Βασική αρχή του κράτους δικαίου είναι ότι οι αρχές δεσμεύονται και οι ίδιες από τους κανόνες που θέτουν. Aυτό ισχύει και για τις τρεις λειτουργίες του κράτους. Η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου και η εκτελεστική λειτουργία συμμορφώνεται στις αποφάσεις της δικαστικής, βάσει του άρθρου 95 παρ. 5 του Συντάγματος.
Η κυβέρνηση σε σχέση με τα αναδρομικά των λοιπών συνταξιούχων της χώρας έδειξε ότι σέβεται το Σύνταγμα και τις δικαστικές αποφάσεις, λαμβάνοντας υπόψη πάντα τον δημοσιονομικό χώρο.
Είναι απορίας άξιον ότι διέλαθε της προσοχής του Μισθοδικείου ότι η Ελλάδα εξήλθε από μια δεκαετή και πλέον κρίση, γιατί η χώρα πτώχευσε. Η δημοσιονομική ισορροπία ανετράπη και κρίθηκε από τον νομοθέτη δέουσα η περικοπή μισθών και συντάξεων οριζόντια και χωρίς εξαιρέσεις, ούτως ώστε το γενικό δημόσιο συμφέρον να εξυπηρετηθεί, η χώρα να επιβιώσει και οι πολίτες της να ζήσουν αξιοπρεπώς.
Το πανάκριβο μάθημα για όλους μας είναι ότι η δημοσιονομική ισορροπία είναι η πρώτη προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία του κράτους και της οικονομίας. Γι’ αυτό και ο νομοθέτης οφείλει να έχει πλήρη γνώση των δημοσιονομικών επιπτώσεων των αποφάσεών του. Το ίδιο θα έπρεπε να πράττει κι ο δικαστής, που με εξαιρέσεις έχει δείξει να αγνοεί με τις κρίσεις του, επί του νομικού ζητήματος, τις άμεσες και μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές επιπτώσεις των αποφάσεών του.
Αλλωστε στην έννοια του δημοσίου συμφέροντος –κατά την περίοδο της πολυεπίπεδης κρίσης– ο ίδιος ο δικαστής ενέταξε και το δημοσιονομικό συμφέρον για καταφανείς λόγους.
Με την πρόσφατη απόφασή του, το Ελεγκτικό Συνέδριο υποχρεούται όντως να υιοθετήσει την κρίση του Μισθοδικείου του 2021 επί του νομικού ζητήματος που όριζε ότι: «…Λόγοι αποκλειστικά οικονομικοί ή για επίτευξη δημοσιονομικών στόχων δεν μπορούν από μόνοι τους να δικαιολογήσουν περικοπές στις συντάξεις των δικαστικών…». Εδώ όμως δεν πρόκειται για επίτευξη δημοσιονομικών στόχων, αλλά για πλήρη εκτροχιασμό του προϋπολογισμού.
Με κάθε σεβασμό στη δικαστική λειτουργία και στον συνταγματικό της ρόλο για την προστασία κατοχυρωμένων ατομικών δικαιωμάτων, η εξασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης αφορά το σύνολο των συνταξιούχων της χώρας, ποτέ όμως ανεξαρτήτως δημοσιονομικών συνθηκών.
Περιμένοντας τη δημοσίευση της απόφασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η πολιτεία θα κληθεί να αποφασίσει με βάση την οικονομική πραγματικότητα και τον σεβασμό των συνταγματικών δεσμεύσεων.
Και το ερώτημα παραμένει: Εχουν οι δικαστές την αρμοδιότητα να ασκούν διά αποφάσεων δημοσιονομική πολιτική, ανατρέποντας τον οικονομικό σχεδιασμό της εκλεγμένης κυβέρνησης;
Κατά τη γνώμη μου, δημοσιονομική πολιτική μπορούν να ασκούν μόνο οι εκλεγμένες κυβερνήσεις.
* Ο κ. Νίκος Μηλαπίδης είναι νομικός και γενικός γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων.