Η 20ή Σεπτεμβρίου της φετινής χρονιάς θα είναι κατά πάσα πιθανότητα η μέρα κατά την οποία τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα υποβάλουν τα πρώτα τετραετή δημοσιονομικά-διαρθρωτικά σχέδιά τους, με βάση τους κανόνες του νέου Συμφώνου Σταθερότητας.
Θα έχει προηγηθεί, πιθανότατα τον Ιούνιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα καθορίσει το δημοσιονομικό μονοπάτι, δηλαδή τους στόχους σε ό,τι αφορά το ανώτατο όριο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών την ίδια τετραετία, για το κάθε κράτος-μέλος.
Οι νέοι κανόνες συμφωνήθηκαν μόλις πριν από δύο εβδομάδες μεταξύ Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και θα εφαρμοστούν από το 2025, επομένως τα τετραετή προγράμματα θα καλύπτουν την περίοδο 2025-2028. Θα αφορούν τόσο τους δημοσιονομικούς στόχους όσο και τις μεταρρυθμίσεις που τους υπηρετούν, αφού η νέα προσέγγιση του συμφώνου είναι πιο ολιστική, αλλά και πιο ευέλικτη, σε σύγκριση με το ισχύον, που ανεστάλη λόγω COVID το 2020 με ρήτρα γενικής διαφυγής και όπως φαίνεται δεν θα επανέλθει σε ισχύ, παρότι φέτος –τυπικά– έχει αρθεί η ρήτρα. Αλλωστε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές ήδη από φέτος με μέτρο την αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών, που θα εφαρμοστούν με το νέο σύμφωνο. Για την Ελλάδα το όριο είναι 2,6%.
Μια πρόγευση του δημοσιονομικού-διαρθρωτικού προγράμματος της Ελλάδας θα δώσει το υπουργείο Οικονομικών με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, το οποίο δρομολογήθηκε κανονικά με την εγκύκλιο του υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας Θάνου Πετραλιά την περασμένη εβδομάδα προς τα υπουργεία και τους φορείς. Προθεσμία υποβολής των σχετικών προβλέψεων των φορέων είναι η 11η Μαρτίου. Η κατάθεση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος έως τώρα συνέπιπτε περίπου χρονικά με το Πρόγραμμα Σταθερότητας, το οποίο κατέθετε η κυβέρνηση κάθε Απρίλιο στην Κομισιόν. Αυτή τη φορά, το «ελληνικό» μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα θα προηγηθεί κατά πολύ του «ευρωπαϊκού» δημοσιονομικού-διαρθρωτικού, που θα συμπέσει σχεδόν με το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2025.
Η εγκύκλιος προβλέπει εντυπωσιακή αύξηση επενδύσεων μέχρι το 2026, ξεκινώντας από 12,1 δισ. ευρώ φέτος, 13,5 δισ. ευρώ το 2025 και 15 δισ. ευρώ το 2026, με υποχώρηση το 2027 και 2028, λόγω της λήξης του Ταμείου Ανάκαμψης.
Γενικότερα, οι επενδύσεις είναι το μεγάλο στοίχημα για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων της κυβέρνησης, με το Ταμείο Ανάκαμψης να αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Για φέτος προβλέπεται να δαπανηθούν 3,5 δισ. ευρώ για επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, από 2,1 δισ. ευρώ το 2023, μια σημαντική επιτάχυνση, σε σύγκριση με μια χρονιά απώλειας των στόχων (το 2023), κάτι που στην κυβέρνηση αποδίδουν στην εκλογική περίοδο. Το 2025 προβλέπεται περαιτέρω άνοδος των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης σε 5,1 δισ. ευρώ και το 2026, τελευταία χρονιά λειτουργίας του Ταμείου, σε 6,7 δισ. ευρώ.
Για τον πληθωρισμό, η εγκύκλιος Πετραλιά εκτιμά πως θα υποχωρήσει φέτος στο 2,7% και στη συνέχεια στο 2% έως το 2028. Η πρόβλεψη αυτή χρησιμοποιείται ως βάση για να εκτιμήσουν οι φορείς, στους οποίους απευθύνεται η εγκύκλιος, τις δαπάνες τους. Γενικώς προβλέπεται «συγκράτηση» δαπανών, μια και το νέο πλαίσιο δεν επιτρέπει υπερβάσεις σε σχέση με τους στόχους που θα θέσει η Κομισιόν και είναι βέβαιο ότι για την Ελλάδα οι στόχοι θα είναι «σφιχτοί» ώστε να έχει πρωτογενή πλεονάσματα και να μειώνει το χρέος της.
Η εγκύκλιος καλεί τους φορείς να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή στις προβλέψεις για την εξέλιξη του μισθολογικού κόστους τους, ενσωματώνοντας μόνο τις προσλήψεις που έχουν ήδη εγκριθεί και όχι υποθέσεις για αύξηση του προσωπικού.