Η επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής αυξάνει τον κίνδυνο ερημοποίησης, με 250 εκατομμύρια ανθρώπους να επηρεάζονται άμεσα από την υποβάθμιση πρώην εύφορων εδαφών. Το ζήτημα επηρεάζει το 1/3 της επιφάνειας της Γης, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη, διαβρώνοντας τμήματα της Αφρικής, της Νότιας Αμερικής, της νότιας Ευρώπης, της Κίνας και το 1/3 του εδάφους των ΗΠΑ. Η ανάκτηση της άνυδρης γης και η μετατροπή της σε καλλιεργήσιμη έκταση θα μπορούσε να είναι το κλειδί για την επισιτιστική ασφάλεια του πλανήτη. Η Sand to Green είναι μια startup με έδρα το Μαρόκο, που μπορεί να μετατρέψει την έρημο σε βιώσιμη και κερδοφόρο φυτεία σε μία πενταετία, σύμφωνα με τη συνιδρύτριά της, Ουίσαλ μπεν Μούσα. «Η ερημοποίηση είναι το μέλλον πολλών χωρών σήμερα. Η λύση είναι να χρησιμοποιήσουμε τη γεωργοδασοκομία για να δημιουργήσουμε ένα νέο είδος γεωργίας βιώσιμο και ανθεκτικό απέναντι στην κλιματική αλλαγή», εξηγεί.
Το σύστημα μπορεί να αναπτυχθεί οπουδήποτε κοντά σε μια πηγή υφάλμυρου νερού, το οποίο η εταιρεία αφαλατώνει με τη βοήθεια της ηλιακής ενέργειας. Στη συνέχεια, φυτεύει οπωροφόρα δέντρα και βότανα στον ίδιο χώρο –μια πρακτική γνωστή ως ενδοκαλλιέργεια– και ποτίζει τις ρίζες τους απευθείας με το αφαλατωμένο νερό. Το έδαφος αναγεννάται στη συνέχεια με το λεγόμενο «πράσινο λίπασμα», ένα μείγμα που περιλαμβάνει κομπόστ, βιοάνθρακα και μικροοργανισμούς που βοηθούν το έδαφος να «ξυπνήσει».
Αυτό επιτρέπει σε ορισμένα βότανα να είναι έτοιμα για συγκομιδή μέσα σε μόλις δύο χρόνια. Από το 2017, η Sand to Green δοκιμάζει ποικιλία φυτών σε μια έκταση 50 στρεμμάτων στο νότιο Μαρόκο, αναζητώντας τις καλύτερες επιδόσεις. «Τα τρία αγαπημένα μου δέντρα είναι η χαρουπιά, η συκιά και η ροδιά», λέει η Μπεν Μούσα. «Είναι ενδημικά στις περιοχές μας, έχουν υψηλή προστιθέμενη αξία και είναι πολύ ανθεκτικά». Μεταξύ των βοτάνων που έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία είναι το δεντρολίβανο, το γεράνι και η σιτρονέλα. Μια ανασκόπηση του 2018 από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης (UNCCD) διαπίστωσε ότι η παγκόσμια οικονομία θα χάσει 23 τρισ. δολάρια μέχρι το 2050 λόγω της υποβάθμισης της γης, την ώρα που η λήψη επείγουσας δράσης θα κόστιζε μόνο 4,6 τρισ. δολάρια. Η υποβάθμιση της γης ή η ξηρασία επηρεάζει 169 χώρες, με την Ασία και την Αφρική να έχουν πληγεί μέχρι στιγμής περισσότερο.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι προσπάθειες για καλλιέργειες στην έρημο εξαπλώνονται. Το International Center for Biosaline Agriculture καλλιεργεί υπερτροφές στο αμμώδες έδαφος του Ντουμπάι, ενώ στην Τανζανία, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί χρησιμοποιούν σωρούς γης γνωστούς ως δεσμίδες για να παγιδεύουν το νερό έτσι ώστε να μπορεί να διεισδύσει σε ξηρό έδαφος. Η Sand to Green συγκέντρωσε φέτος 1 εκατομμύριο δολάρια σε χρηματοδότηση σπόρων ενώ έχει στα σκαριά σχέδια για ένα επιπλέον έργο 1.200 στρεμμάτων. Οι τεχνικές της, λέει, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε χώρες όπως η Μαυριτανία, η Σενεγάλη, η Ναμίμπια, η Αίγυπτος, σε ορισμένες περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών και στις μεξικανικές ακτές. «Μπορούμε να πάμε σε όλο τον κόσμο αρκεί να έχουμε πρόσβαση σε υφάλμυρο νερό», καταλήγει η Μπεν Μούσα.