Συμβάσεις κατά παραγγελία, ακόμη και μηδενικών ωρών, που αφορούν εργαζομένους σε περιστασιακή ή βραχυχρόνια απασχόληση καθώς και εργαζομένους με μερική απασχόληση σε εστίαση και ιδιωτική εκπαίδευση, αλλά και εκπαιδευόμενους – μαθητευόμενους σε περιστασιακές εργασίες που εργάζονται πάνω από 3 ώρες την εβδομάδα, θεσμοθετούνται επίσημα και στη χώρα μας με το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας που αναμένεται να τεθεί από αύριο σε δημόσια διαβούλευση.
Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Αδωνις Γεωργιάδης ανοίγει μάλιστα τα χαρτιά του μιλώντας στην «Κ» και ξεκαθαρίζει ότι με το υπό διαμόρφωση νομοσχέδιο θα θεσμοθετηθούν μορφές εργασίας που σήμερα υπάρχουν αλλά είναι χωρίς κανέναν έλεγχο και καμία προστασία.
Στόχος της πρώτης αυτής νομοθετικής παρέμβασης του υπουργείου Εργασίας είναι να καθιερωθεί ένα συγκεκριμένο προστατευτικό πλαίσιο, επί τη βάσει της κοινοτικής οδηγίας 2019/1152 για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας που οφείλει να κυρώσει η χώρα μας, καθώς κινδυνεύει με πρόστιμο.
Κάρτα εργασίας
Παράλληλα, το σχέδιο νόμου, που αναμένεται να πάρει τον δρόμο προς τη Βουλή από Σεπτέμβριο, θα περιλαμβάνει και άλλες, συμπληρωματικές διατάξεις, με αιχμή τη μείωση της γραφειοκρατίας σε επιχειρήσεις που θα εφαρμόζουν την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας.
Τι περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στην εβδομάδα.
Ετσι, όπως αποκαλύπτει σήμερα η «Κ», θα θεσμοθετηθεί ως ποινικό αδίκημα η κατάληψη εισόδων σε χώρους εργασίας κατά τη διάρκεια απεργίας και η παρεμπόδιση εργαζομένων που επιθυμούν να εργαστούν να εισέλθουν ή να εξέλθουν αυτών. Στην πράξη, με την προωθούμενη νομοθετική διάταξη συμπληρώνεται ο εργασιακός νόμος Χατζηδάκη και πλέον, εκτός από αστικές ευθύνες, οι συνδικαλιστές θα έχουν και ποινικές ευθύνες.
Ευέλικτη εργασία
Στο νομοσχέδιο ρυθμίζεται για πρώτη φορά και στην Ελλάδα το ζήτημα ειδικών, ευέλικτων μορφών απασχόλησης, όπως οι συμβάσεις μηδενικών ωρών απασχόλησης (zero hours contract) καθώς και η κατά παραγγελία απασχόληση (on demand). Πρόκειται για ένα μοντέλο απασχόλησης που ο εργοδότης μπορεί να καλεί τον απασχολούμενο όποτε τον χρειάζεται και να τον πληρώνει ανάλογα με την ώρα που έχει εργαστεί.
Τέτοιες μορφές απασχόλησης είναι πολύ συχνές στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ τα τελευταία χρόνια έκαναν την εμφάνισή τους και στη χώρα μας, λειτουργώντας βέβαια στη… σκιά της νομιμότητας.
Πλέον, το υπουργείο Εργασίας προωθεί τη θεσμοθέτησή τους, κυρώνοντας βέβαια και την οδηγία, ώστε να οριστεί παράλληλα ένα προστατευτικό πλαίσιο, με στόχο να απαγορεύεται η κατάχρηση των ειδικών αυτών μορφών απασχόλησης. Βέβαια, στην οδό Σταδίου, αν και γνωρίζουν πως πρόκειται για ένα σχέδιο νόμου με θετικό πρόσημο, δεν «αποκλείουν» να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από συνδικάτα και αντιπολίτευση.
Οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου
Τα πλέον «καίρια» άρθρα είναι αυτά που καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας της παράλληλης απασχόλησης σε συνδυασμό με την ελάχιστη προβλεψιμότητα στην αγορά εργασίας.
Αναλυτικά, οι διατάξεις ορίζουν τα εξής:
Δεν επιτρέπεται να συνάπτονται συμφωνίες ή να τίθενται ρήτρες με τις οποίες ο εργαζόμενος απαγορεύεται να παρέχει εργασία σε άλλους εργοδότες εκτός του συμφωνημένου ωραρίου.
