Η Ευρώπη θα μπορούσε πράγματι να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος, όμως η ευκαιρία για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού συστήματος καθαρής ενέργειας που θα βασίζεται εξ ολοκλήρου σε ανανεώσιμες πηγές μπορεί να χαθεί εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, προειδοποιεί μελέτη που εκπονήθηκε από το Potsdam Institute for Climate Impact Research, ένα εκ των κορυφαίων περιβαλλοντικών think tanks παγκοσμίως, από κοινού με άλλα έγκριτα ινστιτούτα όπως η Ακαδημία Αθηνών. Ανάμεσα στα σημαντικότερα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν, σύμφωνα με τη μελέτη, περιλαμβάνονται τα ανεπαρκή ποσοστά αποθήκευσης ενέργειας και η έλλειψη των απαραίτητων υποδομών δικτύου. Σε αυτό το πλαίσιο, οι πολιτικοί των χωρών της ευρωπαϊκής ηπείρου, επισημαίνουν οι ερευνητές της μελέτης, καλούνται να αναπτύξουν «κοινή βούληση» για την επίτευξη του στόχου ενεργειακής ανεξαρτησίας. Απαιτούνται στρατηγικές κινήσεις για την ανάπτυξη τοπικών ενεργειακών υποδομών, ενώ παράλληλα απαιτείται και η εφαρμογή ενός ευνοϊκού νομοθετικού πλαισίου στην Ευρώπη, το οποίο θα είναι ευθυγραμμισμένο με τους εθνικούς στόχους των χωρών. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να προωθήσουν τη μαζική επέκταση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ μέχρι το 2030, καθώς απαιτείται επιπλέον ετήσιος ρυθμός αύξησης κατά περίπου 20%. Η μελέτη ποσοτικοποιεί μάλιστα το κόστος για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η εξασφάλιση της ενεργειακής αυτάρκειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο με τη χρήση ΑΠΕ θα κόστιζε 140 δισ. ευρώ ετησίως μέχρι το 2030 και 100 δισ. ευρώ ετησίως μέχρι το 2040.
Εμφαση, σύμφωνα με τη μελέτη, θα πρέπει να δοθεί στη χρήση ηλιακής ενέργειας στο νότιο τμήμα της ηπείρου και στη χρήση αιολικής ενέργειας στον βορρά. Οι διαφορετικές πηγές ενέργειας θα πρέπει να συνδυαστούν, λαμβάνοντας υπόψη το πρόβλημα της ζήτησης θέρμανσης. Παράλληλα, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν και άλλες εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως η υδροηλεκτρική και η γεωθερμική, ενώ μετά το 2030 το υδρογόνο θα αντικαταστήσει τους ορυκτούς πόρους. Οι ερευνητές της μελέτης συστήνουν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της Ευρώπης να υιοθετήσουν πολιτικές που θα καθιστούν πιο ελκυστικές τις επενδύσεις ΑΠΕ, να απλοποιήσουν τις διαδικασίες αδειοδότησης για την κατασκευή αιολικών και ηλιακών πάρκων και επέκτασης των δικτύων καθώς και για την καλύτερη σύνδεση της Ιβηρικής Χερσονήσου με τα ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και υδρογόνου. Προτείνουν επίσης τη θέσπιση μιας βιομηχανικής πολιτικής για την κατασκευή βασικών υποδομών, όπως η ηλιακή φωτοβολταϊκή τεχνολογία, που απαιτούνται για την υποστήριξη της επέκτασης των ΑΠΕ. Το βασικό επιχείρημα για την οικοδόμηση εγχώριων (ευρωπαϊκών) παραγωγικών δυνατοτήτων που θα επιτρέψουν την κατασκευή ηλιακών φωτοβολταϊκών και αιολικών σταθμών είναι ότι οι ίσως φθηνότεροι παραγωγοί της παγκόσμιας αγοράς μπορεί να μην είναι πρόθυμοι να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό.
