Οι εργαζόμενοι στην Ευρώπη προσβλέπουν σε αυξήσεις μισθών που θα αναπληρώσουν όσο εισόδημα έχουν χάσει εξαιτίας του πληθωρισμού και της ακρίβειας. Οι αυξήσεις στις αποδοχές τους, όμως, μπορεί να ενισχύσουν μεν την αγοραστική τους δύναμη, αλλά θα υπονομεύσουν τις προσπάθειες της ΕΚΤ να επαναφέρει τον πληθωρισμό στον στόχο του 2%. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΚΤ, οι μισθοί στην Ευρωζώνη θα αυξηθούν φέτος κατά μέσον όρο 4,6%, πολύ περισσότερο από μια αύξηση 3% που η τράπεζα θεωρεί συμβατή με την επίτευξη του στόχου 2% για τον πληθωρισμό.
Οι πιέσεις των εργαζομένων συνεχίζονται και οι πλέον πρόσφατες συμφωνίες των συνδικάτων με τις εργοδοσίες προβλέπουν σαφώς μεγαλύτερες αυξήσεις. Ανάμεσά τους η συμφωνία για αυξήσεις 4,5% στους μισθούς των εργαζομένων στα εμπορικά καταστήματα της Ισπανίας και στα καταστήματα ΙΚΕΑ, αυξήσεις μισθών 5% στη γαλλική ενεργειακή Total Energies και 6,6% για τους εργαζομένους στους σιδηροδρόμους της Ολλανδίας. Και η πλέον εντυπωσιακή αύξηση αποδοχών είναι αυτή που συμφώνησε στη Γαλλία η Uber, να ανεβάσει την ωριαία αμοιβή των οδηγών κατά 17,6%. Οι συμφωνίες για αυξήσεις των μισθών ενδέχεται να σταθούν εμπόδιο στις μειώσεις των επιτοκίων του ευρώ, που οι χρηματαγορές προεξοφλούν πως θα αρχίσουν από τον Απρίλιο, αν και ήδη η πρόεδρος και τα στελέχη της ΕΚΤ προειδοποίησαν πως δεν πρόκειται να προχωρήσουν σε μείωση του κόστους δανεισμού πριν από το καλοκαίρι. «Βλέπουμε τις αυξήσεις των τιμών να κινούνται προς το 3%, αλλά μέσα από έναν ανώμαλο δρόμο», σχολιάζει σχετικά ο Ρίμον Λίντον, οικονομολόγος στην Τράπεζα της Ιρλανδίας.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της τράπεζας, μια αύξηση 3% θα ήταν συμβατή με την επίτευξη του στόχου 2% για τον πληθωρισμό.
Οταν αυξάνονται οι μισθοί αυξάνεται και το κόστος των επιχειρήσεων, όπως και το εισόδημα των νοικοκυριών. Οι δύο αυτοί παράγοντες εξωθούν ανοδικά τις τιμές και αναγκάζουν την ΕΚΤ να αυξάνει τα επιτόκια. Από την πλευρά τους τα συνδικάτα βλέπουν να αποκλιμακώνεται σταδιακά ο πληθωρισμός, η ανεργία να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα και τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων να βρίσκονται στα ύψη και θεωρούν πως αυτός ο συνδυασμός αποτελεί την καλύτερη και ενδεχομένως την τελευταία ευκαιρία τους να διασφαλίσουν αυξήσεις στους μισθούς και να αναβαθμίσουν το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων. Γι’ αυτό και έχουν πάρει θέσεις μάχης, δεδομένου ότι οι πραγματικοί τους μισθοί έχασαν το 5% της αξίας τους τη διετία 2022-2023 και έπειτα από δεκαετίες που τα εργατικά συνδικάτα είχαν χάσει την επιρροή και την ισχύ τους. Ανάμεσα στις εταιρείες που ήδη αντιμετωπίζουν κύμα απεργιών στις μονάδες τους στην Ευρώπη συγκαταλέγονται η Tesla και η Amazon. Ο δείκτης Wage Tracker, που αναφέρεται στις εξελίξεις των μισθών και τον οποίο παρακολουθεί συστηματικά η ΕΚΤ, σημείωσε τον Δεκέμβριο άνοδο στο 3,8% από το 3,7% του Νοεμβρίου και υποδηλώνει ότι επίκεινται νέες αυξήσεις μισθών. Ηδη έχει αυξηθεί ο βασικός μισθός κατά 3,4% στη Γερμανία, κατά 3,8% στην Ολλανδία και κατά 5% στην Ισπανία.
Οπως τονίζει ο Μάρτιν Χέπνερ, καθηγητής στο Ινστιτούτο Max-Planck της Κολωνίας, «τα πάντα κατατείνουν σε έναν νέο γύρο αυξήσεων των μισθών». Πράγματι, τα εργατικά συνδικάτα έχουν ενθαρρυνθεί από τις ελλείψεις προσωπικού που παρουσιάστηκαν εν μέσω πανδημίας και μόλις τώρα αρχίζουν να περιορίζονται και επιδιώκουν να αντιστρέψουν την πορεία αποδυνάμωσής τους και μείωσης των μελών τους, που επιταχύνθηκε μέσα στη δεκαετία του 1990 παράλληλα με την παγκοσμιοποίηση. Στη γαλλική ενεργειακή EdF οι εργαζόμενοι ζητούν αυξήσεις μισθών 6% και απειλούν με απεργίες και κινητοποιήσεις. Την ίδια στιγμή ορισμένοι εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους της Γερμανίας απέρριψαν την αύξηση 11% που τους παραχώρησε η εργοδοσία και απαίτησαν να συνδυαστεί με μείωση των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας. Ορισμένοι από τους υπαλλήλους της Amazon στην Ισπανία προκήρυξαν απεργία για την κρίσιμη περίοδο των εορτών, ενώ η Tesla αντιμετώπισε συντονισμένους αποκλεισμούς των μονάδων της στις σκανδιναβικές χώρες. Είναι σαφές πως τα συνδικάτα βλέπουν να έχουν διαπραγματευτικό πλεονέκτημα, αλλά όπως τονίζει ο Λούτσιο Μπακάρο, καθηγητής στο Ινστιτούτο Max Planck, αυτές οι δυναμικές διεκδικήσεις καλύτερων μισθών μπορεί να γίνουν μπούμερανγκ, αν αναγκάσουν την ΕΚΤ να διατηρήσει τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα για περισσότερο καιρό προκειμένου να κάμψει τη ζήτηση. Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν υπάρχουν ενδείξεις πως επίκειται ο φαύλος κύκλος των αυξήσεων μισθών που οδηγούν σε άνοδο του πληθωρισμού, όπως επισήμανε ο οικονομολόγος της ΕΚΤ, Μάριο Σεντένο. Και οι περισσότερες επιχειρήσεις αναμένεται να απορροφήσουν το αυξημένο κόστος των μισθών εν μέρει και εξαιτίας της στασιμότητας που χαρακτηρίζει τώρα την ευρωπαϊκή οικονομία.
