Λοιπόν, ολοκληρώνονται οι αλλαγές στη φορολογία των ελευθέρων επαγγελματιών, ασθενικές ήταν, άλλωστε, οι αντιδράσεις, δημοσκοπικά η κυβέρνηση βγήκε κερδισμένη από την όλη υπόθεση, επειδή πίσω από όλη τη συζήτηση υπάρχει μια κοινή πεποίθηση: ότι κάπου πρέπει να τελειώνει η υποκρισία. Δεν μπορεί να γίνεται ανεκτό το 54% των ελευθέρων επαγγελματιών να δηλώνει μηδενικό εισόδημα και να δεχόμαστε ως κανονικότητα οι καθ’ ημάς αυτοαπασχολούμενοι να είναι το 30,3% του συνόλου των απασχολουμένων, αλλά να συνεισφέρουν μόνο το 2,1% των εσόδων, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι το μισό –15,3%– και συνεισφέρουν υπερδιπλάσια, το 5,1% των φορολογικών εσόδων.
Γίνονται κάποιες φορολογικές διευθετήσεις, δεν γίνεται φορολογική μεταρρύθμιση.
Τα κυβερνητικά μέτρα έγιναν αποδεκτά, παρότι η κοινή γνώμη είναι αρνητική σε ουσιαστικές πλευρές της φορολογικής πολιτικής. Λίγοι είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το κράτος ανταποδίδει τα φορολογικά έσοδα, προσφέροντας στους πολίτες ανάλογες υπηρεσίες – είναι χαρακτηριστικό ότι με το κριτήριο της ανταποδοτικότητας η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις του ΟΟΣΑ, κάτω και από το Μεξικό. Ακόμη λιγότεροι είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι η φορολογική πολιτική είναι δίκαιη – προφανώς δεν είναι. Και ακόμη πιο λίγοι (αν υπάρχουν…) είναι όσοι πιστεύουν ότι με αυτά τα μέτρα αντιμετωπίστηκε η φοροδιαφυγή – προφανώς δεν αντιμετωπίστηκε. Αν η φοροδιαφυγή κυμαίνεται περί τα 10 δισ., με αυτά τα μέτρα είναι αμφίβολο αν θα εισπραχθούν 500 εκατ. ευρώ. Και θα γλιτώσουμε 100 εκατ. ευρώ που πήγαιναν ως επιδόματα σε «φτωχούς» φοροφυγάδες. Αρα;
Γίνονται κάποιες φορολογικές διευθετήσεις. Δεν γίνεται φορολογική μεταρρύθμιση. Δύο θα ήταν τα θεμελιώδη στοιχεία της. Ενα, η συνολική επανεξέταση, μεταρρύθμιση, απλοποίηση και κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας, ενός απίστευτου κυκεώνα όπου στοιβάζονται νόμοι επί νόμων και εκατοντάδες εγκύκλιοι επί εγκυκλίων εδώ και περίπου είκοσι χρόνια – από την Επιτροπή Γεωργακόπουλου το 2003. Δεύτερον, η ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού των εφοριών (αν δεν κάνω λάθος μόνο το 4% είναι ηλικίας κάτω των 34 ετών), με νέους εξειδικευμένους στις ψηφιακές τεχνολογίες υπαλλήλους. Και ο εξοπλισμός τους με σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία. Ολα αυτά δεν θα γίνουν ποτέ αν δεν υπάρξει ένα πρόγραμμα με ορίζοντα 5-10 έτη, που θα εφαρμόζεται με επιμέλεια. Πιστεύω ότι μια τέτοια μεταρρύθμιση θα την επιθυμούσε και ο νυν υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών – μπορώ να φέρω στο μυαλό μου και ορισμένους άλλους, στο παρελθόν, που ήθελαν να την κάνουν. Ωστόσο, από αυτό το σημείο μέχρι να σχεδιαστεί και να ξεκινήσει μια φορολογική μεταρρύθμιση υπάρχει μεγάλη απόσταση. Το κυριότερο, μεσολαβεί η «κοιλάδα του θανάτου»: το πολιτικό κόστος, το κόστος από τις συγκρούσεις με ισχυρά συμφέροντα και τον εσμό της κομματικής πελατείας. Για να περάσει αυτή την κοιλάδα, μια κυβέρνηση πρέπει να είναι πολιτικά ισχυρή, με αυτοπεποίθηση και με πολύ ισχυρή μεταρρυθμιστική βούληση. Γι’ αυτό, δεν θα γίνει φορολογική μεταρρύθμιση ούτε στο προβλεπτό μέλλον.