Περισσότεροι από 12.000 εργαζόμενοι στις τρεις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες του Ντιτρόιτ των ΗΠΑ, General Motors, Ford και Stellantis προχώρησαν για πρώτη φορά ταυτόχρονα σε απεργιακή κινητοποίηση, σε μια κρίσιμη στιγμή για τον κλάδο. Η αρχή έγινε με το «λουκέτο» στα κομβικά εργοστάσια του Βέντβιλ στο Μιζούρι, του Μπρόνκο στο Μίσιγκαν και του Τολέδο στο Οχάιο, ενώ η συνδικαλιστική ένωση των εργαζομένων προειδοποιεί με αντίστοιχες κινητοποιήσεις και σε άλλες εγκαταστάσεις. Τα βασικά αιτήματα των απεργών είναι η τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα, η επιστροφή των αυτόματων μισθολογικών αυξήσεων που συνδέονται με τον πληθωρισμό και τα αυστηρότερα όρια για το χρονικό διάστημα που οι εργαζόμενοι μπορούν να θεωρούνται «έκτακτοι» και δεν λαμβάνουν επιδόματα. Πολλά από τα βασικά ζητήματα στην εργασιακή διαμάχη μεταξύ του σωματείου United Auto Workers και των «Big Three» του Ντιτρόιτ είναι γνωστά: αυξήσεις μισθών και περισσότερα προνόμια. Στο παρασκήνιο όμως κρύβεται η μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα και η σταδιακή κατάργηση αυτοκινήτων και φορτηγών με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Η αλλαγή αυτή η οποία μπορεί να είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας, έχει σημαντικές επιπτώσεις για τον κλάδο και τους εργαζομένους του. Οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες λένε ότι πούλησαν σχεδόν 14 εκατομμύρια νέα αυτοκίνητα και φορτηγά το 2022. Το ίδιο έτος, οι πωλήσεις υβριδικών και πλήρως ηλεκτρικών οχημάτων ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο, σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικής Μεταφορών.
Στα βασικά αιτήματα των απεργών είναι η τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα και η επιστροφή των αυτόματων μισθολογικών αυξήσεων.
Το μισθολογικό αφορά βέβαια άμεσα τους απεργούς. «Οι εργαζόμενοι είμαστε δεύτερης κατηγορίας, τη στιγμή που διευθυντές και πρόεδροι μοιράζονται περισσότερα από 20 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Οι γονείς μας και οι παππούδες μας που δούλευαν σε αυτές τις εταιρείες είχαν πολύ καλή ασφαλιστική κάλυψη και εξίσου καλή συνταξιοδότηση και αυτά τους εξασφάλιζαν αξιοπρεπή διαβίωση. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό για εμάς πια», λένε. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2013 έως το 2022 τα κέρδη των «Big Three» του Ντιτρόιτ αυξήθηκαν κατά 92% και υπολογίζονται στα 250 δισ. δολάρια. Την ίδια στιγμή, οι μισθοί των CEOs αυξήθηκαν κατά 40%, ενώ περί τα 66 δισ. δολάρια ήταν τα κέρδη των μετόχων. Επιπλέον, οι εταιρείες θα εξασφαλίσουν φοροαπαλλαγές-ρεκόρ για να κάνουν την πράσινη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση. Ολα αυτά, ενώ οι μισθοί των εργαζομένων έχουν σημειώσει πτώση κατά 19,3% από το 2008. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο της συνδικαλιστικής οργάνωσης των εργαζομένων, Σον Φέιν, αλλά οι λεπτομέρειες της συνομιλίας δεν έγιναν γνωστές. «Οταν οι εταιρείες αρχίσουν να ενδιαφέρονται για τους εργαζομένους τους, τότε θα σταματήσει η απεργία», διεμήνυσε ο τελευταίος. Από την πλευρά τους, οι αυτοκινητοβιομηχανίες υποστηρίζουν ότι τα αιτήματα των εργαζομένων θα διπλασιάσουν το εργατικό κόστος και προειδοποιούν ότι οι κινητοποιήσεις θα έχουν ως συνέπεια την αύξηση στις τιμές πώλησης των αυτοκινήτων και θα προκαλέσουν προβλήματα στην αλυσίδα διανομής.
«Ελπίζω να μην κηρυχθεί η απεργία αλλά υπάρχει ένα όριο σε όσα μπορεί να συμφωνήσει η εταιρεία», έλεγε πριν από λίγες ημέρες ο CEO της Ford, Τιμ Φάρλεϊ, προσθέτοντας: «Πρέπει να προστατεύσουμε τη βιωσιμότητα της εταιρείας». Στο ίδιο μήκος κύματος και τα ινστιτούτα όπως το Anderson Economic Group που υποστηρίζει ότι μια απεργία δέκα ημερών θα ζημιώσει τις τρεις εταιρείες κατά 1 δισ. δολάρια, ενώ θα χαθούν περί τα 900 εκατ. δολάρια από τους μισθούς εργαζομένων. Με το 97% να ψηφίζει υπέρ των κινητοποιήσεων και να δίνει το πράσινο φως στην κήρυξη απεργιών, οι εργαζόμενοι στις αυτοκινητοβιομηχανίες υποστηρίζουν ότι οι εταιρείες θα έπρεπε να είναι πιο γενναιόδωρες ύστερα από ένα σερί αρκετών ετών με σημαντικές αυξήσεις στα κέρδη τους. «Μας το χρωστάνε αυτό», τονίζουν. Μετά την πανδημία οι αυτοκινητοβιομηχανίες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα εφοδιασμού ανταλλακτικών και αυτό είχε ως συνέπεια τη μείωση της διανομής νέων αυτοκινήτων σε όλο τον κόσμο. Η Ford, η General Motors και η Stellantis αντιπροσωπεύουν το 40% των πωλήσεων αυτοκινήτων στις ΗΠΑ αλλά το μερίδιό τους έχει υποχωρήσει αισθητά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Καθώς τα ηλεκτρικά οχήματα αναμένεται να κυριαρχήσουν, η GM, η Ford και η Stellantis θα πρέπει να κατασκευάσουν και να ανανεώσουν εργοστάσια παραγωγής, να κάνουν περισσότερη έρευνα και ανάπτυξη, να εκπαιδεύσουν νέους εργαζόμενους και να προμηθευτούν νέες πρώτες ύλες, ακόμη και όταν συνεχίζουν να εργάζονται σε νέα μοντέλα αυτοκινήτων και φορτηγών.