Μέση απόδοση 9,5% πέτυχαν το 2023 οι διαχειριστές των κεφαλαίων ύψους 2,139 δισ. ευρώ, που αποτελούν την περιουσία των 32 Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), στα οποία συμμετέχουν 222.671 εργαζόμενοι απ’ όλους τους κλάδους της οικονομίας. Γεγονός που, σύμφωνα με εκπροσώπους θεσμικών φορέων, ακαδημαϊκών, CEO και διευθυντές μεγάλων επιχειρήσεων, καθώς και στελέχη της αγοράς που συμμετείχαν χθες στο 5ο Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης, δείχνει ότι η διαχείριση είναι σε καλά χέρια και κατά συνέπεια δεν ευθύνεται για τη χαμηλή ανάπτυξη του θεσμού.
Στον αντίποδα, όλοι οι ομιλητές κατέγραψαν θεσμικά εμπόδια που υπήρχαν μέχρι και την ψήφιση του πρόσφατου νόμου για τα ΤΕΑ (εποπτεία, γραφειοκρατία, βαθμός ελευθερίας των διοικήσεων), «αγκάθια» που δημιουργήθηκαν όπως η κατάργηση των φορολογικών κινήτρων και η σχέση των ΤΕΑ με τα ομαδικά ασφαλιστήρια συμβόλαια και, κυρίως, δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και κατά συνέπεια της εγχώριας αγοράς εργασίας, όπως η φορολογική σφήνα (χαμηλοί μισθοί, υψηλή φορολογία και υψηλές ασφαλιστικές εισφορές), που εξακολουθούν να κρατούν τον θεσμό των ΤΕΑ χαμηλά στην παγκόσμια κατάταξη.
Οπως χαρακτηριστικά τόνισε από το βήμα του συνεδρίου ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης ΤΕΑ και πρόεδρος του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ -ΥΠΟΙΚ), Χρήστος Νούνης, ο αριθμός των ενεργών ασφαλισμένων σε επαγγελματικά ταμεία στη χώρα μας αντιπροσωπεύει το 4,85% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της και το 5,97% των απασχολουμένων στην αγορά εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, το συνολικό ενεργητικό αντιστοιχεί περίπου στο 0,1% του ΑΕΠ. Και μάλιστα, παρά τις σημαντικές αποδόσεις.
Αναλυτικά, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (31/12/2023) τα περιουσιακά στοιχεία του συνόλου των ΤΕΑ ανέρχονταν σε 2,139 δισ. ευρώ, σημειώνοντας ετήσια αύξηση της τάξεως του 18,01%. Η αξία του ενεργητικού των 28 ΤΕΑ προαιρετικής ασφάλισης ήταν το ίδιο διάστημα 383 εκατ. ευρώ. Η μέση σταθμική απόδοση του υπό διαχείριση χαρτοφυλακίου του συνόλου των ΤΕΑ, κατά το 2023, διαμορφώθηκε στο 9,5%. Με την επίδοση αυτή, οι επαγγελματίες διαχειριστές των ΤΕΑ κατάφεραν μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Νούνης, όχι μόνο να διαγράψουν την πολύ αρνητική χρονιά των αγορών χρήματος και κεφαλαίου του προηγούμενου έτους 2022, που οδήγησε σε μέση σταθμική απόδοση -8,6%, αλλά και να προσδώσουν υπερβάλλουσες υπεραξίες στους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων μελών των επαγγελματικών ταμείων.
Κατά τη χρονική περίοδο 2011-2023, τα ΤΕΑ παρουσίασαν μέσες ετήσιες επενδυτικές αποδόσεις 4%. Σύμφωνα μάλιστα με τον πρόεδρο του Δ.Σ. της Ενωσης Θεσμικών Επενδυτών, Κρις Αίσωπο, οι διαχειριστές έχουν δημιουργήσει υπεραξία στην περιουσία των ΤΕΑ. «Τα περισσότερα ταμεία στην Ελλάδα έχουν μεγάλη έκθεση σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια χωρών της Ευρωζώνης. Οι αποδόσεις είναι σε καλύτερο risk-return. Κι ενώ το 2022 ήταν δύσκολο έτος καθώς δεν υπήρχε πουθενά καταφύγιο, η Ελλάδα κατάφερε να βρίσκεται κάπου στη μέση της κατάταξης των αποδόσεων», επισήμανε ο κ. Αίσωπος. Για να καταλήξει και αυτός, όπως πολλοί άλλοι ομιλητές, πως θα πρέπει να στραφούμε σε άλλες αιτίες για τη χαμηλή ανάπτυξη του θεσμού, όπως το χαμηλό διαθέσιμο εισόδημα και η έλλειψη ασφαλιστικής συνείδησης. Μιλώντας στο ίδιο συνέδριο, ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου ξεκαθάρισε ότι τα ΤΕΑ είναι μέρος της συμπληρωματικής απάντησης του 2ου πυλώνα στις δημογραφικές προκλήσεις και αναπτύσσουν ισχυρή δυναμική.