Στις 27 Οκτωβρίου 2023 η αμερικανική εταιρεία κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων της Tesla βρέθηκε πρώτη φορά στην ιστορία της αντιμέτωπη με απεργία και ήταν αυτή των εργαζομένων της στη Σουηδία. Το συνδικάτο IF Metall αποφάσισε την κινητοποίηση, διότι επί πέντε χρόνια η εταιρεία αρνιόταν να διαπραγματευθεί μια συλλογική σύμβαση για τους υπαλλήλους της. Η Tesla δεν έχει εργοστάσια στη Σουηδία, μόνο δραστηριότητες στη συντήρηση οχημάτων και την επισκευή τους, καθώς και υποδομές φόρτισής τους.
Στη Σουηδία σχεδόν το 70% του εργατικού δυναμικού ανήκει σε σωματεία. Ως εκ τούτου, η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών υποστηρίζει την απεργία και διατείνεται ότι το εμπορικό σήμα της Tesla έχει πληγεί. Επιπλέον, τα σουηδικά συνδικάτα διαθέτουν εργαλεία άσκησης πίεσης, που δεν είναι διαθέσιμα σε πολλές άλλες χώρες. Για παράδειγμα, μπορούν να στραφούν ενάντια σε επιχειρήσεις στις οποίες δεν ισχύουν συλλογικές συμβάσεις για να τις υποχρεώσουν να συνάψουν. Συν τοις άλλοις, μπορούν να προκηρύσσουν απεργίες συμπαράστασης. Πρόκειται για μέτρα συλλογικής δράσης, όπως για παράδειγμα ένα σωματείο μπορεί να υποστηρίξει τον εαυτό του ή ένα άλλο που εμπλέκεται σε μια διαφορά. Στην περίπτωση της Tesla, έχουν χρησιμοποιηθεί και οι δύο τρόποι αντίδρασης.
Ο πρώτος έχει χρησιμοποιηθεί από την IF Metall, όταν επέκτεινε την απεργία της σε συνεργεία, που ανήκουν μεν σε άλλες εταιρείες, αλλά εξυπηρετούν οχήματα της Tesla. Και πιο πρόσφατα, όταν απέκλεισε την εταιρεία Hydro Extrusion, η οποία κατασκευάζει ένα εξάρτημα αναγκαίο για την παραγωγή του μοντέλου Y της Tesla στη Γερμανία. Ωστόσο η συντριπτική πλειονότητα των απεργιών αλληλεγγύης κατά της Tesla έχει κηρυχθεί από άλλα εννέα σουηδικά συνδικάτα. Αυτά τα μέτρα συλλογικής δράσης δεν λογίζονται αυστηρά ως απεργίες, διότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν σταματήσει να εργάζονται εντελώς, αντίθετα απέχουν από ό,τι σχετίζεται με την Tesla. Λόγου χάριν, το συνδικάτο εργαζομένων ηλεκτρισμού αρνείται να εκτελέσει ηλεκτρικές εργασίες, όπως συντήρηση ή επισκευές, στους σταθμούς φόρτισης και στα συνεργεία επισκευής της Tesla.
Το σωματείο συντήρησης κτιρίων σταμάτησε να καθαρίζει τα καταστήματα και τα γραφεία της· το συνδικάτο ταχυδρομικών εμποδίζει τις παραδόσεις (συμπεριλαμβανομένων των πινακίδων κυκλοφορίας για νέα οχήματα) σε όλες τις εγκαταστάσεις της Tesla· η ένωση εργαζομένων στις μεταφορές, τέλος, έχει μπλοκάρει τη διάθεση βιομηχανικών απορριμμάτων σε συνεργεία και εμποδίζει κάθε εκφόρτωση αυτοκινήτων Tesla στα περίπου 50 λιμάνια της Σουηδίας. Η εταιρεία άρχισε πρώτα να μεταφέρει πλοία σε άλλα σκανδιναβικά λιμάνια. Αυτή η κίνηση πρόσθεσε μια διεθνή διάσταση στη διαμάχη. Τα συνδικάτα σε Δανία, Νορβηγία και Φινλανδία αποφάσισαν να υποστηρίξουν την IF Metall με μέτρα αλληλεγγύης, εμποδίζοντας όλες τις εκφορτώσεις των οχημάτων της Tesla, η οποία κατέφυγε στις χερσαίες μεταφορές απευθείας από το εργοστάσιό της στη Γερμανία.
Η απεργία της Tesla έχει βαρύτητα τόσο ως προς τις διαστάσεις που έλαβε όσο και ως προς τη διάρκειά της, διότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη εργατική διαμάχη στη χώρα τα τελευταία 30 και πλέον χρόνια. Η σύγκρουση αυτή είναι πρωταρχικής σημασίας για τα συνδικάτα, τα οποία τη βλέπουν ως απαραίτητο μέτρο για τη διαφύλαξη του υφιστάμενου μοντέλου της αγοράς εργασίας της χώρας. Ενας από τους θεσμικούς πυλώνες του μοντέλου είναι οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες καλύπτουν το 90% του συνόλου των εργαζομένων.
* Ο κ. Τζέρμαν Μπέντερ είναι προϊστάμενος αναλυτής της δεξαμενής σκέψης Arena Idé και πρώην επισκέπτης ερευνητής της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ. Το άρθρο δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Φρίντριχ Εμπερτ
www.ips-journal.eu.