Δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι περιοχών της Δυτικής και Ανατολικής Αττικής θα βλέπουν λεωφορείο με το κιάλι, λόγω της αβελτηρίας της διοίκησης του ΟΑΣΑ να προκηρύξει εγκαίρως τον διαγωνισμό για την ανάθεση σε ιδιώτη του μεταφορικού έργου που δεν μπορεί να εκτελέσει ο ίδιος ο οργανισμός με τον στόλο του.
Ο ΟΑΣΑ επιχείρησε να παρατείνει για μια ακόμη φορά την υφιστάμενη σύμβαση με τα ΚΤΕΛ με την οποία εκτελούνται περίπου 60 δρομολόγια κυρίως στην περιοχή της Δυτικής και Ανατολικής Αττικής. Το αίτημα για παράταση της σύμβασης αφορά το διάστημα από τις 7 Δεκεμβρίου έως τις 7 Απριλίου 2024, μέχρι να προχωρήσει εν εξελίξει διαγωνιστική διαδικασία –που προκηρύχθηκε επίσημα πριν από λίγες ημέρες– για την ανάθεση των παραπάνω υπηρεσιών σε ιδιώτη.
Ωστόσο το εγχείρημα προσέκρουσε στο Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο απέρριψε το αίτημα της διοίκησης του Οργανισμού, σημειώνοντας ότι δεν ενήργησε ως επιμελής αναθέτων φορέας και πως στην ουσία δεν πρόκειται για παράταση σύμβασης, αλλά για νέα, αυτοτελή απευθείας ανάθεση.
Πρόκειται για γραμμές σε Δυτική και Ανατολική Αττική που εξυπηρετούνται από τα ΚΤΕΛ.
Τι έχει προηγηθεί; Η ανάθεση μέρους του συγκοινωνιακού έργου του ΟΑΣΑ στα ΚΤΕΛ ξεκίνησε το 2020, με σκοπό να αυξηθεί το συγκοινωνιακό έργο κατά τις έκτακτες συνθήκες της πανδημίας. Η σύμβαση αυτή είχε αρχικά διετή ισχύ, μέχρι δηλαδή τον Οκτώβριο του 2022. Εκτοτε όμως η ανάθεση του συγκοινωνιακού έργου παρατείνεται μέχρι και σήμερα με διαρκείς απευθείας αναθέσεις, την ώρα που το Ελεγκτικό Συνέδριο πίεζε εδώ και καιρό να διεξαχθεί διαγωνισμός για την εκτέλεση αυτών των δρομολογίων.
Η ισχύς της σύμβασης με τα ΚΤΕΛ λήγει στις 6 Δεκεμβρίου του 2023. Ωστόσο σε αυτήν προστέθηκε πρόβλεψη που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο εκ νέου παράτασης και τροποποίησής της, πρόβλεψη όμως που κρίνεται «άκυρη» από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Συνεπώς, δεν αποκλείεται από τον Δεκέμβριο να παραμείνει το συγκοινωνιακό έργο “μετέωρο” αφού, η μη έγκαιρη προκήρυξη και ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας από τον ΟΑΣΑ, έφερε νέο “ράπισμα” από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
«Εντός του ως άνω διαστήματος της τριετίας ευλόγως θα αναμένονταν από έναν επιμελή και συνετό αναθέτοντα φορέα να είχε εγκαίρως δρομολογήσει τις ενέργειες για την προκήρυξη και ολοκλήρωση του διαγωνισμού για την κάλυψη των τακτικών αναγκών του, δεδομένου μάλιστα ότι, όπως προβάλλεται από την ΟΑΣΑ ΑΕ, το προς προκήρυξη αντικείμενο, χαρακτηρίζεται από τεχνική και νομική πολυπλοκότητα και πρωτοτυπία», επισημαίνει στο σκεπτικό του το κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ο ΟΑΣΑ τον Οκτώβριο του 2023, μόλις δύο μήνες δηλαδή πριν από τη λήξη της σύμβασης με τα ΚΤΕΛ, προχώρησε στην προδημοσίευσή του διαγωνισμού με τίτλο «Παροχή υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών με αστικά λεωφορεία στην Ανατολική και Δυτική Αττική», ύψους 452 εκατ. ευρώ για περίοδο 8 ετών.
Το Ε.Σ. κρίνει πως ναι μεν υφίσταται κατεπείγουσα ανάγκη για παροχή συγκοινωνιακού έργου στην Ανατολική και Δυτική Αττική, όμως η εν λόγω κατεπείγουσα ανάγκη ανάγεται στη σφαίρα ευθύνης του ΟΑΣΑ. Μάλιστα λέει πως αν και ήταν σαφές στα όργανα του ΟΑΣΑ πως ο νέος διαγωνισμός δεν θα ολοκληρωνόταν εγκαίρως, δεν τεκμηριώνεται ο λόγος για τον οποίο δεν διερευνήθηκε ως μεταβατική λύση η δυνατότητα διενέργειας μιας απλούστερης διαγωνιστικής διαδικασίας (ενδεχομένως με μικρότερη διάρκεια και προϋπολογισμό) για κάλυψη των αναγκών μέχρι την ολοκλήρωση του διαγωνισμού.
Βάσει και όσων υποστηρίζει ο ΟΑΣΑ, ο διαγωνισμός δεν μπορεί να διαρκέσει λιγότερο από 7 έως 12 μήνες, ενώ ακολουθούν και άλλοι μήνες μέχρι τα λεωφορεία να μπουν σε κυκλοφορία από τον ανάδοχο. Συνεπώς, αναμένονται νέα αιτήματα για απευθείας αναθέσεις για μακρύ χρονικό διάστημα, κάτι που θα καταστήσει την ανάθεση των υπηρεσιών μη προσβάσιμη στον ελεύθερο ανταγωνισμό για τουλάχιστον 5 χρόνια.
Εκπρόσωπος του ΟΑΣΑ λέει πως στο υποθετικό σενάριο που δεν θα παραταθεί η σύμβαση με τα ΚΤΕΛ, είναι προφανές πως το έργο θα αναλάβουν οι ΟΣΥ όπως συνέβαινε παλαιότερα. Το ερώτημα βέβαια είναι, εάν οι ΟΣΥ έχουν δυνατότητα να καλύψουν το συγκοινωνιακό έργο, για ποιους λόγους αναθέτει σε τρίτους το μεταφορικό έργο – εκτός εάν τα πραγματοποιήσουν οι ΟΣΥ με όσα λεωφορεία διαθέτουν, ακόμη και εάν αυτό σημαίνει πως τα δρομολόγια δεν θα πραγματοποιούνται αποτελεσματικά.