Οι ερευνητές προτείνουν τη θέσπιση μιας βιομηχανικής πολιτικής για την κατασκευή βασικών υποδομών, όπως η ηλιακή φωτοβολταϊκή τεχνολογία.
H μελέτη προβλέπει ότι θα υπάρξει μια σημαντική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά την τρέχουσα δεκαετία από τον τομέα των μεταφορών. Αυτό, όπως επισημαίνει, ενέχει τον κίνδυνο πίεσης της αγοράς σε πιο σπάνιους πόρους όπως είναι το κοβάλτιο, το νικέλιο και το λίθιο για την παραγωγή μπαταριών. Ως εκ τούτου, η αναπόφευκτη αυτή αύξηση της ζήτησης προτείνεται να συνδυαστεί με πολιτικές που στοχεύουν, για παράδειγμα, στη μείωση της ιδιοκτησίας αυτοκινήτων. Λόγω της εξάρτηση από την εισαγωγή της βασικής τεχνολογίας, του κόστους και της ασφάλειας, η πυρηνική ενέργεια δεν αποτελεί βιώσιμη λύση, επισημαίνεται, οπότε οι υφιστάμενοι σταθμοί θα πρέπει να παραμείνουν σε λειτουργία μέχρι το τέλος του κύκλους της ζωής τους, αλλά δεν θα πρέπει να κατασκευαστούν νέοι. Στη σύνταξη της μελέτης συμμετείχε και το Κέντρο Ερευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών με επικεφαλής τον καθηγητή Χρήστο Ζερεφό, δίνοντας έμφαση στη σημαντική ποσοστιαία συμβολή των χωρών της ΝΑ Ευρώπης και της Μεσογείου στην αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ευρωπαϊκό ενεργειακό μείγμα. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην περιοχή αυτή, όπως δηλώνει στην «Κ» ο κ. Ζερεφός, προέρχονται από αιολική ενέργεια στην ξηρά και στη θάλασσα, ηλιακή ενέργεια, παλίρροιες, θαλάσσια ρεύματα και κυματική ενέργεια καθώς και υδροηλεκτρική και γεωθερμική. Ο κ. Ζερεφός επισημαίνει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των γεωθερμικών πεδίων της Μεσογείου και αναφέρει ότι ήδη η Ακαδημία Αθηνών βάσει μελέτης θα προβεί μέσω ΣΔΙΤ στην κατασκευή κλιματιζόμενου κτιρίου γραφείων με χρήση γεωθερμίας και φωτοβολταϊκών στη διασταύρωση των οδών Σίνα και Βησσαρίωνος.
Η μελέτη με τίτλο «Ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης έως το 2030 μέσω της χρήσης ΑΠΕ» ανατέθηκε από τον όμιλο Aquila, εταιρεία επενδύσεων και ανάπτυξης έργων με έδρα το Αμβούργο της Γερμανίας, που εστιάζει στην παραγωγή και διαχείριση βασικών περιουσιακών στοιχείων για λογαριασμό των πελατών της. Ο όμιλος Aquila υποστηρίζει ενεργά ότι σε παγκόσμιο επίπεδο οι υπάρχουσες ενεργειακές υποδομές θα πρέπει να ξαναχτιστούν, να ανακατασκευαστούν ή να επανεφευρεθούν τις επόμενες δεκαετίες, με τη βοήθεια ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, συμμετέχει στη χρηματοδότηση, την ανάπτυξη και την κατασκευή υποδομών καθαρής ενέργειας και βιώσιμων υποδομών. Ο όμιλος Aquila διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία ύψους περίπου 15 δισ. ευρώ σε αυτούς τους τομείς και προωθεί την ενεργειακή μετάβαση μέσω ενός διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου καθαρής ενέργειας, το οποίο ανέρχεται σε περίπου 10,5 GW στην Ευρώπη.