψηλότερη από τα μέσα επίπεδα επιτοκίων που επικράτησαν στις αγορές χρήματος, αναδεικνύοντας τα οφέλη της μακροχρόνιας τακτικής και επαρκώς διαφοροποιημένης επένδυσης μέσω της αξιοποίησης της υψηλής ποιότητας επαγγελματικής διαχείρισης.
Σύμφωνα μάλιστα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ για την επαγγελματική ασφάλιση, η ενίσχυση του 2ου πυλώνα θα έχει πολλαπλά οφέλη: θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση και στον επιμερισμό του δημογραφικού κινδύνου, στην αποτροπή της αδήλωτης εργασίας, στη μεγαλύτερη διασπορά του ρίσκου, ενώ θα ενισχύσει μακροπρόθεσμα και την ελληνική κοινωνία και την οικονομία.
Το μεγαλύτερο, πάντως, «αγκάθι» αλλά και στοίχημα στην επικείμενη μεταρρύθμιση είναι το καθεστώς φορολόγησης των ΤΕΑ κι αν τελικά θα φορολογηθούν οι εφάπαξ παροχές. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν στελέχη των ταμείων, ο πιθανός περιορισμός των φοροαπαλλαγών για τα ΤΕΑ ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικές αναταράξεις και εντέλει να παραχθούν τα αντίθετα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα. Στον αντίποδα, από το υπουργείο Εργασίας έχουν ξεκαθαρίσει ότι η ανάπτυξη ενός τόσο σημαντικού θεσμού δεν μπορεί και δεν πρέπει να στηρίζεται σε εφήμερα φορολογικά κίνητρα, αλλά σε αρχές, κανόνες, δεσμούς εμπιστοσύνης και υψηλή ποιότητα υπηρεσιών προς τους ασφαλισμένους.