«Αφήνουμε τις επιχειρήσεις να δημιουργούν ελκυστικό περιβάλλον για τους εργαζομένους με προνόμια, μπόνους και άλλα κίνητρα και αυτοί επιλέγουν τι τους ταιριάζει. Εάν η αγορά είναι ανταγωνιστική και ανοιχτή, αυτά τα προνόμια θα αυξάνονται». Με αυτά τα λόγια ο κ. Μάθιου Σέι, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Ενωσης Λιανεμπορίου των ΗΠΑ (National Retail Federation – NRF) υπεραμύνεται, μιλώντας στην «Καθημερινή» της Κυριακής, του μοντέλου των εργασιακών σχέσεων στον λιανεμπορικό κλάδο των ΗΠΑ, μοντέλο πολύ διαφορετικό από αυτό που ισχύει στην Ελλάδα και συνολικότερα στην Ευρώπη.
Ο κ. Σέι, επικεφαλής της μεγαλύτερης λιανεμπορικής ένωσης στον κόσμο, βρέθηκε στην Αθήνα τις προηγούμενες ημέρες, προκειμένου να λάβει μέρος στην εαρινή συνάντηση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Λιανικού Εμπορίου (Federation of International Retail Associations – FIRA), συνάντηση την οποία φιλοξένησε η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ).
– Ποιες είναι οι νέες τάσεις στο λιανεμπόριο στις ΗΠΑ, αλλά και παγκοσμίως;
– Στη διάρκεια της πανδημίας οι καταναλωτές στράφηκαν από τις δαπάνες σε υπηρεσίες και εμπειρίες, στις δαπάνες για αγαθά. Στον κλάδο καταγράφηκε ιστορικό υψηλό στη ζήτηση και επίπεδα δαπανών μη βιώσιμα. Ο τζίρος του λιανεμπορίου αυξήθηκε κατά 7,7% το 2020, κατά 13,6% το 2021 και κατά 8% το 2022. Προ πανδημίας, ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης του λιανεμπορίου ήταν 3,6% και αναμένουμε οι πωλήσεις να επιστρέψουν στα προ πανδημίας επίπεδα. Αυτά που διαπιστώνουμε στις ΗΠΑ σε σχέση με τις συνήθειες των καταναλωτών είναι τα εξής: βάζουν σε προτεραιότητα την άνεση, την ευκολία, επιλέγουν να ψωνίζουν στα φυσικά καταστήματα, το ηλεκτρονικό εμπόριο επιστρέφει σε μακροπρόθεσμους ρυθμούς ανάπτυξης και τους απασχολεί ο πληθωρισμός, οι δαπάνες του δημοσίου και το έγκλημα.
Στις ΗΠΑ εξακολουθούμε να βλέπουμε ένα δίπολο, μια διαφοροποίηση στις συνήθειες των νοικοκυριών ανάλογα με το εισόδημά τους. Τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα απομακρύνονται από την αγορά ειδών πολυτελείας καθώς το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού προορίζεται για τα τρόφιμα, το ενοίκιο και την ενέργεια. Επιπλέον, χρησιμοποιούν εκπτωτικά κουπόνια, στρέφονται στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και στα γενόσημα, ψωνίζουν προϊόντα σε προσφορά πιο συχνά και κάνουν λιγότερες επισκέψεις στα καταστήματα για ψώνια. Από την άλλη, τα νοικοκυριά με υψηλό εισόδημα εξακολουθούν να αγοράζουν είδη πολυτελείας, στρέφονται σε δαπάνες που έχουν σχέση με τις εμπειρίες, όπως είναι τα ταξίδια, η διασκέδαση.
Ρεκόρ δύο δεκαετιών για τον αριθμό φυσικών καταστημάτων στις ΗΠΑ το 2022.
– Εκτιμάτε ότι τα ηλεκτρονικά καταστήματα θα αντικαταστήσουν τελικά τα φυσικά καταστήματα;
– Τα μερίδια αγοράς του ηλεκτρονικού εμπορίου έφτασαν στο υψηλότερο σημείο στη διάρκεια της πανδημίας, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 20% των πωλήσεων. Το ηλεκτρονικό εμπόριο επιστρέφει τώρα σε μακροπρόθεσμους ρυθμούς ανάπτυξης και αντιπροσωπεύει περίπου το 17% των πωλήσεων. Παρά την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, οι καταναλωτές δείχνουν ισχυρή προτίμηση για άνεση, επιλέγοντας να ψωνίζουν από διάφορα κανάλια. Τα ψώνια στο φυσικό κατάστημα παραμένει ζωτικής σημασίας κομμάτι της αγοραστικής εμπειρίας στις ΗΠΑ. Αποτέλεσμα: το τρίτο τρίμηνο του 2022 ο αριθμός των εμπορικών καταστημάτων στις ΗΠΑ έφτασε στο υψηλότερο σημείο των δύο τελευταίων δεκαετιών και πλέον.
