• Ο ελληνικός κατάλογος των «μη συνεργάσιμων κρατών» δημοσιεύθηκε πρόσφατα από την ΑΑΔΕ. Υπενθυμίζουμε ότι ως «μη συνεργάσιμα κράτη» θεωρούνται εκείνα που η κατάστασή τους έχει χαρακτηριστεί από τον ΟΟΣΑ μη συμμορφούμενη με τη διαφάνεια και την ανταλλαγή των πληροφοριών σε φορολογικά θέματα και τα οποία είτε δεν έχουν συνάψει σύμβαση διοικητικής συνδρομής στον φορολογικό τομέα με την Ελλάδα, είτε δεν έχουν δεσμευθεί για αυτόματη ανταλλαγή χρηματοοικονομικών πληροφοριών με έναρξη το έτος 2018, το αργότερο. Σε σχέση με τον αντίστοιχο κατάλογο για το φορολογικό έτος 2021, έχουν προστεθεί οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι και η Ανγκόλα, ενώ έχουν αφαιρεθεί οι Μαλδίβες, τα Μπαρμπάντος και η Νικαράγουα (Α. 1160/2023).
• Ο προσδιορισμός των μη συνεργάσιμων κρατών είναι σημαντικός καθώς συνεπάγεται πληθώρα συνεπειών στο πεδίο της φορολογίας. Αρχικά, οι δαπάνες που καταβάλλονται προς τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που έχουν τη φορολογική τους κατοικία σε μη συνεργάσιμο κράτος κατ’ αρχήν δεν εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα εκτός εάν ο φορολογούμενος αποδείξει ότι αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές και δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά κερδών με σκοπό τη φοροαποφυγή. Για όσα από αυτά είναι μέλη των Ε.Ε.-ΕΟΧ, η έκπτωση αναγνωρίζεται εφόσον υπάρχει η νομική βάση για την ανταλλαγή πληροφοριών με την Ελλάδα. Περαιτέρω, εισερχόμενοι στο πεδίο του ειδικού φόρου ακινήτων(ΕΦΑ), διαπιστώνουμε ότι ακόμα και μετά την πλήρη αποκάλυψη του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, η απαλλαγή από τον ΕΦΑ δεν είναι δυνατή για εταιρείες των οποίων οι τίτλοι κατέχονται ή διαχειρίζονται από οργανισμούς διαχείρισης επενδύσεων και αμοιβαία κεφάλαια (ενδεικτικά, ΑΚΕΣ, ΟΕΕ κ.λπ.) εάν οι παραπάνω εταιρείες ή οργανισμοί βρίσκονται σε μη συνεργάσιμα κράτη. Μάλιστα, με πρόσφατη απόφαση της ΑΑΔΕ (Α.1089/2023) διευκρινίστηκε ότι προκειμένου να εφαρμοσθεί η απαλλαγή από τον ΕΦΑ μιας εταιρείας ιδιοκτήτριας ελληνικού ακινήτου όταν μεσολαβεί αλλοδαπό trust στο ιδιοκτησιακό της καθεστώς, θα πρέπει τόσο το trust όσο και ο trustee να μην είναι εγκατεστημένοι σε μη συνεργάσιμα κράτη.
• Επιβάλλεται ΦΠΑ με συντελεστή 24% στα έσοδα που προκύπτουν από τα συμβόλαια επί διαφοράς (Contract For Differences – CFDs). Τα συμβόλαια επί διαφοράς αποτελούν παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα που δεν διαπραγματεύονται σε χρηματιστηριακή αγορά και χρησιμοποιούνται για σκοπούς αντιστάθμισης κινδύνου. Σύμφωνα με τα συμβόλαια αυτά, το κάθε εμπλεκόμενο μέρος αποδέχεται να καταβάλλει στο άλλο τη διαφορά που προκύπτει λόγω της κίνησης στην τιμή κάποιου υποκείμενου αγαθού όπως είναι, μεταξύ άλλων, ο δείκτης του χρηματιστηρίου, η τιμή μιας μετοχής, η τιμή ενός εμπορεύματος. Σε επίπεδο κοινοτικής νομοθεσίας, η πώληση δικαιώματος προαίρεσης συνιστά παροχή υπηρεσιών και οι συναλλαγές που αφορούν δικαιώματα προαίρεσης (options) που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ. Στην ελληνική νομοθεσία, η απαλλαγή από τον ΦΠΑ αναγνωρίζεται μόνο σε περιπτώσεις παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων που διαπραγματεύονται σε χρηματιστηριακή αγορά. Αντιθέτως, η απαλλαγή δεν καταλαμβάνει ρητά και τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα (Over The Counter), όπως είναι τα συμβόλαια επί διαφορών. Επομένως, τα έσοδα που ενδεχομένως να προκύψουν από τα CFDs επιβαρύνονται με ΦΠΑ με συντελεστή 24% (Ε. 2066/2023).
• Με νέα ψηφιακή εφαρμογή της ΑΑΔΕ θα εκδίδονται πλέον ψηφιακά αποδεικτικά φορολογικής ενημερότητας ακόμα και επί περιπτώσεων ύπαρξης χρεών. Αυτή η δυνατότητα αφορά την έκδοση ενημερότητας σε περίπτωση που επίκειται η είσπραξη ποσού από τον φορολογούμενο και απαιτείται να παρακρατηθεί μέρος των ρυθμισμένων οφειλών από το προς είσπραξη ποσό. Επίσης, θα καταλαμβάνει τις περιπτώσεις που το αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας εκδίδεται για μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού από επαχθή αιτία, με παρακράτηση ποσού επί των ρυθμισμένων οφειλών. Πλέον, διευκολύνεται σημαντικά η έκδοση ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτων όταν υπάρχουν μη ληξιπρόθεσμες οφειλές, καθώς πέρα από το ύψος των μη ληξιπρόθεσμων οφειλών, η χορήγηση της ενημερότητας συνδέεται και με το ύψος των φόρων που καταβάλλει κάθε χρόνο ο φορολογούμενος. Συγκεκριμένα, ακόμα κι αν οι μη ληξιπρόθεσμες οφειλές ξεπερνούν τα όρια που προβλέπονται, η ενημερότητα χορηγείται, εάν ο φορολογούμενος καταβάλει ετησίως μέχρι 120% των μη ληξιπρόθεσμων οφειλών, με αποτέλεσμα να υπάρχει η βεβαιότητα ότι πρόκειται για συνεπή φορολογούμενο. Τέλος, θα εκδίδεται ψηφιακά φορολογική ενημερότητα για είσπραξη χρημάτων όταν υφίστανται ληξιπρόθεσμες οφειλές σε αναστολή είσπραξης και συγχρόνως παρακρατείται το σύνολο του εισπραττόμενου ποσού έως το ύψος των συνολικών βεβαιωμένων οφειλών του αιτούντος.
Πηγή: Grant Thornton