Το χρέος του ομοσπονδιακού κράτους των ΗΠΑ είναι τόσο παλιό όσο και η χώρα. Για τις κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν «υπαρξιακές κρίσεις» όπως είναι οι πόλεμοι και οι πανδημίες, ο δανεισμός είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να κινήσουν πόρους, όπως έγραψε το 2021 ο οικονομολόγος Μπάρι Αϊχενγκριν. Ο δανεισμός και οι δαπάνες της κυβέρνησης χρειάζονται για να τονωθεί η οικονομία σε περιόδους ύφεσης.
Και τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου παίζουν τόσο κρίσιμο ρόλο στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα ώστε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και οι μειωμένες αμυντικές δαπάνες έδωσαν στην αμερικανική κυβέρνηση τη δυνατότητα να μειώσει ραγδαία τον δανεισμό, οικονομολόγοι και τραπεζικά στελέχη έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις μιας τόσο δραστικής μείωσης του χρέους.
Τώρα, όμως, οι ΗΠΑ δανείζονται εκτεταμένα σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης για να καλύψουν βασικές και τρέχουσες υποχρεώσεις. Αυτός ο δανεισμός δεν είναι βιώσιμος.
Το γραφείο προϋπολογισμού προβλέπει πως μέσα στην επόμενη δεκαετία τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα ανέρχονται κατά μέσον όρο στα 2 τρισ. δολ. ετησίως και θα προστίθενται στα 25,4 τρισ. δολ. που οφείλει η κυβέρνηση σε επενδυτές. Εν ολίγοις, ο δανεισμός είναι ακριβός.
Μια αυξανόμενη μερίδα των ομοσπονδιακών εσόδων, χρήματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν προς όφελος του αμερικανικού λαού, επιστρέφονται ως τόκοι στους επενδυτές που έχουν αγοράσει ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου. Αντί να παίρνει φόρους από τους πλούσιους, η κυβέρνηση πληρώνει τους πλούσιους για να της δανείζουν τα χρήματά τους.
Μέχρι το 2029, η κυβέρνηση θα πληρώνει κάθε χρόνο περισσότερα σε τόκους παρά σε αμυντικές δαπάνες.
Μέχρι το 2029 η κυβέρνηση θα πληρώνει κάθε χρόνο περισσότερα σε τόκους παρά σε αμυντικές δαπάνες, σύμφωνα με το γραφείο προϋπολογισμού. Μέχρι το 2033 θα έχει καταβάλει για πληρωμές τόκων ένα ποσό αντίστοιχο με το 3,6% του ΑΕΠ της χώρας.
Πριν από την πανδημία το δημόσιο χρέος αυξανόταν διαρκώς, αλλά οι πληρωμές των τόκων παρέμεναν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα επειδή τα επιτόκια ήταν χαμηλά επί μία δεκαετία. Στις αρχές του 2020 το ομοσπονδιακό χρέος ήταν περίπου διπλάσιο ως ποσοστό της εθνικής οικονομίας από το αντίστοιχο στις αρχές του 1990, αλλά η επιβάρυνση από τους τόκους ήταν πολύ μικρότερη.
Η εποχή των χαμηλών επιτοκίων έχει, όμως, λήξει. Το κόστος δανεισμού αυξάνεται και είναι επιτακτική ανάγκη να χαράξουν νέα πορεία οι ηγέτες του κράτους. Μέρος του προβλήματος είναι και το όριο χρέους των ΗΠΑ. Δεν σχεδιάστηκε για να περιορίσει το χρέος. Αντίθετα σχεδιάστηκε για να διευκολύνει τον δανεισμό.
Στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το Κογκρέσο βαρέθηκε να εγκρίνει διαρκώς νέες εκδόσεις ομολόγων, γι’ αυτό και έδωσε στο υπουργείο Οικονομικών την άδεια να δανειστεί έως ένα συγκεκριμένο όριο.
Σήμερα χρησιμοποιείται από τους Ρεπουμπλικανούς ως μέσον για να εξαναγκάζουν τους Δημοκρατικούς σε περικοπές δαπανών, απειλώντας να οδηγήσουν τη χώρα σε χρεοκοπία.
Και βέβαια κάθε άλλο παρά προσφέρει κάτι. Μεγαλύτερες αλλαγές μπορούν να συμβούν μόνο αν και τα δύο πολιτικά κόμματα επιδείξουν προθυμία. Το πρώτο βήμα για να αρχίσει μια ουσιαστική συζήτηση πρέπει να είναι η κατάργηση του ορίου δανεισμού πριν από το 2025, οπότε θα προκύψει εκ νέου το θέμα.
