Σχεδόν όλοι όσοι επισκεφθήκαμε μια παραλία το καλοκαίρι θα συναντήσαμε μια παρέα αποτελούμενη από 2-3 άτομα, νέων σε ηλικία γυναικών και ανδρών να ποζάρουν για ώρα στην παραλία, παίρνοντας συνήθως στάσεις που αναδείκνυαν το μαγιό, μία τσάντα, ένα κόσμημα ή ακόμη κι ένα καπέλο. Οχι, δεν τραβούσαν φωτογραφίες για να κρατήσουν τις όμορφες αναμνήσεις του καλοκαιριού για τις δύσκολες, κρύες ημέρες του χειμώνα. Οι φωτογραφίες με το κινητό ήταν για να ανεβούν στο Instagram και τα βίντεο για το Tik Tok με απώτερο σκοπό να τους «ανακαλύψουν» οι εταιρείες και να γίνουν στην πραγματικότητα «επηρεάζοντες», influencers, άτομα με μεγάλη απήχηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τελικά να αποκομίσουν χρήματα, διαφημίζοντας συγκεκριμένα προϊόντα.
Εάν την προηγούμενη δεκαετία το όνειρο πολλών εφήβων ανά την υφήλιο ήταν να γίνουν YouTubers, τώρα είναι να γίνουν influencers, κερδίζοντας δόξα –έστω και εφήμερη–, δωρεάν προϊόντα και χρήματα. Ακόμη και ένας nano influencer, όπως χαρακτηρίζεται ο influencer με λιγότερους από 10.000 ακολούθους, ενώ το 2017 μπορούσε κατά μέσον όρο να κερδίσει 229 δολάρια ανά ανάρτηση, πλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία μιας εκ των κορυφαίων εταιρειών παροχής λογισμικού και συμβουλευτικών υπηρεσιών για ψηφιακό μάρκετινγκ, η «αμοιβή» φτάνει κατά μέσον όρο τα 1.105 δολάρια ανά ανάρτηση.
Τεχνητή νοημοσύνη
Το κατά πόσον το περιεχόμενο που αναρτούν οι influencers ελέγχεται για το εάν είναι σύμφωνο με τη νομοθεσία περί προστασίας των καταναλωτών, είναι κατάλληλο για παιδιά, καθώς και εάν οι αμοιβές των influencers φορολογούνται, είναι μερικές από τις βασικές «γκρίζες ζώνες» της δραστηριότητας του influencer marketing, της διαφήμισης, προώθησης μέσω ατόμων(;) με μεγάλη απήχηση – απήχηση που μετριέται με βάση τους ακολούθους στους λογαριασμούς που έχουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Προς τι το ερωτηματικό μετά τη λέξη ατόμων; Διότι, πλέον στο influencer marketing χρησιμοποιούνται και φανταστικοί χαρακτήρες, δημιουργήματα της τεχνητής νοημοσύνης.
Η αγορά των influencers παγκοσμίως εκτιμάται ότι θα φτάσει το 2023 στα 21,1 δισ. δολ. από 1,7 δισ. το 2016.
Τις επόμενες εβδομάδες, στο πλαίσιο πανευρωπαϊκών ελέγχων που διενεργούνται στα κράτη-μέλη της Ενωσης με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EU Sweeps), η Γενική Διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου πρόκειται να πραγματοποιήσει ελέγχους στις εμπορικές πρακτικές που χρησιμοποιούν οι influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο στόχος των πανευρωπαϊκών ελέγχων είναι διττός: Πρώτον, να εντοπιστούν αναρτήσεις των influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι οποίες περιέχουν μαρτυρίες, κριτικές ή καταχωρίσεις που ενδεχομένως να είναι παραπλανητικές για τους καταναλωτές, επηρεάζοντας την αγοραστική τους συμπεριφορά και προκαλώντας οικονομική ζημία, και δεύτερον, να επαληθεύσουν εάν οι influencers ενημερώνουν με σαφήνεια τους ακόλουθούς τους σχετικά με την ταυτότητα και τα στοιχεία επικοινωνίας της εταιρείας τους. Μάλιστα, το υπουργείο Ανάπτυξης καλεί τους influencers και όλους όσοι εμπλέκονται στο ψηφιακό μάρκετινγκ να επισκεφθούν την πλατφόρμα Influencer Legal Hub, προκειμένου να ενημερωθούν επαρκώς για τις νομικές τους υποχρεώσεις, τις θεμιτές εμπορικές πρακτικές και τα ισχύοντα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία των καταναλωτών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ανάλυσης Influencer Marketing Hub, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν μόλις χθες, η παγκόσμια αξία του influencer marketing εκτιμάται ότι θα φτάσει το 2023 τα 21,1 δισ. δολάρια, μια αγορά η αξία της οποίας το 2016 υπολογιζόταν σε 1,7 δισ. δολάρια για να φτάσει το 2020, την πρώτη χρονιά της πανδημίας, τα 9,7 δισ. δολάρια και να σπάσει το 2021 το φράγμα των 10 δισ. δολαρίων, φτάνοντας σε αξία τα 13,8 δισ. δολάρια. Μόνο στην Ευρώπη καταγράφηκε στη διάρκεια της πανδημίας αύξηση του διαφημιστικού περιεχομένου από influencers της τάξης του 72%.
Χαμηλά η Ελλάδα
Ειδικά στην ευρωπαϊκή αγορά η δαπάνη συνολικά στο ψηφιακό μάρκετινγκ (και όχι μόνο στο influencer μάρκετινγκ) έχει δεκαπλασιαστεί από το 2006, φτάνοντας τα 65 δισ. ευρώ το 2019, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πάνω από το 50% των εταιρειών στην Ευρώπη χρησιμοποιούν μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το ποσοστό αυτό να φτάνει το 75% σε ορισμένες χώρες. Στην Ελλάδα το 55% των εταιρειών χρησιμοποιεί μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ η χώρα συγκαταλέγεται σε αυτές που έχουν ακόμη χαμηλό ποσοστό influencers (0,67%) με πρωταθλητές στην Ευρώπη την Ιταλία (2,22%) και την Ισπανία (1,94%).
