Eνα μεγάλο βήμα στην προσπάθεια για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής που συντελείται στον ΦΠΑ φαίνεται ότι έχει κάνει η χώρα μας καθώς τα στοιχεία της Κομισιόν που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα δείχνουν ότι το «κενό» ΦΠΑ (θεωρητικά προσδοκώμενα έσοδα υπό πλήρη συμμόρφωση) περιορίστηκε από το 23,4% το 2019 στο 17,8% το 2021. Βέβαια, οι δύο χρονιές των μεγάλων μειώσεων (το 2020 μειώθηκε στο 21%) αφορούν την περίοδο της πανδημικής κρίσης όπου η αγορά ήταν κλειστή και οι συναλλαγές γίνονταν σχεδόν αποκλειστικά με ηλεκτρονικά μέσα (κάρτες και ebanking). Τόσο το 2022 όσο και η τρέχουσα χρονιά θα δείξουν εάν η μείωση του «κενού» θα συνεχισθεί και κατά πόσο τα μέτρα που έχουν ληφθεί λειτουργούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Σύμφωνα πάντως με τις εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου σήμερα, βρισκόμαστε κοντά στο 15% και στόχος είναι να περιορισθεί στο 9% έως το 2026. Μάλιστα από το 2019 έχουν προστεθεί περί τα 2 δισ. ευρώ στα δημόσια ταμεία, ενώ αντίστοιχο ποσό εκτιμάται ότι θα εισέλθει στον κρατικό κορβανά έως το 2026.
Οπως προαναφέρθηκε, τα στοιχεία δείχνουν ότι το κενό ΦΠΑ στην Ελλάδα περιορίστηκε στο 17,8% το 2021 και σε απόλυτα μεγέθη οι απώλειες διαμορφώθηκαν στα 3,231 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι από το ποσό των 3,231 δισ. ευρώ που ανέρχεται το κενό ΦΠΑ, ένα τμήμα αφορά τις φοροαπαλλαγές του ΦΠΑ και τους μειωμένους συντελεστές (ανέρχονται περίπου στα 800 εκατ. ευρώ) και τα υπόλοιπα από τις απάτες, τη φοροδιαφυγή και τις πτωχεύσεις.
Το 2020 τα χαμένα έσοδα για το ελληνικό Δημόσιο ήταν της τάξης των 3,426 δισ. ευρώ. Η μείωση που έχει επιτευχθεί είναι σημαντική ιδιαίτερα εάν συγκριθεί με τις απώλειες του 2017, που ξεπερνούσαν τα 6 δισ. ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση όμως η χώρα μας παραμένει στην πρώτη τριάδα των χωρών της Ε.Ε. με τις μεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ. Υψηλότερο κενό ΦΠΑ σε ποσοστά, σε σχέση με την Ελλάδα, καταγράφουν μόνο η Ρουμανία με 36,7% και η Μάλτα με 25,7%.
Συνολικά, η πανδημική κρίση περιόρισε το κενό ΦΠΑ στην Ευρώπη το 2021 από τα 99,3 δισ. ευρώ του 2020 στα 60,6 δισ. χαμηλώνοντας τις ποσοστιαίες απώλειες από το 9,6% σε 5,3% των δυνητικών εσόδων, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν.
Πρόκειται, όπως τονίζεται στην έκθεση, για μια άνευ προηγουμένου βελτίωση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Ορισμένα κράτη-μέλη κατέγραψαν ιδιαίτερα αξιοσημείωτες μειώσεις στα εθνικά στοιχεία για το έλλειμμα ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, η Ιταλία μείωσε το κενό κατά 10,7 ποσοστιαίες μονάδες και η Πολωνία κατά 7,8 ποσοστιαίες μονάδες. Αν και ορισμένες επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 μπορεί να συνέβαλαν προσωρινά στη μείωση του κενού, κεντρικό στοιχείο των περισσότερων από τα επιτυχημένα παραδείγματα, όπως τονίζει η Κομισιόν, είναι η εισαγωγή ψηφιοποιημένων φορολογικών συστημάτων και η ηλεκτρονική τιμολόγηση. Οπως ανέφερε ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χ. Θεοχάρης, «πρόκειται για ένα ακόμα ουσιαστικό βήμα που αποδεικνύει την πρόοδο που έχει γίνει στην εμπέδωση της φορολογικής συνείδησης, στην ενίσχυση της φορολογικής δικαιοσύνης και στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.
Σίγουρα ο δρόμος ακόμα είναι μακρύς, αλλά και η θέλησή μας ισχυρή. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα παραμείνουν σταθερά προσηλωμένοι στο σχέδιο των αναγκαίων εκείνων μεταρρυθμίσεων που μέσα από τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών, την ψηφιοποίηση της οικονομίας και την εξέλιξη των ελεγκτικών μηχανισμών θα αντιμετωπίσουν χρόνιες παθογένειες του συστήματος και θα ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή».
