Τα σύννεφα αρχίζουν να διαλύονται. Η παγκόσμια οικονομία αρχίζει την τελική της πορεία προς μια ομαλή προσγείωση, με τον πληθωρισμό να υποχωρεί σταθερά και την ανάπτυξη να επιταχύνεται. Ο ρυθμός ανάπτυξης παραμένει, όμως, αργός ενώ καιροφυλακτούν οι εστίες κινδύνου.
Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα παρέμεινε ισχυρή το β΄ εξάμηνο του 2023, καθώς η ζήτηση και η προσφορά στήριξαν τις μεγάλες οικονομίες. Ιδιωτικές και δημόσιες δαπάνες στήριξαν την οικονομική δραστηριότητα παρά τη στροφή σε περιοριστική νομισματική πολιτική. Η οικονομία θα παραμείνει ανθεκτική. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο του ΔΝΤ, η παγκόσμια ανάπτυξη θα σταθεροποιηθεί φέτος στο 3,1%, που είναι κατά 0,2 εκατοστιαίες μονάδες ανώτερο από την προηγούμενη πρόβλεψή μας, του Οκτωβρίου, και θα επιταχυνθεί στο 3,2% το επόμενο έτος. Παραμένουν, πάντως, οι μεγάλες αποκλίσεις.
Θα είναι χαμηλότερη η ανάπτυξη στις ΗΠΑ –όπου η περιοριστική νομισματική πολιτική επηρεάζει την οικονομία– και στην Κίνα, όπου κατανάλωση και επενδύσεις είναι αναιμικές και πλήττουν την οικονομική δραστηριότητα. Στην Ευρωζώνη, πάντως, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να ανακάμψει ελαφρώς μετά το δύσκολο 2023, στη διάρκεια του οποίου παρέμεινε χαμηλή η ζήτηση εξαιτίας των υψηλών τιμών της ενέργειας και της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Πολλές άλλες οικονομίες εξακολουθούν να επιδεικνύουν μεγάλες αντοχές, με την ανάπτυξη να επιταχύνεται σε Βραζιλία, Ινδία και στις μεγαλύτερες οικονομίες της νοτιοανατολικής Ασίας. Ο πληθωρισμός θα εξακολουθήσει να αποκλιμακώνεται.
Εξαιρουμένης της Αργεντινής, ο παγκόσμιος πληθωρισμός θα αποκλιμακωθεί στο 4,9% φέτος, υποχωρώντας κατά 0,4 εκατοστιαίες μονάδες από την πρόβλεψη του Οκτωβρίου. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες τόσο ο γενικός όσο και ο δομικός πληθωρισμός θα περιορισθούν σε ένα 2,6% φέτος, πλησιάζοντας τους στόχους των κεντρικών τραπεζών. Η ανάλυσή μας καταδεικνύει πως σε μεγάλο βαθμό η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού προήλθε από την πτώση των τιμών της ενέργειας και των εμπορευμάτων και όχι από τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας.
Εφόσον όμως η περιοριστική νομισματική πολιτική συνήθως φέρνει αποτελέσματα συμπιέζοντας την οικονομική δραστηριότητα, προκύπτει το ερώτημα τι ρόλο έχει παίξει η περιοριστική νομισματική πολιτική και αν έπαιξε κάποιον ρόλο. Η απάντηση είναι ότι διοχετεύθηκε μέσα από δύο διαύλους. Πρώτον, η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων έπεισε τον κόσμο και τις επιχειρήσεις ότι οι υπεύθυνοι δεν θα αφήσουν τον πληθωρισμό να εδραιωθεί. Ετσι, δεν αυξήθηκαν περαιτέρω οι προσδοκίες του κόσμου για νέες αυξήσεις των τιμών και περιορίστηκαν οι δευτερογενείς πληθωριστικές πιέσεις από τις αυξήσεις των μισθών.
Οι αβεβαιότητες παραμένουν, όμως, και οι κεντρικές τράπεζες αντιμετωπίζουν διπλό κίνδυνο. Πρέπει να αποφύγουν την πρόωρη χαλάρωση που θα υπονόμευε την αξιοπιστία τους και θα οδηγούσε σε ανάκαμψη του πληθωρισμού. Παράλληλα, όμως, αυξάνονται οι ενδείξεις πίεσης στην οικονομία σε τομείς επιρρεπείς στις μεταβολές των επιτοκίων, όπως στον τομέα των κατασκευών και στις χορηγήσεις πιστώσεων που έχουν μειωθεί σημαντικά.
Είναι εξίσου σημαντικό να στραφούν σε κανονική νομισματική πολιτική εγκαίρως, καθώς σε ορισμένες αναδυόμενες αγορές στις οποίες υποχωρεί σημαντικά ο πληθωρισμός, οι κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη αρχίσει να μειώνουν το κόστος δανεισμού. Αν δεν το κάνουν εγκαίρως και οι κεντρικές τράπεζες των ανεπτυγμένων οικονομιών, ενδέχεται να διακυβεύσουν την ανάπτυξη και να συμπιέσουν τον πληθωρισμό σε επίπεδα κάτω από τον στόχο.
* Ο κ. Πιερ Ολιβιέ Γκουρίνχας είναι οικονομολόγος του ΔΝΤ, το άρθρο του δημοσιεύθηκε στο blog του ΔΝΤ.