Θα αποτελέσει ιστορικό βήμα για μια χώρα 4 εκατ. ανθρώπων που επί χρόνια προσπαθεί να προσεταιρισθεί στενότερα την Ε.Ε. και να ενσωματωθεί στις οικονομίες της Δύσης. Ο λόγος για την ένταξη της Κροατίας στην Ευρωζώνη που θα αποτελεί και επισήμως πραγματικότητα την Πρωτοχρονιά όταν η βαλκανική χώρα θα προσχωρήσει ταυτοχρόνως και στη ζώνη Σένγκεν.
Κατά κάποιον τρόπο πρόκειται απλώς για την επισημοποίηση μιας κατάστασης που υφίσταται ντε φάκτο εδώ και χρόνια καθώς οι οικονομικοί δεσμοί της Κροατίας με την Ευρωζώνη είναι προ πολλού ισχυροί. Το 50% του εξωτερικού της εμπορίου είναι με τις χώρες της Ευρωζώνης από την οποία προέρχονται τα 2/3 των άμεσων ξένων επενδύσεων στο έδαφός της αλλά και το 70% των τουριστών της. Παράλληλα, το 50% των καταθέσεων είναι σε ευρώ όπως και το 60% των δανείων της. Οπως τονίζει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, η προσχώρηση μιας ακόμη χώρας στην Ευρωζώνη –η Κροατία θα καταστεί το 20ό μέλος της Ευρωζώνης– θα δώσει μια συμβολική ώθηση στην ενότητα της Ευρώπης σε μια στιγμή που η Ρωσία προσπαθεί να δημιουργήσει ρωγμές στο εναντίον της μέτωπο. Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έχει χαρακτηρίσει την επικείμενη προσχώρηση της Κροατίας «ψήφο εμπιστοσύνης στην Ευρωζώνη», ενώ έχει προβλέψει πως η χώρα θα ωφεληθεί από την «ασπίδα του ευρώ».
Στο εσωτερικό της Κροατίας η 1η Ιανουαρίου αναμένεται με ιδιαίτερη αισιοδοξία, ενώ βλέπει κανείς στα σούπερ μάρκετ και στα καταστήματα να αναγράφονται δύο διαφορετικές τιμές, σε κούνα και σε ευρώ. «Η Κροατία είναι η χώρα που θα ωφεληθεί τα μέγιστα από την ένταξή της στην Ευρωζώνη», τονίζει ο Μπόρις Βούτσιτς, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, επικαλούμενος την εξάλειψη του συναλλαγματικού κινδύνου. Οπως εξηγεί ο ίδιος, αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Κροατία, καθώς «όταν υποτιμάται το νόμισμα μιας χώρας έναντι του ευρώ, τότε το χρέος της αυξάνεται και αυξάνεται και το κόστος του δανεισμού της». Οπως τονίζει ο ίδιος, η Κροατία διαθέτει συναλλαγματικά διαθέσιμα ύψους 27 δισ. ευρώ για να καλύψει το χρέος της και το κόστος του δανεισμού της. Ο κεντρικός τραπεζίτης δηλώνει με αισιοδοξία πως «τα οφέλη από το ευρώ είναι πιο ορατά σε περιόδους κρίσης» και παραπέμπει στις περιπτώσεις της Πολωνίας και της Τσεχίας, των οποίων τα νομίσματα, το ζλότι και η κορώνα αντιστοίχως, έχουν δεχθεί εντονότατες πιέσεις. Πράγματι οι κεντρικές τράπεζες των δύο γειτονικών χωρών της κεντροανατολικής Ευρώπης αναγκάστηκαν να παρέμβουν και να προχωρήσουν σε επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων, με αποτέλεσμα να έχουν εκτοξευθεί οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων τους στο 5% και στο 5,8% αντιστοίχως. Η Κροατία, αντιθέτως, δεν έχει αντιμετωπίσει τέτοιο πρόβλημα. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων της κυμαίνονται κοντά στο 3,5% και είναι εν ολίγοις χαμηλότερες από τις αντίστοιχες της Ελλάδας και της Ιταλίας και οριακά μόνον υψηλότερες από εκείνες της Ισπανίας.
«Το θέμα είναι ότι με την προσχώρηση στην Ευρωζώνη ενισχύεται θεαματικά η αξιοπιστία μιας χώρας», τονίζει ο Μπόρις Βούτσιτς που από 1ης Ιανουαρίου θα έχει ψήφο στις συνεδριάσεις της ΕΚΤ, στις οποίες παρευρίσκεται εδώ και καιρό ως παρατηρητής. Και αφήνει να εννοηθεί ότι θα συνταχθεί με τους «ιέρακες» της ΕΚΤ καθώς ανακαλεί τις δύσκολες περιόδους που γνώρισε η χώρα του τόσο ως μέλος της πρώην Γιουγκοσλαβίας όσο και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 όταν ο πληθωρισμός βγήκε εκτός ελέγχου.
Οι χώρες που υιοθέτησαν το ευρώ γνώρισαν κατά μέσον όρο μια αύξηση των τιμών της τάξης του 0,2% έως 0,4%, αλλά αυτό έγινε σε περιόδους χαμηλού πληθωρισμού. Στην Κροατία έχει ήδη ληφθεί μέριμνα για να διασφαλισθεί διαφάνεια στις τιμές και τα καταστήματα είναι υποχρεωμένα από τον Σεπτέμβριο να εμφανίζουν τις τιμές των προϊόντων τους τόσο σε κούνα όσο και σε ευρώ. Οφείλουν να διατηρήσουν τη διπλή αναγραφή των τιμών μέχρι τα τέλη του 2023. Η κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει τις επιχειρήσεις ότι θα επιβληθούν πρόστιμα σε όποιον επιχειρήσει να κερδοσκοπήσει εκμεταλλευόμενος την αλλαγή του νομίσματος για να αυξήσει τις τιμές. Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα, ο Μιχάλ Σέντσουκ, διευθύνων σύμβουλος της Studenac, μιας από τις μεγαλύτερες αλυσίδες τροφίμων στην Κροατία, τονίζει πως «η χώρα προσχωρεί στο ευρώ σε μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού γι’ αυτό και οι Κροάτες είναι ήδη ιδιαιτέρως ευαισθητοποιημένοι στις τιμές, που σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να δικαιολογήσει ένας έμπορας μεγάλες αυξήσεις τιμών». Και τους τελευταίους μήνες οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας επιστρατεύτηκαν για να βοηθήσουν την κεντρική τράπεζα σε ένα δύσκολο έργο: να αποθηκεύσει και να εποπτεύει περίπου το 40% των κούνα που κυκλοφορούν στη χώρα και τα οποία εκτιμά πως θα ανταλλαχθούν με ευρώ μέσα στις πρώτες εβδομάδες του νέου έτους.