Αλλη μία ένδειξη ότι η Ελλάδα επιστρέφει στην ελίτ των χωρών με επενδυτική βαθμίδα, έπειτα από 13 χρόνια απουσίας, αποτελεί η απόφαση της Scope Ratings –ύστερα και από αυτή της ιαπωνικής R&I– να αναβαθμίσει το αξιόχρεο του ελληνικού Δημοσίου στο BBB- με σταθερές προοπτικές, αργά το βράδυ της Παρασκευής. Η κίνηση ήταν πάντως αναμενόμενη και αποτιμημένη από την αγορά, με τα ελληνικά ομόλογα και το Χρηματιστήριο Αθηνών να μην παρουσιάζουν τη Δευτέρα σημαντική μεταβολή.
Η γερμανική Scope δεν έχει (ακόμη) λάβει το «πράσινο φως» της αναγνώρισης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο η εξέλιξη αυτή ενισχύει περαιτέρω τις προβλέψεις για αναβάθμιση της χώρας έως το τέλος του έτους και από τους «αναγνωρισμένους» οίκους αξιολόγησης. Εχει παρατηρηθεί πως πολύ συχνά οι μεγάλοι οίκοι ακολουθούν την κίνηση της Scope. Για παράδειγμα, η Scope ήταν ο πρώτος οίκος που «ανέβασε» την Ελλάδα στο ΒΒ+ (τον Νοέμβριο του 2021) και ήταν επίσης ο πρώτος που έδωσε θετικές προοπτικές (τον Δεκέμβριο του 2022). Σημειώνεται πως το πρώτο «κρίσιμο» ραντεβού της Ελλάδας με τους «μεγάλους» οίκους είναι στις 8 Σεπτεμβρίου με την DBRS, στις 20 Οκτωβρίου με την S&P και την 1η Δεκεμβρίου με τη Fitch.
Οπως σημείωσε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, η αναβάθμιση της Scope είναι αποτέλεσμα της πολιτικής που εφαρμόστηκε τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια και οδήγησε, παρά τις διεθνείς κρίσεις, στη μείωση του χρέους, στην επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών, αλλά και στην αξιοποίηση των κεφαλαίων που διατίθενται από την Ε.Ε.
Σύμφωνα με τη Scope Ratings, οι λόγοι που την οδήγησαν να δώσει στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα είναι οι εξής τρεις:
1. Η συνεχιζόμενη στήριξη από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ταμείο Ανάκαμψης κ.ά.), που υποστηρίζει τη βιωσιμότητα του χρέους και συμβάλλει στη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για αύξηση των δημοσίων επενδύσεων.
Εχει παρατηρηθεί πως πολύ συχνά οι «αναγνωρισμένοι» οίκοι ακολουθούν την κίνηση της γερμανικής Scope.
2. Η σταθερή πορεία μείωσης του δημοσίου χρέους το οποίο προβλέπεται να υποχωρήσει στο 160,7% του ΑΕΠ στο τέλος του 2023 (οπότε θα είναι μειωμένο κατά 46 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2020) και στο 141,6% το 2028, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο από το 2012. «Αυτό προϋποθέτει βραχυπρόθεσμη επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 2,4% για το 2023, ανάπτυξη 1,6% το 2024 και 1,3% κατά την περίοδο 2025-2028», αναφέρει ο οίκος.
3. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που οδήγησαν σε σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και ενίσχυσαν τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, παράλληλα με πολιτικές που ευθυγραμμίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης, κινητοποιώντας τις επενδύσεις και ενισχύοντας την ανάκαμψη της οικονομίας.
Ωστόσο, ο οίκος επισημαίνει ότι οι προκλήσεις στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παραμένουν σημαντικές: πρώτον, το υψηλό δημόσιο χρέος ενδέχεται μακροπρόθεσμα να οδηγήσει σε επανεκτιμήσεις του κρατικού κινδύνου στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι περαιτέρω ουσιαστικές μειώσεις του δείκτη του ελληνικού χρέους είναι κρίσιμες για τη μελλοντική πορεία αξιολόγησης της Ελλάδας, όπως τονίζει η Scope. Επιπλέον, η σταδιακή αποδυνάμωση της ισχυρής διάρθρωσης του χρέους, με υψηλότερο κόστος αναχρηματοδότησης, παράλληλα με τη σταδιακή μετάβαση από τη δημόσια στην ιδιωτική ιδιοκτησία του χρέους και τη συντομότερη μέση διάρκεια του νέου χρέους, αποτελεί επίσης πρόκληση.
Δεύτερον, υπάρχουν πολιτικοί κίνδυνοι, καθώς η Ελλάδα μεταβαίνει από την εξάρτησή της από τη χρηματοδότηση του επίσημου τομέα προς τη χρηματοδότησή της από την αγορά.
Τρίτον, οι αδυναμίες του τραπεζικού τομέα παραμένουν και, τέλος, οι διαρθρωτικές οικονομικές αδυναμίες, όπως το μέτριο μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό, η υψηλή ανεργία, ο αδύναμος εξωτερικός τομέας και οι μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές προκλήσεις αποτελούν επίσης περιορισμούς.