Σε μια προσπάθεια να διατηρήσει την κυριαρχία της στον νευραλγικό τομέα των σπάνιων γαιών, η Κίνα, η κορυφαία χώρα επεξεργασίας τους στον κόσμο, απαγόρευσε επίσημα την εξαγωγή τεχνολογίας για την κατασκευή μόνιμων μαγνητών από τα σπάνια μέταλλα. Η νέα απόφαση του Πεκίνου έρχεται να προστεθεί στο παζλ των απαγορεύσεων που ήδη έχουν επιβληθεί στην τεχνολογία εξαγωγής και διαχωρισμού των κρίσιμων υλικών, στο πλαίσιο μιας κλιμακούμενης μάχης με τη Δύση για τον έλεγχό τους. Οι σπάνιες γαίες είναι μια ομάδα 17 μετάλλων που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μαγνητών οι οποίοι μετατρέπουν την ισχύ σε κίνηση και έχουν εφαρμογή σε ηλεκτρικά οχήματα, ανεμογεννήτριες και πολλές συσκευές που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι καθημερινά, όπως σε μνήμες υπολογιστή, DVD, επαναφορτιζόμενες μπαταρίες, κινητά τηλέφωνα, μαγνήτες, φωτισμό φθορισμού και πολλά άλλα.
Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας είχε εκδηλώσει εδώ και ένα χρόνο την πρόθεσή του να προσθέσει την τεχνολογία για την παρασκευή μαγνητών σαμαρίου-κοβαλτίου, νεοδυμίου-σιδήρου-βορίου και δημητρίου στον κατάλογο με τις τεχνολογίες που απαγορεύεται να εξαχθούν. Στη λίστα περιλαμβάνονται επίσης η τεχνολογία παραγωγής οξυβορικού ασβεστίου και η τεχνολογία παραγωγής μετάλλων σπάνιων γαιών, προσθέτοντάς τα σε προηγούμενη απαγόρευση παραγωγής υλικών από κράματα σπάνιων γαιών.
Η Κίνα έχει αυστηροποιήσει σημαντικά τους κανόνες για τις εξαγωγές αρκετών μετάλλων φέτος. Τον Αύγουστο, απαντώντας στην Ουάσιγκτον, επέβαλε περιορισμούς στις εξαγωγές γαλλίου και γερμανίου που είναι απαραίτητα για τους ημιαγωγούς. «Η Κίνα θέλει να διατηρήσει την κυριαρχία της στην αγορά και αυτή είναι ακόμη μία μάχη», λέει ο Ντον Σβαρτς, διευθύνων σύμβουλος της American Rare Earths, η οποία διαχειρίζεται ένα ορυχείο και μία μονάδα επεξεργασίας σπάνιων γαιών στο Ουαϊόμινγκ των ΗΠΑ.
Η Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής εξόρυξης σπάνιων γαιών και σχεδόν το 90% της επεξεργασίας και διύλισης.
Οι σπάνιες γαίες έχουν ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση για ποικίλες χρήσεις ιδίως στην υψηλή τεχνολογία και αποτελούν ακόμη ένα σημείο τριβής ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο για τον έλεγχο στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού πόρων και τεχνολογίας. Η μη κινεζική παραγωγή σπάνιων γαιών έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα, η Κίνα ωστόσο έχει διατηρήσει την κυριαρχία της στα κρίσιμα υλικά και η νέα απαγόρευση θα μπορούσε να αυξήσει τις γεωπολιτικές εντάσεις. «Αυτό είναι ένα ξεκάθαρο δείγμα ότι η εξάρτηση από την Κίνα σε οποιοδήποτε μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν είναι βιώσιμη», υπογραμμίζει ο Νέιθαν Πίκαρσικ, συνιδρυτής της εταιρείας γεωπολιτικών συμβούλων Horizon Advisory.
Κινέζοι αξιωματούχοι επικαλέστηκαν τους τελευταίους μήνες την εθνική ασφάλεια και το δημόσιο συμφέρον ως τον κύριο λόγο για τους ελέγχους και τους περιορισμούς. Πολλοί ειδικοί ωστόσο βλέπουν τις κινήσεις αυτές ως απόδειξη ότι το Πεκίνο αξιοποιεί την κυριαρχία του στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού για να αντισταθεί στους εμπορικούς περιορισμούς που έχουν αυξηθεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Επί των ημερών του, οι έλεγχοι της Ουάσιγκτον έχουν διευρυνθεί από τις πωλήσεις τεχνολογίας τσιπ αιχμής στην Κίνα έως τον αυξανόμενο αποκλεισμό στους Κινέζους κατασκευαστές μπαταριών και ηλεκτρικών οχημάτων από τις γενναιόδωρες κρατικές επιδοτήσεις των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), η Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής εξόρυξης σπάνιων γαιών και σχεδόν το 90% της επεξεργασίας και διύλισης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες ανησυχούν εδώ και καιρό για την υπερβολική εξάρτηση από την Κίνα όχι μόνο για τις σπάνιες γαίες, αλλά και για πολλά ακόμη υλικά και πόρους που χρησιμοποιούνται σε καθαρές τεχνολογίες και θεωρούνται κρίσιμα για τη λεγόμενη πράσινη μετάβαση. Λόγω μεγάλης κρατικής υποστήριξης, η μη κινεζική παραγωγή οξειδίων σπάνιων γαιών σχεδόν τετραπλασιάστηκε σε 90.000 τόνους κατά την επταετία έως το 2022, σύμφωνα με στοιχεία των ΗΠΑ. Η Κίνα όμως διατήρησε την κυριαρχία της διπλασιάζοντας τη δική της παραγωγή στους 200.000 τόνους. Ο ΔΟΕ προβλέπει ότι η παγκόσμια ζήτηση θα επταπλασιαστεί έως το 2040, λόγω της μετάβασης από την παραγωγή άνθρακα προς την ηλεκτρική ενέργεια και τα ηλεκτρικά οχήματα.
Ο οργανισμός σημείωσε, ωστόσο, ότι οι χώρες χρειάζονται συνήθως περισσότερα από 15 χρόνια για να αναπτύξουν έργα εξόρυξης από την ανακάλυψη έως την πρώτη παραγωγή, εγείροντας αμφιβολίες σχετικά με το πόσο γρήγορα θα μπορούσε η Δύση να απομακρυνθεί από τα κινεζικά κρίσιμα ορυκτά.