Με περιορισμούς στην έγχυση της ενέργειας που θα διαθέτουν στο δίκτυο σε ποσοστό 45% και υποχρεωτική τοποθέτηση μπαταρίας για αποθήκευση θα προχωρήσουν τα νέα έργα ΑΠΕ. Αυτά είναι τα δύο μέτρα που περιλαμβάνει το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη δημιουργία νέου ηλεκτρικού χώρου, ώστε το ηλεκτρικό σύστημα να μπορεί να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ. Τα μέτρα υπέδειξε η ομάδα εργασίας που συστήθηκε από το ΥΠΕΝ με συντονιστή τον καθηγητή Σταύρο Παπαθανασίου για την αντιμετώπιση του κορεσμού του ηλεκτρικού συστήματος και της αδυναμίας του να υποδεχθεί ενέργεια από νέα έργα ΑΠΕ, και αναμένεται να νομοθετηθούν μέσα στο επόμενο διάστημα.
Η νομοθετική ρύθμιση που θα φέρει στη Βουλή το ΥΠΕΝ θα δίνει τη δυνατότητα στον αρμόδιο υπουργό, με την έκδοση υπουργικών αποφάσεων, να αναπροσαρμόζει τα ποσοστά των περικοπών ανά τετράμηνο ανάλογα με τα νέα δεδομένα που θα προκύπτουν. Σε πρώτη φάση, ο σχεδιασμός προβλέπει οριζόντιες περικοπές της ενέργειας για όλα τα νέα έργα ΑΠΕ, που θα προχωράνε μέσω διαγωνισμών, σε ποσοστό 45%. Η ρύθμιση αφορά έργα συνολικής ισχύος 15,5 GW που έχουν διασφαλίσει ήδη όρους σύνδεσης με το σύστημα, αλλά και έργα ισχύος 35 GW που έχουν κάνει ουρά στον ΑΔΜΗΕ αναμένοντας όρους σύνδεσης.
Η δυνατότητα οριζόντιων περικοπών στην ισχύ των ΑΠΕ θεσμοθετήθηκε με τον νόμο 4951/2022 και με υπουργική απόφαση στις αρχές του 2023 προσδιορίστηκε το ύψος τους. Για παράδειγμα, σε νέα φωτοβολταϊκά πάρκα, στις περισσότερες κατηγορίες έργων που λαμβάνουν όρους σύνδεσης με το σύστημα από τον ΑΔΜΗΕ, γίνεται οριζόντια περικοπή 20% της αιτούμενης ισχύος τους.
Επιπλέον, τα έργα αυτά δεν επιτρέπεται να εγχέουν στο δίκτυο περισσότερο από το 72% της ισχύος για την οποία έλαβαν όρους σύνδεσης. Ηδη δηλαδή περικόπτεται το 28% της ισχύος, ποσοστό που θα ανέλθει με τη νέα ρύθμιση στο 45%. Οι επενδυτές θα γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι συμμετέχοντας στους διαγωνισμούς για λειτουργική ενίσχυση θα είναι υποχρεωμένοι να μη διαθέτουν στο σύστημα το 45% της ισχύος για την οποία έλαβαν όρους σύνδεσης.
Δίνεται δυνατότητα στον αρμόδιο υπουργό, με την έκδοση υπουργικών αποφάσεων, να αναπροσαρμόζει τα ποσοστά των περικοπών ανά τετράμηνο.
Επίσης, θα είναι υποχρεωμένοι να προσθέσουν στα φωτοβολταϊκά πάρκα και σταθμούς αποθήκευσης για να αποθηκεύουν την παραγόμενη ενέργεια που δεν θα διαθέτουν στο σύστημα τις ώρες που η ζήτηση είναι χαμηλή και αντιστοίχως να την εγχύουν στο σύστημα τις ώρες υψηλής ζήτησης.
Οι επενδυτές για να είναι τα έργα τους επιλέξιμα θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα σε τροποποίηση των αδειών και εγκρίσεων που απαιτούνται για την προσθήκη μπαταριών αποθήκευσης και, σύμφωνα με πληροφορίες, η σχετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ θα προβλέπει ότι οι αρμόδιες αδειοδοτούσες αρχές θα χειρίζονται τις σχετικές αιτήσεις κατά απόλυτη προτεραιότητα. Ενα ζήτημα που δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί είναι εάν οι αυξημένες περικοπές θα αντισταθμιστούν με αύξηση της εγγυημένης τιμής που θα λαμβάνουν τα νέα έργα, αίτημα που έχει υποβληθεί από την πλευρά των επενδυτών.
Ο περιορισμένος διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος απειλεί αυτή τη στιγμή την απρόσκοπτη ανάπτυξη μεγάλων επενδύσεων στις ΑΠΕ, που θα επισπεύσουν την επίτευξη των εθνικών στόχων για την ενεργειακή μετάβαση και αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ. Το δίκτυο ηλεκτρισμού μπορεί να υποδεχθεί συνολικά 29 GW ΑΠΕ έως το 2030, βάσει του προγραμματισμού που έχει κάνει ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος έλαβε υπόψη του τους στόχους του ΕΣΕΚ για ισχύ περίπου 24 GW ΑΠΕ το 2030.
Δυναμικότητα ισχύος περίπου 11,5 GW καταλαμβάνουν έργα ΑΠΕ που έχουν ήδη εγκατασταθεί στο σύστημα, ενώ έχουν δοθεί όροι προσφορών σύνδεσης για έργα ισχύος 15,5 GW (13,5 GW από τον ΑΔΜΗΕ και 2 GW από τον ΔΕΔΔΗΕ), τα οποία αναμένεται να λειτουργήσουν σε ορίζοντα πενταετίας. Οι δύο αυτές κατηγορίες (εγκατεστημένης ισχύος και ισχύς με όρους σύνδεσης) αθροίζουν συνολικά ισχύ 27 GW, ενώ τα 2 GW ηλεκτρικού χώρου που απομένουν στο δίκτυο έχουν δεσμευθεί για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα.