Η υπόθεση της Ευρώπης στηριζόταν πάντα στην επίλυση προβλημάτων που οι χώρες δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μόνες τους. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι οραματιστές ηγέτες της κατάλαβαν πως ο μόνος τρόπος για να εξασφαλίσουμε την ειρήνη στην ήπειρό μας ήταν να ενώσουμε τις οικονομίες μας.
Και μια ενωμένη Ευρώπη θα απαιτούσε, με τον καιρό, ένα ενιαίο νόμισμα ώστε να αξιοποιήσει στο έπακρο τα οικονομικά οφέλη που δημιουργούνται από αυτό το μέρισμα ειρήνης.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, καθώς η Ευρώπη έκανε περαιτέρω βήματα για την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς της, το όνειρο για ένα ενιαίο νόμισμα έγινε πράξη. Πριν από 25 χρόνια –την 1η Ιανουαρίου 1999– πήρε σάρκα και οστά.
Σήμερα το ευρώ είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας, δίνοντάς μας απλότητα, σταθερότητα και κυριαρχία. Εχει κάνει πιο απλή τη ζωή των Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι μπορούν με ευκολία να συγκρίνουν τις τιμές, το εμπόριο και τα ταξίδια.
Μας έδωσε σταθερότητα, προστατεύοντας την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας εν μέσω σειράς κρίσεων. Η έκδοση του δεύτερου πιο σημαντικού νομίσματος στον κόσμο μάς έχει δώσει μεγαλύτερη κυριαρχία σε έναν ταραχώδη κόσμο.
Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η ζώνη του ευρώ έχει αυξηθεί από 11 σε 20 χώρες από την ίδρυσή της.
Υπήρξαν τεράστιες προκλήσεις όλα αυτά τα χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των ερωτημάτων σχετικά με το μέλλον του ίδιου του ευρώ.
Ωστόσο, κάθε φορά βρίσκουμε τις σωστές απαντήσεις. Ως απάντηση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση του δημόσιου χρέους, για παράδειγμα, θεσπίσαμε διασφαλίσεις όπως το εναρμονισμένο σύστημα τραπεζικής εποπτείας και εξυγίανσης ή τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Σήμερα, η υποστήριξη για το ενιαίο νόμισμα μεταξύ των πολιτών της ζώνης του ευρώ πλησιάζει σε επίπεδα ρεκόρ.
Αλλά η δουλειά μας δεν έχει ολοκληρωθεί, επειδή σήμερα υπάρχουν νέες προκλήσεις τις οποίες οι χώρες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μόνες τους – και οι άνθρωποι αναζητούν απαντήσεις στην Ευρώπη.
Αντιμετωπίζουμε αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις, κυρίως τον παράνομο πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, ο οποίος απαιτεί τολμηρές συλλογικές αποφάσεις.
Αντιμετωπίζουμε επιταχυνόμενη κλιματική κρίση, την οποία μπορούμε να διαχειριστούμε μόνο από κοινού: οι εκπομπές άνθρακα δεν σταματούν στα σύνορα.
Επιπλέον αντιμετωπίζουμε άνευ προηγουμένου προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητά μας από τις ενεργειακές και βιομηχανικές πολιτικές σε άλλα μέρη του κόσμου.
Αυτό σημαίνει ότι ζητήματα όπως η άμυνα, καθώς και η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, έχουν γίνει επείγοντα θέματα κοινού ενδιαφέροντος.
Το ίδιο ισχύει και για τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε τη χρηματοδότηση των τεράστιων επενδύσεων που απαιτούνται για την απαλλαγή των οικονομιών μας από τις εκπομπές άνθρακα, την ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού και την αναβάθμιση των τεχνολογιών.
Στην Ε.Ε., μόνο η πράσινη μετάβαση θα απαιτήσει επενδύσεις 620 δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο μέχρι το 2030.
Οι λύσεις πρέπει να εναρμονίζονται με την κλίμακα που κατέστη δυνατή χάρη στη συνεργασία μας στην Ευρώπη. Η οικοδόμηση μιας γνήσιας ένωσης κεφαλαιαγορών που εκτείνεται σε όλη την ήπειρο για να κινητοποιήσει την ιδιωτική χρηματοδότηση. Χρησιμοποιώντας ευρωπαϊκά εργαλεία και πολιτικές για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ασφάλειάς μας, για παράδειγμα με την ενίσχυση των υφιστάμενων δομών μέσω ανανεωμένων δημοσιονομικών κανόνων και μιας πιο εύρωστης τραπεζικής ένωσης, και φέρνοντας το ίδιο το ενιαίο νόμισμα στην ψηφιακή εποχή, προετοιμάζοντας τα θεμέλια για ένα πιθανό ψηφιακό ευρώ που μπορεί να συμπληρώσει μετρητά.
Ταυτόχρονα, καθώς αρκετές χώρες βρίσκονται επί του παρόντος σε διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε., πρέπει να διατηρήσουμε την ικανότητά μας να ενεργούμε αποφασιστικά. Η διεύρυνση και η εμβάθυνση δεν αλληλοαποκλείονται. Ωστόσο, η διεύρυνση μπορεί να απαιτήσει αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης της Ε.Ε.
Οι λαοί της Ευρώπης γνωρίζουν πως ο κόσμος αλλάζει και καταλαβαίνουν ότι υπάρχει δύναμη στην ενότητα. Περίπου τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων είναι πεπεισμένοι ότι η Ε.Ε. είναι προπύργιο σταθερότητας. Ας τους δείξουμε, λοιπόν, ότι η Ευρώπη μπορεί να διαμορφώσει αυτή την αλλαγή και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους.
Αυτό θα απαιτήσει φιλοδοξία και επιμονή – τις ίδιες ιδιότητες που ενσωματώνουν οι ιδρυτές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Επίσης θα απαιτήσει να αναγνωρίσουμε πως δεν μπορούν να επιτευχθούν αμέσως όλοι οι στόχοι.
Το δίδαγμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είναι ότι πρέπει να κάνουμε τα βήματα που έχουμε μπροστά μας όταν έρθει η στιγμή. Τα άλλα βήματα θα ακολουθήσουν όταν έρθει η ώρα.
Οπως παρατήρησε κάποτε ο Γάλλος συγγραφέας Ανατόλ Φρανς: «Για να επιτύχουμε σπουδαία πράγματα δεν πρέπει μόνο να ενεργούμε, αλλά και να ονειρευόμαστε. Οχι μόνο να σχεδιάζουμε, αλλά και να πιστεύουμε».
Τα πρώτα 25 χρόνια του ευρώ έδειξαν πόσο επιτυχημένο μπορεί να είναι ένα όνειρο. Αλλά, καθώς ο κόσμος γύρω μας αλλάζει, η δράση μας αποδεικνύει ότι μια ενωμένη Ευρώπη παρέχει τις απαντήσεις που χρειάζονται οι Ευρωπαίοι και ο κόσμος.
Συντάκτες:
Πασκάλ Ντόναχιου (Πρόεδρος του Eurogroup), Κριστίν Λαγκάρντ (Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας), Ρομπέρτα Μέτσολα (Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), Σαρλ Μισέλ (Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής)