Αγώνας δρόμου στο οικονομικό επιτελείο, ώστε οι αλλαγές στο ενιαίο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων να «κλειδώσουν» μέσα στις επόμενες εβδομάδες και οι νέες διατάξεις να συμπεριληφθούν στο πρώτο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών.
Στο υπουργείο Οικονομικών κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους ενόψει της ανάγνωσης των προγραμματικών δηλώσεων.
Με δεδομένο όμως τον δημοσιονομικό χώρο από τον προϋπολογισμό του 2024 που θα διατεθεί –700 εκατ. ευρώ θα δοθούν για τις μεικτές αυξήσεις, ενώ το καθαρό κόστος για τον προϋπολογισμό θα είναι 500 εκατ. ευρώ, καθώς το Δημόσιο θα εισπράξει περισσότερους φόρους και ασφαλιστικές εισφορές– θα επιχειρηθεί να ικανοποιηθούν δύο στόχοι ταυτόχρονα:
Πρώτον, να δουν αύξηση στις μεικτές αποδοχές τους όλοι οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο οι οποίοι είναι και οι μόνοι που δεν έχουν δει ακόμη τους μισθούς τους να αλλάζουν.
Και δεύτερον, το ενιαίο μισθολόγιο να γίνει πιο «ελκυστικό» για συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων οι οποίες βρίσκονται στο επίκεντρο της κυβερνητικής πολιτικής:
1. Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει τους νεοεισερχόμενους και όσους κατατάσσονται στα χαμηλότερα κλιμάκια του ενιαίου μισθολογίου. Ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο σήμερα ανέρχεται στα 780 ευρώ για τα άτομα υποχρεωτικής εκπαίδευσης, στα 858 ευρώ για τους εργαζομένους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στα 1.037 ευρώ για τους τεχνολογικής και στα 1.092 ευρώ για τους πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Τα 780 ευρώ, που είναι και ο ελάχιστος μισθός στο Δημόσιο, παραμένει αμετάβλητος από το μακρινό πλέον 2011, όταν άρχισαν να πέφτουν βροχή οι περικοπές στους μισθούς του Δημοσίου. Μελετάται η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού.
2. Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει αυτούς που καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης. Με τα σημερινά δεδομένα, η ανάληψη ευθύνης στο Δημόσιο αποζημιώνεται μόνο με το επίδομα θέσης το οποίο ανέρχεται στα 290 ευρώ μεικτά για τους προϊσταμένους τμημάτων, στα 350 ευρώ μεικτά για τους προϊσταμένους υποδιευθύνσεων, στα 450 ευρώ για τους προϊσταμένους διευθύνσεων και στα 1.000 ευρώ για τους προϊσταμένους γενικών διευθύνσεων. Η αύξηση του επιδόματος θέσης είναι ένα από τα σενάρια που επίσης έχουν εξεταστεί και πριν από τις εκλογές.
Μελετάται η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού, που σήμερα είναι στα 780 ευρώ.
3. Η 3η ομάδα περιλαμβάνει τους εργαζομένους με παιδιά. Το σκεπτικό που συνοδεύει το σενάριο να αυξηθεί το επίδομα παιδιών είναι το αντίστοιχο που οδήγησε και στη λήψη της απόφασης για αύξηση της έκπτωσης φόρου για τις οικογένειες με παιδιά. Και στο ενιαίο μισθολόγιο –όπως συμβαίνει και με τη φορολογική νομοθεσία– η απόσταση του επιδόματος ανάμεσα σε αυτούς που έχουν ένα και δύο παιδιά είναι πολύ μικρή. Οι έχοντες ένα προστατευόμενο τέκνο λαμβάνουν 50 ευρώ, ενώ οι έχοντες δύο λαμβάνουν 70 ευρώ (σ.σ. αντίστοιχα το επίδομα για τους τριτέκνους είναι 120 ευρώ). Εχει πέσει στο τραπέζι η πρόταση να υπάρξει μια μικρότερη αύξηση στο επίδομα τέκνου για όσους έχουν ένα παιδί (π.χ. από τα 50 ευρώ στα 70 ευρώ) και μια μεγαλύτερη αύξηση για όσους έχουν δύο παιδιά (π.χ. από τα 70 ευρώ στα 120 ευρώ) και για όσους έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά (π.χ. από τα 120 στα 170 ευρώ για τους τριτέκνους). Αν υιοθετηθεί αυτή η λύση, θα συνδυαστεί με την αύξηση της έκπτωσης φόρου για τους γονείς με παιδιά, οπότε οι δημόσιοι υπάλληλοι με ανήλικα θα λάβουν μια ουσιαστική καθαρή αύξηση στις αποδοχές τους.
Το κυβερνητικό πρόγραμμα προβλέπει ότι το δημοσιονομικό κόστος για το ενιαίο μισθολόγιο θα παραμείνει σταθερό στα 500 εκατ. ευρώ για όλη την 4ετία. Αυτό σημαίνει ότι οι μεταβολές που θα αποφασιστούν θα διατηρηθούν σε ισχύ χωρίς πρόσθετες παρεμβάσεις για όλη την 4ετία. Οι όποιες πρόσθετες αυξήσεις στο Δημόσιο θα προέλθουν από τις ωριμάνσεις και τις αλλαγές μισθολογικού κλιμακίου.
Την οριστική εικόνα του νέου μισθολογίου στο Δημόσιο αναμένεται ότι θα δώσει ο πρωθυπουργός κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης.
Τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά έχουν γίνει πολλά σενάρια για να αξιοποιηθεί ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος των 700 εκατ. ευρώ (μεικτά) με τέτοιον τρόπο ώστε και να πάρουν όλοι αύξηση, αλλά και να υπάρξει καλύτερη μεταχείριση όσων υπάγονται στις τρεις κατηγορίες που προαναφέρθηκαν. Αλλωστε, οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν υποστεί και τις μνημονιακές περικοπές στον μισθό τους, αλλά και τις μεγάλες απώλειες πραγματικού εισοδήματος κατά την τελευταία διετία. Με τον πληθωρισμό διετίας να «τρέχει» με 15%, αλλά και τον πληθωρισμό των τροφίμων με 25%, η ζημία έχει περάσει ολόκληρη στην αγοραστική δύναμη των δημοσίων υπαλλήλων, δεδομένου ότι το μόνο «αντάλλαγμα» που έχει δοθεί μέχρι στιγμής είναι η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης (και αυτή με καθυστέρηση σε σχέση με τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα).
Ο λόγος για τον οποίο το «μεικτό» δημοσιονομικό κόστος είναι 700 εκατ. ευρώ και το καθαρό περιορίζεται στα 500 εκατ. ευρώ είναι η μη τιμαριθμική αναπροσαρμογή της φορολογικής κλίμακας. Για τους περισσότερους δημοσίους υπαλλήλους το 20%-30% της όποιας αύξησης θα παρακρατηθεί από την εφορία, ενώ περισσότερες θα είναι οι κρατήσεις και για τις ασφαλιστικές εισφορές.
