Το 66% του παγκόσμιου χρέους βρίσκεται στα χέρια της Κίνας, που τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί στον μεγαλύτερο πιστωτή του κόσμου στη σύναψη διμερών δανείων, ενώ και οι κινεζικές επιχειρήσεις έχουν εξελιχθεί σε πιστωτές. Οπως, όμως, υπενθύμισε χθες ο επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ντέιβιντ Μαλπάς, το παγκόσμιο χρέος αυξάνεται διαρκώς και ιδιαιτέρως το χρέος των φτωχότερων χωρών και σε αντίθεση με άλλους διεθνείς πιστωτές, η Κίνα είναι μονίμως απρόθυμη να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε διεθνή συμφωνία για τη μείωση του χρέους τους.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έδωσε προσφάτως στη δημοσιότητα η Παγκόσμια Τράπεζα, το εξωτερικό χρέος των χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος αυξήθηκε το περασμένο έτος κατά 6,9% κατά μέσον όρο, φθάνοντας τα 9,3 τρισ. δολ. Εν ολίγοις, το 2021 σημείωσε μεγαλύτερη αύξηση από εκείνη του 5,3% που είχε σημειώσει το 2020, το φοβερό έτος του πρώτου κύματος της πανδημίας. Ο κ. Μαλπάς υπογράμμισε πως η σχετική έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας καθιστά σαφές πως «η μείωση του χρέους των φτωχών χωρών πρέπει να επεκταθεί ευρύτατα και να συμπεριλάβει τον ιδιωτικό τομέα και την Κίνα». Κάλεσε μάλιστα τους ηγέτες του G20 να εξετάσουν το θέμα στη συνάντησή τους που αρχίζει σήμερα στο Μπαλί της Ινδονησίας. «Θα αναγνωρίσουν τη σοβαρότητα του προβλήματος», τόνισε ο κ. Μαλπάς, αλλά πρόσθεσε πως ώς τώρα δεν έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος σε ό,τι αφορά τις προσπάθειές του να επιτύχει άμεσο «πάγωμα» των πληρωμών του χρέους χωρών που ζήτησαν ελάφρυνση και επίσπευση των διαδικασιών αναδιάρθρωσης του χρέους τους.
Στελέχη του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμούν πως το 25% των αναδυομένων αγορών και των αναπτυσσομένων οικονομιών βρίσκονται στα πρόθυρα πτώχευσης. Το ποσοστό αυτό εκτοξεύεται μάλιστα στο 60% όταν πρόκειται για τις χώρες μεσαίου εισοδήματος. Εχουν μεσολαβήσει οι ολέθριες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σε ορισμένες φτωχές χώρες και σε συνδυασμό με τις αυξήσεις των επιτοκίων δυσχεραίνουν περαιτέρω την αποπληρωμή του χρέους τους. Εντείνουν, έτσι, σε ακραίο βαθμό τις πιέσεις σε οικονομίες που προσπαθούν ακόμη να ανακάμψουν από την ύφεση της πανδημίας. Και όπως τόνισε ο επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Κίνα είναι απρόθυμη σε αυτή τη διαδικασία, που κινείται πολύ αργά και «ουσιαστικά παραμένει παρατηρητής». Τον Αύγουστο το Πεκίνο διέγραψε περίπου το 0,3% των δανείων που έχει χορηγήσει σε αφρικανικές χώρες, αλλά επρόκειτο για 20ετή δάνεια που ήδη δεν εξυπηρετούνταν προ πολλού και δεν επρόκειτο να πάρει ποτέ πίσω τα χρήματά του.
Αλλοι παρατηρητές επιρρίπτουν στη δεύτερη οικονομία στον κόσμο ότι παγιδεύει τις φτωχές χώρες, δανείζοντάς τες μεγάλα κεφάλαια για την εκτέλεση έργων υποδομής, αλλά με όρους που διασφαλίζουν τα δικά της συμφέροντα και συχνά είναι επαχθείς για τους δανειολήπτες. Το συνολικό χρέος του Πακιστάν, για παράδειγμα, υπερδιπλασιάστηκε στη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, καθώς αυξήθηκε δραματικά ο δανεισμός του από την Κίνα. Προσφάτως, όμως, ενώ αγωνιζόταν να αντιμετωπίσει τις καταστρεπτικές πλημμύρες, αναγκάστηκε να καταβάλει με προτεραιότητα τις πληρωμές δανείου που όφειλε στην Κίνα.
Στα χέρια της Κίνας βρίσκεται το 66% του παγκόσμιου χρέους.
Την περασμένη δεκαετία πολλές αναπτυσσόμενες χώρες στράφηκαν στην Κίνα που τους δάνεισε τα αναγκαία κεφάλαια για να φτιάξουν τρένα υψηλής ταχύτητας, υδροηλεκτρικά φράγματα, αεροδρόμια και μεγάλους αυτοκινητοδρόμους. Τώρα που ο πληθωρισμός επιταχύνεται, τα επιτόκια αυξάνονται και οι οικονομίες αποδυναμώνονται, πολλές από τις χώρες αυτές βρίσκονται στο έλεος του Πεκίνου.
Πολλές από αυτές είναι σε δεινή οικονομική θέση εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού, που οδηγεί στα ύψη τις τιμές των τροφίμων. Τα δάνεια της Κίνας στις φτωχές χώρες είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο, σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό συγκριτικά με τις δυτικές κυβερνήσεις. Τώρα που τα επιτόκια αυξάνονται, διογκώνονται οι δόσεις των δανείων ακριβώς τη στιγμή που οι φτωχές αυτές χώρες δυσκολεύονται περισσότερο. Και τα νομίσματά τους έχουν υποτιμηθεί έναντι του δολαρίου, αλλά σχεδόν όλα τα δάνειά τους πρέπει να αποπληρωθούν σε δολάρια. Το αποτέλεσμα είναι ότι ανέρχονται σήμερα σε 118 δισ. δολάρια τα κόκκινα δάνεια που έχει χορηγήσει η Κίνα σε αναπτυσσόμενες χώρες, μεγάλο μέρος των οποίων αφορά έργα υποδομής στο πλαίσιο του νέου Δρόμου του Μεταξιού. Και τελικά η Κίνα τούς χορηγεί νέα δάνεια.