Ας υποθέσουμε ότι έχει επισκεφθεί την επιχείρησή σας ο φορολογικός ελεγκτής, εσείς του παραδώσατε τα βιβλία και όσα στοιχεία /πληροφορίες σας ζήτησε και, αφού τα μελέτησε, σας κοινοποίησε τα ευρήματά του. Ποιες θα πρέπει να είναι οι επόμενες ενέργειές σας και τι διαδικασίες θα ακολουθήσουν στη συνέχεια;
Κατ’ αρχάς, σύμφωνα με το άρθρο 28 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ Ν 4987/2022), η φορολογική οφείλει να κοινοποιεί στην ελεγχόμενη επιχείρηση έγγραφο σημείωμα διαπιστώσεων με τα αποτελέσματα του φορολογικού ελέγχου καθώς και τον προσωρινό διορθωτικό προσδιορισμό φόρου, ο οποίος θα πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένος. Εντός είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση των εγγράφων αυτών η ελεγχόμενη επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να διατυπώσει εγγράφως τις απόψεις της και τις τυχόν αντιρρήσεις της. Οι έγγραφες απόψεις δεν είναι υποχρεωτικές αλλά, εφόσον κατατεθούν, θα πρέπει να στηρίζονται στα πραγματικά περιστατικά και να είναι αιτιολογημένες, δεδομένου ότι θα ληφθούν υπόψη από τον έλεγχο και θα επηρεάσουν καθοριστικά τη μετέπειτα πορεία της υπόθεσης.
Ακολούθως ο φορολογικός έλεγχος μέσα σε ένα (1) μήνα από την ημερομηνία παραλαβής των απόψεων θα εκδώσει την οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου μαζί με την αιτιολογημένη Εκθεση Ελέγχου (εφόσον δεν κατατεθούν απόψεις, η πράξη εκδίδεται με την εκπνοή της προθεσμίας των 20 ημερών). Τόσο η πράξη και η έκθεση του ελεγκτή κοινοποιούνται στον φορολογούμενο.
Το επόμενο στάδιο της διαδικασίας, στην περίπτωση που η ελεγχόμενη επιχείρηση αμφισβητεί την οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου που της κοινοποιήθηκε, περιλαμβάνει την άσκηση της «ενδικοφανούς προσφυγής» με αίτημα την ακύρωση/διόρθωση της πράξης στο πλαίσιο ειδικής διοικητικής διαδικασίας ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της φορολογικής διοίκησης σύμφωνα με το άρθρο 63 του ΚΦΔ.
Η απευθείας κατάθεση προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια, πριν από την τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας, είναι απαράδεκτη.
Η ενδικοφανής προσφυγή υποβάλλεται ηλεκτρονικά στη φορολογική αρχή που εξέδωσε την πράξη, μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την ημερομηνία κοινοποίησής της. Κατ’ εξαίρεση, για τους φορολογικούς κατοίκους αλλοδαπής η προθεσμία είναι εξήντα (60) ημέρες. Το διάστημα από την 1η έως την 31η Αυγούστου δεν προσμετρείται στις ανωτέρω προθεσμίες.
Η ενδικοφανής προσφυγή πρέπει να αναφέρει τους λόγους, τους ισχυρισμούς και τα έγγραφα στα οποία βασίζει το αίτημά του ο ελεγχόμενος, να περιέχει τα ακριβή του στοιχεία, την προσβαλλόμενη πράξη, τη διεύθυνση στην οποία θα συντελούνται οι κοινοποιήσεις των αποφάσεων, των πράξεων και των λοιπών εγγράφων της ΔΕΔ, τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τα εν γένει στοιχεία επικοινωνίας του.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η κατάθεση ενδικοφανούς προσφυγής καταρχήν δεν αναστέλλει την είσπραξη των φόρων που βεβαιώθηκαν από τον έλεγχο και η φορολογική διοίκηση μπορεί να προβεί και σε μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης εις βάρος της ελεγχόμενης επιχείρησης. Ωστόσο, εφόσον η ελεγχόμενη επιχείρηση καταβάλει το 50% του αμφισβητούμενου ποσού, τότε αναστέλλεται η είσπραξη του υπολειπόμενου 50%.
Σημειώνουμε επίσης ότι η ελεγχόμενη επιχείρηση έχει δικαίωμα να υποβάλει, ταυτόχρονα με την ενδικοφανή προσφυγή, και αίτημα αναστολής της καταβολής του 50% της φορολογικής οφειλής, επικαλούμενη οικονομική αδυναμία και ανεπανόρθωτη βλάβη σε περίπτωση πληρωμής.
Ωστόσο, τέτοιου είδους αιτήματα απαιτούν τη συγκέντρωση πληθώρας οικονομικών δεδομένων και σπάνια γίνονται αποδεκτά. Η απόφαση της ΔΕΔ για την αναστολή της καταβολής του 50% της οφειλής θα πρέπει να εκδοθεί εντός 30 ημερών. Εάν δεν εκδοθεί η απόφαση στην προθεσμία αυτή, η αίτηση αναστολής θεωρείται ότι έχει σιωπηρά απορριφθεί.
Η ΔΕΔ αφού εξετάσει την ενδικοφανή προσφυγή, τις πληροφορίες που έλαβε από την ελεγχόμενη επιχείρηση, τις απόψεις της αρμόδιας φορολογικής αρχής, καθώς και κάθε άλλη πληροφορία που είναι σχετική με την υπόθεση, οφείλει να εκδώσει την απόφασή της εντός εκατόν είκοσι (120) ημερών από την υποβολή της προσφυγής και να την κοινοποιήσει στην ελεγχόμενη επιχείρηση. Η προθεσμία αυτή αναστέλλεται κατά το χρονικό διάστημα από την 1η έως την 31η Αυγούστου.
Αν εκδοθεί ρητή αρνητική απόφαση της ΔΕΔ για την ελεγχόμενη ή δεν εκδοθεί καμία απόφαση εντός των 120 ημερών (οπότε η ενδικοφανής προσφυγή λογίζεται σιωπηρά απορριφθείσα από τη ΔΕΔ), η ελεγχόμενη μπορεί να εκκινήσει τη διαδικασία ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών δικαστηρίων για την περαιτέρω προσφυγή κατά της πράξης.
Αν εκδοθεί ρητή απόφαση της ΔΕΔ με την οποία ακυρώνεται, μερικά ή ολικά, ή τροποποιείται η πράξη της φορολογικής αρχής, η απόφαση αυτή θα πρέπει να περιέχει την οριστική φορολογική υποχρέωση του υπόχρεου, το καταλογιζόμενο ποσό και την προθεσμία καταβολής του. Η φορολογική αρχή, της οποίας η πράξη ακυρώνεται για τυπικές πλημμέλειες, μπορεί να εκδώσει νέα πράξη, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην απόφαση της ΔΕΔ. Η φορολογική διοίκηση δεν έχει δικαίωμα προσβολής της απόφασης της ΔΕΔ, που δικαιώνει την προσφεύγουσα επιχείρηση.
*Ο κ. Σταύρος Πετριδίσογλου είναι ορκωτός ελεγκτής λογιστής και υπεύθυνος του φορολογικού τμήματος της Accounting Solutions A.E.