Τουλάχιστον το 6% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της, το 11% των επενδύσεων και το 7% του εμπορίου της κόστισε στη Βρετανία η έξοδός της από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η εικόνα προκύπτει από νέα μελέτη για το κόστος του Brexit, αυτή τη φορά από το βρετανικό περιοδικό The Economist.
Η Βρετανία αποχώρησε επισήμως από την Ε.Ε. τον Ιανουάριο του 2020, συνάπτοντας παράλληλα μια ασύμφορη εμπορική συμφωνία για τη μετά το Brexit εποχή. Οι αισιόδοξοι στη Βρετανία έμειναν με την ελπίδα ότι κάποια από τις κακές επιδόσεις της οικονομίας της οφειλόταν στην πανδημία και συνεπώς θα άλλαζε σταδιακά. Και ότι τα προβλήματα που έθεταν στο εμπόριο οι νέοι φραγμοί θα διαρκούσαν λίγο καθώς οι εμπορικές επιχειρήσεις θα συνήθιζαν στις νέες ρυθμίσεις. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να αξιολογηθούν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του Brexit. Ομως τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι έχει πλήξει τη βρετανική οικονομία.
Ο Τζον Σπρίνγκφορντ, του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση, προσπάθησε να εντοπίσει τον αντίκτυπο του Brexit επινοώντας μια χώρα-φάντασμα που παρακολουθούσε την απόδοση της Βρετανίας πριν από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016. Χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο παρουσίασε μια λογική περιγραφή της πορείας της Βρετανίας όπως θα ήταν αν δεν είχε αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ε.Ε.
Εκτιμά έτσι ότι μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2022, το Brexit είχε πλήξει το βρετανικό ΑΕΠ έως και 6% και είχε μειώσει τις επενδύσεις στη χώρα κατά 11%. Οι επιπτώσεις στο εμπόριο είναι λίγο πιο περίπλοκες. Τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν ότι το Brexit δεν είχε μεγάλη επίδραση στο εμπόριο υπηρεσιών, αλλά είχε μειώσει το εμπόριο προϊόντων κατά 7% έως το δεύτερο τρίμηνο του 2022.
Το εμπόριο προϊόντων έχει υποχωρήσει κατά 7% έως το δεύτερο τρίμηνο του 2022.
Οι επικριτές του μοντέλου του κ. Σπρίνγκφορντ λένε ότι η σύγκριση με ορισμένες χώρες είναι άδικη για τη Βρετανία: Η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία μπόρεσαν περισσότερο να κλείσουν τα σύνορά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας και να αποφύγουν τις χειρότερες συνέπειες των lockdowns. Η Αμερική έγινε εξαγωγέας ενέργειας το 2019. Επισημαίνουν επίσης ότι το πρόβλημα παραγωγικότητας της Βρετανίας προϋπήρχε του Brexit: Είχε ήδη τη μικρότερη απόδοση των επενδύσεων μεταξύ των χωρών του G7 κατά τη διάρκεια της δεκαετίας πριν από το δημοψήφισμα.
Ο κ. Σπρίνγκφορντ υποστήριξε με τη σειρά του ότι η προσέγγισή του είναι καλύτερη από την επιλογή χωρών με βάση εμπειρικούς κανόνες. Οποια και αν είναι η ακριβής κλίμακα των επιπτώσεων, το συνολικό μήνυμα είναι σαφές: Το Brexit έχει επιδεινώσει μια κακή κατάσταση.
Η αποχώρηση από την Ενωση ανέβασε επίσης το κόστος ζωής. Μια ξεχωριστή ομάδα ερευνητών από άλλη δεξαμενή σκέψης, το Center for Economic Performance, ανέλυσε προϊόντα διατροφής που ήταν λίγο πολύ πιθανό να προέρχονται από την Ε.Ε. Κατέληξε έτσι στο συμπέρασμα ότι το Brexit αύξησε τις μέσες τιμές των τροφίμων στη Βρετανία κατά περίπου 3% ετησίως το 2020 και το 2021. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η βρετανική κυβέρνηση έχει εφαρμόσει μόνο ένα υποσύνολο των ελέγχων εισαγωγών που υποσχέθηκε και ανέβαλε επανειλημμένως τους υπόλοιπους. Εάν εφαρμόσει ποτέ την πλήρη σειρά ελέγχων με την τελευταία προθεσμία να είναι στο τέλος του 2023, αυτές οι επιπτώσεις είναι πιθανό να επιδεινωθούν.
Το Brexit έχει επηρεάσει τις ροές ανθρώπων καθώς και το εμπόριο. Οι πολίτες της Ε.Ε. που είχαν προηγουμένως τη δυνατότητα να εργαστούν ή να σπουδάσουν στη Βρετανία, πρέπει πρώτα να εξασφαλίσουν βίζα. Αυτό είχε αναπάντεχα αποτελέσματα: Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2022, οι πολίτες χωρών της Ε.Ε. αντιπροσώπευαν μόνο περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου των ξένων εργαζομένων στη Βρετανία. Και πολλοί από αυτούς ήταν πρόσφυγες από την Ουκρανία. Το 2015, αντιθέτως, οι πολίτες της Ε.Ε. αποτελούσαν ίσως το 50% των ξένων εργαζομένων στη Βρετανία, αν και μια αλλαγή στη μεθοδολογία για τον υπολογισμό των αριθμητικών στοιχείων το 2020 καθιστά δύσκολες τις συγκρίσεις.