To φυσικό κατάστημα δεν είναι μόνο ένας προορισμός για συναλλαγές. Μπορεί να είναι ένα μέρος όπου οι καταναλωτές αλληλεπιδρούν με τις μάρκες, γνωρίζουν προϊόντα και αποκτούν νέες αγοραστικές εμπειρίες. Επιπλέον, πολλές παραγγελίες που πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά, διεκπεραιώνονται από τα φυσικά καταστήματα, καθιστώντας το φυσικό κατάστημα σημαντικό τμήμα του ψηφιακού οικοσυστήματος αγορών. Το 2022 οι Αμερικανοί λιανέμποροι ανακοίνωσαν ότι σχεδιάζουν να ανοίξουν περίπου 7.860 καταστήματα και να κλείσουν περίπου 1.680. Από τις αρχές του 2023 έως τώρα έχουν ανακοινώσει ότι θα ανοίξουν 2.925 καταστήματα και θα κλείσουν 2.585. Αυτό δείχνει ότι τα φυσικά καταστήματα έχουν καίρια σημασία για το αμερικανικό λιανεμπόριο.
– Eχει επηρεάσει η Μεγάλη Παραίτηση το λιανεμπόριο στις ΗΠΑ; Τι κάνετε για να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα;
– Η αγορά εργασίας και οι μισθοί εξακολουθούν να είναι ισχυροί στις ΗΠΑ, όμως δεν υπάρχουν πολλοί υπάλληλοι διαθέσιμοι για να καλύψουν τις κενές θέσεις εργασίας στο λιανεμπόριο. Oι απολύσεις στον κλάδο είναι οι λιγότερες των τελευταίων 10 ετών. Οσοι εργάζονται στο λιανεμπόριο με καθεστώς πλήρους απασχόλησης είδαν τις ωριαίες αμοιβές τους να αυξάνονται κατά 16,1% το 2022 σε σύγκριση με το 2019. Βεβαίως, και πάλι εξακολουθούμε να έχουμε περί το ένα εκατομμύριο κενές θέσεις εργασίας στο λιανεμπόριο.
Πλεονέκτημα
– Η νομοθεσία για το λιανεμπόριο και ειδικά σε ό,τι αφορά το ωράριο λειτουργίας και τις σχέσεις εργασίας θεωρείται στην Ελλάδα και συνολικότερα στην Ευρώπη πιο «προστατευτική» σε σύγκριση με ό,τι ισχύει στις ΗΠΑ. Θεωρείτε ότι αυτό είναι κακό για τον ανταγωνισμό;
– Γενικότερα, η ελεύθερη ροή των κεφαλαίων και η δυνατότητα των εργοδοτών σε όλους τους κλάδους, συμπεριλαμβανομένου του λιανεμπορίου, να διατηρούν το εργατικό δυναμικό που χρειάζονται, είναι μεγάλο πλεονέκτημα του αμερικανικού καπιταλιστικού συστήματος. Αυτός ο δυναμισμός της αγοράς εργασίας αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του οικονομικού μας συστήματος και κύριο παράγοντα της καλής απόδοσης της αμερικανικής οικονομίας. Μας αρέσει το δικό μας σύστημα! Oι εργαζόμενοι μπορούν να επιλέξουν μεταξύ διαφόρων ευκαιριών, να βρουν κάτι που ταιριάζει στις ανάγκες και τον τρόπο ζωής τους. Προσπαθούμε να έχουμε μια ισορροπημένη προσέγγιση σε ό,τι αφορά την εργατική νομοθεσία.
Στις ΗΠΑ δεν έχουμε νομοθεσία που να λέει ότι οι ώρες εργασίας είναι 30 ή 40 την εβδομάδα ή ότι οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν 6 ημέρες την εβδομάδα. Αφήνουμε τις επιχειρήσεις να δημιουργούν ελκυστικό περιβάλλον με προνόμια, μπόνους και άλλα κίνητρα, και οι εργαζόμενοι επιλέγουν. Εάν η αγορά είναι ανταγωνιστική και ανοιχτή, αυτά τα προνόμια θα αυξάνονται.
– Θα συστήνατε σε αμερικανικές λιανεμπορικές επιχειρήσεις να επενδύσουν στην Ελλάδα;
– Θα το έκανα. Βεβαίως, εξαρτάται και από τον υποκλάδο, είναι διαφορετικές οι ευκαιρίες για μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ, για ένα πολυκατάστημα ή για μια άλλη κατηγορία.