Δεν συμβαίνει συχνά στην Τουρκία να επιβεβαιώνουν τα στοιχεία τις προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας που συνήθως είναι υπέρ το δέον αισιόδοξες, ιδιαιτέρως όταν αφορούν τη χαίνουσα πληγή της τουρκικής οικονομίας, τον πληθωρισμό. Αυτή τη φορά, όμως, συνέβη και ο ετήσιος πληθωρισμός στη γείτονα άγγιξε τον Δεκέμβριο το 65%, όπως ακριβώς είχε προβλέψει η Τράπεζα της Τουρκίας. Ηταν μάλιστα οριακά χαμηλότερος, καθώς για την ακρίβεια δεν υπερέβη το 64,8%. Παρά τη σύγκλιση εκτιμήσεων και πραγματικών στοιχείων, δεν πρόκειται για ενθαρρυντική εξέλιξη δεδομένου ότι σηματοδοτεί νέα επιτάχυνση των τιμών σε σύγκριση με τον ετήσιο πληθωρισμό 62% που είχε καταγραφεί τον προηγούμενο μήνα.
Προπαντός, όμως, πρόκειται για δυσοίωνη εξέλιξη επειδή έχουν προηγηθεί οι αλλεπάλληλες αυξήσεις των επιτοκίων στις οποίες προέβη η Τράπεζα της Τουρκίας από τον Ιούνιο, οπότε και ανέλαβε επικεφαλής η Χαφιζέ Ερκάν, πρώην στέλεχος τραπεζών της Wall Street και πιστή στην ορθόδοξη νομισματική πολιτική. Υπό τη νέα πρόεδρο, η κεντρική τράπεζα προχώρησε σε επτά συναπτές αυξήσεις των επιτοκίων της τουρκικής λίρας, ανεβάζοντας έτσι το κόστος δανεισμού κατά 34 εκατοστιαίες μονάδες, από 8,5% σε 42,5%, σε μια προσπάθεια να τιθασεύσει έναν εφιαλτικό πληθωρισμό που τα τελευταία τουλάχιστον πέντε χρόνια διαβρώνει καθημερινά το βιοτικό επίπεδο των τουρκικών νοικοκυριών. Με τη στροφή της σε ορθόδοξη και προπαντός σε περιοριστική νομισματική πολιτική η κ. Ερκάν προσπαθεί, άλλωστε, να ανακτήσει την εμπιστοσύνη της αγοράς και στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειάς της εντάσσονται και οι ρεαλιστικές προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας.
Αν, άλλωστε, η πορεία των τιμών εξακολουθήσει να δικαιώνει τις προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας, μέχρι την άνοιξη ο πληθωρισμός στην Τουρκία θα έχει εκτοξευθεί εκ νέου στο δυσθεώρητο 70%, που συνεπάγεται νέα πτώση του ήδη εξαιρετικά συμπιεσμένου βιοτικού επιπέδου των Τούρκων. Αυτό είναι, άλλωστε, και το πιθανότερο να συμβεί, δεδομένου ότι από την 1η Ιανουαρίου ισχύει η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 50%, που θα οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης και σε νέα ανοδική ώθηση στις τιμές καταναλωτή.
Τα στελέχη της επιτροπής νομισματικής πολιτικής της Τράπεζας της Τουρκίας έχουν επανειλημμένως προειδοποιήσει πως η αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση είναι, μεταξύ άλλων, καθοριστικός παράγοντας που εξωθεί ανοδικά τις τιμές των καταναλωτικών ειδών αλλά και των υπηρεσιών. Είναι ενδεικτικές οι ιλιγγιώδεις αυξήσεις που σημείωσαν τον Δεκέμβριο οι τιμές των εστιατορίων και των ξενοδοχείων καθώς εκτοξεύθηκαν κατά 93% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, ενώ ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών σημείωσε κατά μέσον όρο αύξηση 91%. Σε ό,τι αφορά την αύξηση του βασικού μισθού, είναι ένα εκ των πολλών αμφιλεγόμενων μέτρων που είχε κατά καιρούς εξαγγείλει ο Τούρκος πρόεδρος προκειμένου να δώσει ανάσα στον χειμαζόμενο τουρκικό λαό, που δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει τα τελευταία χρόνια εν μέσω μιας παρατεταμένης περιόδου υψηλού πληθωρισμού.
Από τον προηγούμενο Ιούνιο το κόστος δανεισμού αυξήθηκε κατά 34 εκατοστιαίες μονάδες, από 8,5% σε 42,5%.
Σχολιάζοντας την πορεία των τιμών η Σελβά Μπαχάρ Μπαζικί, οικονομολόγος του Bloomberg, προέβλεψε πως «οι τιμές θα επιταχυνθούν περαιτέρω και θα φθάσουν στο 70% τον Μάιο». Στην Κωνσταντινούπολη, άλλωστε, ο πληθωρισμός άγγιξε και πάλι το 75%, φθάνοντας συγκεκριμένα στο 74,88%. Προσφάτως πάντως υπάρχουν ενδείξεις αποκλιμάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων, καθώς η μέτρηση που προτιμάει ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ εμφανίζει τον πληθωρισμό να υποχωρεί στο 2,9% τον Δεκέμβριο, καταγράφοντας το χαμηλότερο επίπεδό του από τον Μάιο. Την ίδια στιγμή, πάντως, ο οικονομολόγος Χαλούκ Μπουρουμτσεκτσί εκφράζει την άποψη ότι «ο μηνιαίος πληθωρισμός ενδέχεται να επιβραδυνθεί περαιτέρω αν η κεντρική τράπεζα διατηρήσει υπό έλεγχο την ισοτιμία του κεντρικού νομίσματος, αν δεν υπάρξει σοκ αύξησης των μισθών, αν τηρηθούν οι έλεγχοι των τιμών στην αγορά και προπαντός αν ελεγχθεί το κόστος των εμπορευμάτων». Στο μεταξύ, πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν ότι πλησιάζει το τέλος αυτού του γύρου αυξήσεων των επιτοκίων και προεξοφλούν ακόμη μία αύξηση μέσα στο έτος που θα φθάσει το κόστος δανεισμού στο 45%, αλλά θεωρούν ότι θα είναι η τελευταία σε αυτή τη φάση.
Δεν λείπουν, άλλωστε, οι προειδοποιήσεις για τις οδυνηρές επιπτώσεις που θα έχει αυτός ο γύρος αυξήσεων των επιτοκίων, αν συνεχιστεί περαιτέρω. Ο Χακάν Αράν, διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας Turkiye Is Bankasi AS, της κοινώς γνωστής ως Isbank, προειδοποίησε χθες πως περαιτέρω αύξηση του κόστους δανεισμού θα οδηγήσει σε μαζικές απολύσεις. «Τα επιτόκια έχουν φθάσει σε ένα λεπτό σημείο», τόνισε σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στην Κωνσταντινούπολη και προσέθεσε πως «περαιτέρω αύξηση στο 45% θα αναγκάσει πολλές επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε απολύσεις».