Ζημίες και μάλιστα σε λειτουργικό επίπεδο για το 2022 και κατά πάσα βεβαιότητα και το 2023 περιμένει από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία η αγορά, λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την τελευταία προθεσμία ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων της προηγούμενης χρήσης από τη θυγατρική του Υπερταμείου. Οπως παραδέχονται όμως ακόμη και πηγές της διοίκησης των ΕΛΤΑ, θα χρειαστούν πιθανότατα δύο ολόκληρα χρόνια προκειμένου να επιστρέψει σε κερδοφορία η κρατική εταιρεία, ενδεχομένως το 2025. Κι αυτό παρά τη γενναία ένεση ρευστότητας από το Δημόσιο.
Μέχρι τότε εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να προσθέτει ζημίες, παρά το γεγονός ότι εισπράττει τουλάχιστον 15 εκατ. ετησίως για την παροχή της λεγόμενης «καθολικής υπηρεσίας» (ταχυδρομική κάλυψη απομακρυσμένων και οικονομικά ζημιογόνων προορισμών) ενώ πριν από δύο χρόνια χρειάστηκαν να μπουν από τον δημόσιο προϋπολογισμό 280 εκατ. για να εξυγιανθεί, κατά το δυνατόν, ο ισολογισμός. Ενας ισολογισμός ο οποίος, κύκλοι από τον κλάδο των ορκωτών ελεγκτών αναφέρουν πως αποτελεί Ηράκλειο άθλο και μόνον η αξιόπιστη, επακριβής και πλήρης σύνταξή του.
Κάτι που είναι εύκολο να εξηγηθεί, αν θυμηθεί κανείς πως τέσσερα χρόνια νωρίτερα, Μάιο του 2018, τα ΕΛΤΑ για να καλύψουν τo δικό τους πρόβλημα ρευστότητας συστηματικά δεν απέδιδαν τα χρήματα που εισέπρατταν για λογαριασμούς της ΔΕΗ, με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός πελατών να βρεθεί με ληξιπρόθεσμους λογαριασμούς και πολλοί και με διακοπές ηλεκτροδότησης. Η Eurobank, που διατηρούσε ένα μικρό ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου, «δραπέτευσε άρον άρον από την εταιρεία, προκειμένου να απαλλαγεί από το άχθος αυτό», αναφέρουν χαρακτηριστικά τραπεζικοί κύκλοι.
Πριν από δύο χρόνια δόθηκαν από τον δημόσιο προϋπολογισμό 280 εκατ. για να εξυγιανθεί, κατά το δυνατόν, ο ισολογισμός.
Μιλώντας με τον διευθύνοντα σύμβουλο των ΕΛΤΑ, Γρηγόρη Σκλήκα, που ανέλαβε καθήκοντα νωρίτερα φέτος, μπορεί να αντιληφθεί κανείς την προσπάθεια αναδιάρθρωσης και εκσυγχρονισμού ενός ομίλου, που μετράει περισσότερα από 170 χρόνια Ιστορίας (έλκει τις ρίζες του στο 1828 και σε απόφαση του Ιωάννη Καποδίστρια) και ο οποίος εν έτη 2023 αναζητεί ρόλο σε έναν νέο ψηφιακό κόσμο.
Αυτό που δεν μπορεί να αντιληφθεί είναι τα πραγματικά οικονομικά μεγέθη των ΕΛΤΑ, μετά και την ένεση των 280 εκατ. που προηγήθηκε.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής των ΕΛΤΑ, τα 140 εκατ. από το προαναφερθέν ποσό κάλυψαν το κόστος της εθελουσίας εξόδου περίπου 2.000 εργαζομένων, ενώ άλλα 100 εκατ. μπήκαν στα ταμεία για να καλυφθούν απαιτήσεις των ΕΛΤΑ για την «καθολική υπηρεσία», από το 2013 έως το 2019 – και επιπλέον περίπου 50 εκατ. για επενδύσεις. Η εταιρεία, ωστόσο, έχει παραμείνει με οργανικό προσωπικό 3.500 ατόμων, ενώ απασχολεί με συμβάσεις άλλους 1.500. Το δίκτυο των καταστημάτων της παραμένει δυσανάλογα μεγάλο με αυτό που απαιτείται πραγματικά κι έτσι η διοίκηση, εφαρμόζοντας το σχέδιο αναδιάρθρωσης που ζήτησε η κυβέρνηση και το Υπερταμείο από δύο ανεξάρτητους διεθνείς οίκους, επιχειρεί να μειώσει δραστικά τον αριθμό των υποκαταστημάτων και να ενισχύσει μερικά κεντρικά σημεία. Οι αντιδράσεις δεν είναι λίγες.
Παράλληλα δρομολογείται η ενσωμάτωση της θυγατρικής των ΕΛΤΑ, της «Ταχυμεταφορές ΕΛΤΑ Α.Ε.», ευρύτερα γνωστής ως ΕΛΤΑ Courier, η οποία ωστόσο είδε επίσης τον κύκλο εργασιών της να μειώνεται κατά 2,72% στα 58,879 εκατ., παράγοντας ζημίες σε λειτουργικό επίπεδο ύψους 930.654. Για όσους ασχολούνται με την αγορά των ταχυμεταφορών, η ΕΛΤΑ Courier αποτελεί το βασικό business του ομίλου των ΕΛΤΑ προοπτικά, καθώς οι μεταφορές από σημείο σε σημείο δεμάτων αλλά και επιστολών είναι από τις λίγες που επιβιώνουν του ψηφιακού μετασχηματισμού της ίδιας της κοινωνίας.
Αλλά η ανάγκη ανάταξης των οικονομικών μεγεθών του ομίλου, ειδικά μετά την ένεση των 280 εκατ. είναι επιτακτική και έτσι έχει σχεδιαστεί και υλοποιείται ένα πρόγραμμα τριών σταδίων, που έχει στόχο να φέρει αποτελέσματα στην αναδιάρθρωση της λειτουργίας των ΕΛΤΑ σε 6, 12 και 18 μήνες αντιστοίχως. Για τον κ. Σκλήκα, είναι η κακοδιαχείριση των προηγούμενων δεκαετιών που οδήγησε στην ανάγκη της σοβαρής κεφαλαιακής ενίσχυσης του 2020. Μιλάει για απουσία ουσιωδών μεταρρυθμίσεων μιας εταιρείας, που λειτουργεί με πλάνα του 1993.
Τόσο το Υπερταμείο όσο και τα ίδια τα ΕΛΤΑ, με τα οποία επικοινώνησε η «Καθημερινή», δεν παρείχαν πληροφορίες για τα οικονομικά μεγέθη και επιδόσεις της εταιρείας κατά το 2022, ή και για οιαδήποτε άλλη περίοδο, παραπέμποντας στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του Υπερταμείου και όλων των θυγατρικών του τις αμέσως επόμενες ημέρες. Εδωσαν ωστόσο πληροφορίες για τη φάση υλοποίησης του προγράμματος αναδιάρθρωσης και των επιμέρους πτυχών του, χωρίς ποσοτικούς όμως στόχους.
Οπως αναφέρεται αρμοδίως, η ΕΛΤΑ Α.Ε. «από τον Ιούλιο του 2023 έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα ολικού εταιρικού μετασχηματισμού 18 μηνών, ώστε να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο ως πάροχος της εθνικής καθολικής υπηρεσίας ταχυδρομικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο του ανασχηματισμού αυτού, η ΕΛΤΑ Courier, όχι μόνο θα ενδυναμώσει την πελατειακή της βάση και τον αριθμό εκτελουμένων μεταφορών, αλλά και θα επωφεληθεί από τις λειτουργικές συνέργειες των υποδομών του ομίλου, τόσο σε σημεία παρουσίας όσο και σε κέντρα διαλογής, διανομής και διακομιδής». Η υλοποίηση του πλάνου των ενεργειών αυτών έχει ήδη ξεκινήσει εντός του 2023.
Ωστόσο, ορατότητα όλων αυτών στα οικονομικά μεγέθη τής δημοσίου συμφέροντος εταιρείας δεν αναμένεται πριν από το δεύτερο μισό του 2024 οπότε και, θεωρητικά, θα πρέπει να έχουν δημοσιευθεί οι οικονομικές καταστάσεις του 2023.
Η κυβερνοεπίθεση και το «ηλεκτροσόκ»
Η διοίκηση των ΕΛΤΑ δηλώνει ότι τόσο πέρυσι όσο και φέτος τα οικονομικά τους μεγέθη επηρεάστηκαν αρνητικά από την κυβερνοεπίθεση που δέχτηκαν νωρίτερα το 2022 αλλά και την άνοδο των τιμών ενέργειας. Υπενθυμίζεται ότι στις 20 Μαρτίου του 2022 διαπιστώθηκε «μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε δεδομένα που τηρούνται από την εταιρεία». Οπως ίσως έχουν καταλάβει πολλοί Ελληνες από τα παραπλανητικά e-mails που λαμβάνουν εδώ και μήνες, διέρρευσαν δεδομένα συναλλασσόμενων, φυσικών και νομικών προσώπων.
Στα δεδομένα αυτά περιλαμβάνονταν σύμφωνα με πηγές της αγοράς και δεδομένα ταυτοποίησης, δεδομένα επικοινωνίας και τιμολόγησης. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο των ΕΛΤΑ το περιστατικό αυτό «πάγωσε» ουσιαστικά κάθε συναλλαγή για δύο σχεδόν μήνες, ενώ είχε τόσο άμεσες επιπτώσεις που σχετίζονται με το κόστος αποκατάστασης και μελλοντικής διασφάλισης των δεδομένων, όσο και έμμεσες «στον βαθμό ικανοποίησης» των πελατών. Σημειώνεται πως, σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Καθημερινής» που δημοσιεύθηκε τα αμέσως επόμενα εικοσιτετράωρα από το περιστατικό, επρόκειτο για επίθεση τύπου ransomware: Οι δράστες της κυβερνοεπίθεσης αφού παραβίασαν τα συστήματα ασφαλείας, μπλόκαραν, χρησιμοποιώντας κλειδιά κρυπτογράφησης, τα συστήματα λειτουργίας τους με σκοπό να απαιτήσουν λύτρα για να τα επαναφέρουν σε λειτουργία.
Σημαντική επιβάρυνση στην κερδοφορία των ΕΛΤΑ προκάλεσε όμως και η, διακοπείσα πλέον, δραστηριότητα στη λιανική αγορά της ενέργειας. Αν και τελικά τα ΕΛΤΑ δεν πωλούν πλέον ρεύμα σε νέους πελάτες υποχρεούνται να εξυπηρετούν τους πελάτες που έχουν παραμείνει στο δίκτυο. Και σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο η σχέση του κόστους προμήθειας με το κόστος πώλησης δημιούργησε σοβαρές ζημίες τόσο το 2022 όσο και το 2023.