Τις αντοχές του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας δοκιμάζει η μαζική διείσδυση των ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής. Σύμφωνα μάλιστα με τον ΑΔΜΗΕ, ο συνδυασμός χαμηλής ζήτησης και υψηλής παραγωγής των ΑΠΕ που παρατηρείται την άνοιξη και το φθινόπωρο αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για μπλακ άουτ. Ο αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ, Ιωάννης Μάργαρης, μιλάει στην «Κ» για μια νέα κατάσταση που έχει αρχίσει να διαμορφώνεται με την αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας εδώ και δύο χρόνια, η οποία έχει επιδεινωθεί και έχει φτάσει στα όριά της το τελευταίο εξάμηνο. Ο κ. Mάργαρης περιγράφει τις τρεις διαστάσεις του προβλήματος ως εξής:
1. Οσο αυξάνεται η παραγωγή των ΑΠΕ τόσο λιγότερος χώρος μένει στο σύστημα για τις θερμικές μονάδες (φυσικού αερίου και λιγνίτη). Ετσι, συμβαίνει κυρίως σε περιόδους χαμηλής ζήτησης, όπως τώρα, οι ΑΠΕ λόγω καιρικών συνθηκών να παράγουν το 70%-80% του φορτίου, αλλά εάν πέσει απότομα η παραγωγή τους, γιατί για παράδειγμα χαλάει ο καιρός ή βγουν εκτός λειτουργίας κάποιες γραμμές υψηλής τάσης, δεν μπορείς να βάλεις σε λειτουργία άμεσα συμβατικές μονάδες. Ο κίνδυνος για μπλακ άουτ σε τέτοια περίπτωση είναι αυξημένος και για να τον αποφύγεις θα πρέπει να θέσεις εκτός συστήματος κάποιες γραμμές, που σημαίνει να περιοριστεί η συσκότιση σε κάποιες γεωγραφικές περιοχές.
2. Οσο αυξάνονται οι ΑΠΕ, αρχίζουν να ανεβαίνουν και οι τάσεις του συστήματος, οι οποίες ρυθμίζονται από τις μονάδες βάσης στα 150 KV και στα 400 KV. Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται επί του παρόντος με αντιστάθμιση ή βγάζοντας κάποιες γραμμές εκτός, αλλά και αυτού του τύπου η διαχείριση έχει φτάσει στα όριά της το τελευταίο εξάμηνο με τη μαζική διείσδυση των ΑΠΕ. Λύση στο ζήτημα αναζητούν από κοινού οι Διαχειριστές της Ευρώπης αφού το πρόβλημα είναι κοινό για όλα τα ευρωπαϊκά συστήματα ηλεκτρισμού, καθώς οι ΑΠΕ εκτοπίζουν τις θερμικές μονάδες.
Ο συνδυασμός χαμηλής ζήτησης και υψηλής παραγωγής των ΑΠΕ ενισχύει σημαντικά τον κίνδυνο για μπλακ άουτ.
3. Η υψηλή παραγωγή ΑΠΕ, κυρίως φωτοβολταϊκών που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ. Πρόκειται για έργα ισχύος περίπου 6,5 χιλιάδων μεγαβάτ, την παραγωγή των οποίων δεν «βλέπει» ο ΔΕΔΔΗΕ διότι δεν διαθέτει συστήματα ελέγχου. Οταν η παραγωγή είναι υψηλή, αντί η ενέργεια να ρέει από το σύστημα υψηλής τάσης στο σύστημα της μέσης τάσης όπως έχει σχεδιαστεί, γυρνάει προς τα πίσω, προκαλώντας ανά πάσα στιγμή σοβαρά προβλήματα ευστάθειας.
Ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ξεκινήσει να σχεδιάζει ένα σύστημα παρακολούθησης και ελέγχου της παραγωγής των ΑΠΕ που είναι συνδεδεμένες με το δίκτυό του, ενώ ο ΑΔΜΗΕ «χτίζει» ένα κέντρο ελέγχου ενέργειας για ΑΠΕ, που θα δίνει τη δυνατότητα παρεμβάσεων σε πραγματικό χρόνο ώστε να μη φτάνουν τα πράγματα σε οριακό σημείο.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η αυξανόμενη παραγωγή των ΑΠΕ χωρίς συστήματα αποθήκευσης παραμένει εξαιρετικά δύσκολα διαχειρίσιμη υπόθεση. Ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος, εάν δεν υιοθετηθούν ριζικά μέτρα, οδεύει μαθηματικά προς εξάντληση τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, ο οποίος πέραν της επιτάχυνσης των έργων αποθήκευσης έχει καταθέσει πρόταση στο ΥΠΕΝ για την ενσωμάτωση μπαταριών σε φωτοβολταϊκά πάρκα με ενεργούς όρους σύνδεσης. Πρόκειται για μια δεξαμενή έργων 12 GW, στα οποία θα μπορούσαν έναντι κινήτρων να εγκατασταθούν μπαταρίες διάρκειας μιας ώρας δίνοντας τη δυνατότητα στον ΑΔΜΗΕ για μεγαλύτερες περικοπές ισχύος, χωρίς να προκαλείται ζημία στον παραγωγό. Αυτό θα αυξήσει τον ηλεκτρικό χώρο κατά 15% έως και 50%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΑΔΜΗΕ, ανάλογα με το πόσα πάρκα θα ανταποκριθούν στο μέτρο. Ο δεσμευμένος ηλεκτρικός χώρος προσεγγίζει αυτή τη στιγμή τα 25 GW (περίπου 11 GW εν λειτουργία έργα και 14 GW με ενεργές οριστικές προσφορές σύνδεσης).