Για τις νέες, ευέλικτες συμβάσεις, η σχετική διάταξη ξεκαθαρίζει ότι όταν το πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας του εργαζομένου είναι εξολοκλήρου ή ως επί το πλείστον μη προβλέψιμο, ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να απασχοληθεί από τον εργοδότη μόνο όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες δύο προϋποθέσεις:
α) Η εργασία παρέχεται εντός προκαθορισμένων ωρών και ημερών αναφοράς, οι οποίες πρέπει να γνωστοποιούνται υποχρεωτικά στον εργαζόμενο.
β) Ο εργαζόμενος έχει ειδοποιηθεί εγγράφως από τον εργοδότη του (γραπτό μήνυμα μέσω κινητού τηλεφώνου – sms, μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κ.ά.) για την ανάληψη εργασίας, σε εύλογο χρόνο, που δεν μπορεί να είναι μικρότερος των 24 ωρών πριν από την πραγματοποίησή της. Προβλέπονται βέβαια και περιπτώσεις που δικαιολογούν αντικειμενικά μικρότερο χρόνο προειδοποίησης, όμως κι αυτός πρέπει να γνωστοποιείται εξαρχής στον εργαζόμενο.
Εάν τα παραπάνω δεν ισχύουν, ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την ανάληψη της εργασίας, χωρίς οποιαδήποτε δυσμενή διάκριση εις βάρος του από τον εργοδότη. Επίσης, εάν η ανάληψη εργασίας ακυρωθεί από τον εργοδότη μέσα στις τελευταίες 24 ώρες, ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωση που αντιστοιχεί στο ημερομίσθιο της εργασίας που ακυρώθηκε.
Ορίζονται και ποινικές ευθύνες συνδικαλιστών στην παρεμπό-διση της εργασίας κατά τη διάρκεια απεργίας.
Σε περίπτωση σύναψης σύμβασης κατά παραγγελία, τα μέρη υποχρεούνται να συμφωνούν έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους προστατευτικούς όρους:
α) Περιορισμοί στη χρήση και στη διάρκεια των κατά παραγγελία ή παρόμοιων συμβάσεων εργασίας.
β) Μαχητό τεκμήριο για την ύπαρξη σύμβασης εργασίας με ελάχιστο ποσό αμειβόμενων ωρών εργασίας βάσει του μέσου όρου των ωρών εργασίας που παρασχέθηκαν κατά τη διάρκεια μιας δεδομένης περιόδου.
γ) Αλλα ισοδύναμα μέτρα που εξασφαλίζουν αποτελεσματική πρόληψη των καταχρηστικών πρακτικών.
Οπως δηλώνει στην «Κ» ο κ. Γεωργιάδης, «η Ελλάδα άργησε πολύ να κυρώσει την κοινοτική οδηγία, απειλούμαστε με πρόστιμο και δεν πρέπει να φοβόμαστε μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν να πέσει η ανεργία» και ξεκαθαρίζει πως «οι διατάξεις που αφορούν τους εργαζομένους μηδενικού ωραρίου θα βοηθήσουν τελικά και τους ίδιους να ρυθμίσουν τον χρόνο τους, αλλά και τις επιχειρήσεις να έχουν ευέλικτες μορφές εργασίας».
Στο υπό διαμόρφωση σχέδιο νόμου θα υπάρχει επίσης διάταξη με την οποία θα συμπληρώνεται το άρθρο 93 του ν. 4808/2021 (νόμος Χατζηδάκη), ώστε εκτός από τις αστικές να υπάρχουν και ποινικές ευθύνες στην παρεμπόδιση της εργασίας κατά τη διάρκεια απεργίας. Ετσι, θα ορίζεται ρητά πως όποιος εμποδίζει την ελεύθερη προσέλευση ή αποχώρηση από την εργασία ή την παροχή της εργασίας από εργαζομένους που επιθυμούν να εργαστούν ή ασκεί σωματική ή ψυχολογική βία εις βάρος τους ή συμμετέχει σε κατάληψη χώρων εργασίας ή εισόδων τους, ιδίως κατά τη διάρκεια απεργίας, θα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον 5.000 ευρώ, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη.
Σε περίπτωση υποτροπής τα όρια διπλασιάζονται. «Είναι ιερό και σεβαστό το δικαίωμα στην απεργία, αλλά είναι εξίσου σεβαστό και ιερό το δικαίωμα στην εργασία. Θέλουμε να είναι σαφές ότι μπορούν οι εργαζόμενοι να προχωρήσουν σε κινητοποιήσεις διεκδικώντας αυτά που νομίζουν, αλλά αυτό πρέπει να γίνεται χωρίς να εμποδίζεται η λειτουργία μιας επιχείρησης και κυρίως χωρίς να εμποδίζεται το δικαίωμα των εργαζομένων που δεν θέλουν να απεργήσουν να δουλέψουν κανονικά».