Οι έλεγχοι έχουν κάνει ένα τεράστιο άλμα τα τελευταία χρόνια, κυρίως ως προς την ποιότητά τους και όχι τόσο ως προς τον αριθμό τους, που λίγο-πολύ κινείται στα ίδια επίπεδα με τα προηγούμενα χρόνια. Οι έλεγχοι γραφείου, οι πολυσύνθετες διασταυρώσεις και τα δεδομένα που λαμβάνονται πλέον από δεκάδες πηγές έχουν περιορίσει τη φοροδιαφυγή, βγάζοντας στην επιφάνεια αδήλωτα εισοδήματα. Τα στοιχεία που έρχονται από το εξωτερικό, η άμεση πρόσβαση στους τραπεζικούς λογαριασμούς και η ταχύτερη επικοινωνία με φορείς του Δημοσίου δίνουν πλέον μια διαφορετική εικόνα, κινητοποιώντας όλους τους μηχανισμούς της ΑΑΔΕ.
Η μεγάλη διαφορά
Η διαφορά συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, όπως αναφέρουν στελέχη της φορολογικής διοίκησης, είναι ότι πλέον οι εντολές για κατασχέσεις πραγματοποιούνται αμέσως, χωρίς να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να εξαφανιστούν χρήματα από λογαριασμούς ή να εκποιηθούν περιουσιακά στοιχεία. Παράλληλα η άμεση πρόσβαση, ακόμη και κατά τη διάρκεια του ελέγχου στο προφίλ του φορολογουμένου – επιχείρησης, όπου μπορεί να διαπιστωθεί εάν έχει πληρώσει τις υποχρεώσεις, την παραβατικότητά του κ.λπ., ακόμη και τα υπόλοιπα των τραπεζικών του λογαριασμών, θυμίζει κάτι από τον τρόπο λειτουργίας της αμερικανικής εφορίας (IRS), χωρίς πάντως να έχουμε φθάσει στο επίπεδό της.
Μπορεί επικοινωνιακά τα αποτελέσματα ενός ελέγχου και η αποκάλυψη των κυκλωμάτων να δημιουργούν τις εντυπώσεις, ωστόσο ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός είναι αυτός που φαίνεται να δίνει τον τόνο των αλλαγών που έχουν επέλθει τα τελευταία χρόνια στη φορολογική διοίκηση ή διαφορετικά στην εφορία όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Κι αυτό, καθώς τα ποσοστά συμμόρφωσης των φορολογουμένων είναι πολύ υψηλότερα συγκριτικά με το παρελθόν, κάτι που προφανώς οδηγεί στην πληρωμή των φόρων είτε εμπρόθεσμα είτε με μικρή καθυστέρηση. Είναι ενδεικτικό ότι το ποσοστό φορολογικής συμμόρφωσης στον ΦΠΑ φθάνει το 98,5%. Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των υπόχρεων σε ΦΠΑ πληρώνει εντός των προθεσμιών την οφειλή του. Παράλληλα, με βάση τις τελευταίες φορολογικές δηλώσεις που υποβλήθηκαν, διαπιστώνεται ότι έχει μειωθεί ο αριθμός των μηδενικών δηλώσεων, ενώ στις επιχειρήσεις έχει αυξηθεί ο αριθμός των χρεωστικών δηλώσεων συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια.
Πλέον οι εντολές για κατασχέσεις πραγματοποιούνται αμέσως, χωρίς να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να εξαφανιστούν χρήματα από λογαριασμούς.
Στο παρελθόν τα ληξιπρόθεσμα χρέη αυξάνονταν κατά 10-12 δισ. ευρώ τον χρόνο, ενώ πλέον έχουν πέσει σχεδόν στο μισό. Για παράδειγμα, επτά χρόνια πριν και συγκεκριμένα το 2017 τα ληξιπρόθεσμα είχαν φθάσει στο ποσό των 12,9 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό οι ελεγκτικές υπηρεσίες είχαν εισπράξει το 20,1%. Το 2023 τα νέα χρέη που δημιουργήθηκαν περιορίστηκαν στα 7,26 δισ. ευρώ, ενώ το ποσό που εισπράχθηκε έφθασε στο 38,5% των οφειλών.
Σημειώνεται ότι το προηγούμενο έτος η φορολογική διοίκηση επικοινώνησε με 732.509 φορολογουμένους που είχαν ληξιπρόθεσμα χρέη και συμμορφώθηκαν 460.111 οφειλέτες, καταβάλλοντας 316,9 εκατ. ευρώ.
Οι κατασχέσεις
Σημαντικά βελτιωμένη είναι και η εικόνα των κατασχέσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το προηγούμενο έτος πραγματοποιήθηκαν 500.069 κατασχέσεις εις χείρας τρίτων (τραπεζικοί λογαριασμοί και ενοίκια) αυξημένες κατά 15.000 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Και σ’ αυτή την περίπτωση, όμως, τα αποτελέσματα είναι συντριπτικά καλύτερα από το παρελθόν, καθώς οι λογαριασμοί δεν είναι πλέον άδειοι. Σημαντικό εργαλείο στην προσπάθεια της φορολογικής διοίκησης να επιτύχει την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης αποτελούν οι διασταυρώσεις με στοιχεία της ΑΑΔΕ, στοιχεία τρίτων φορέων εσωτερικού και στοιχεία μέσω του πλαισίου της διεθνούς διοικητικής συνεργασίας. Λαμβάνοντας υπόψη κάθε διαθέσιμη πληροφορία που έχει στη διάθεσή της η ΑΑΔΕ, διενεργήθηκαν εντός του 2023 τα εξής:
– Διασταύρωση των εισερχομένων πληροφοριών από αλλοδαπές Αρχές μέσω της διεθνούς διοικητικής συνεργασίας για μισθούς, συντάξεις, διοικητικές αμοιβές και εισόδημα από ακίνητα, με τις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος. Διενεργήθηκαν 117.915, με έμφαση σε 8.990 φορολογουμένους και τα αποτελέσματα θα εκδοθούν τον επόμενο μήνα.
– Από στοιχεία που ελήφθησαν από το εξωτερικό πραγματοποιήθηκαν διασταυρώσεις για 1.999 εγγραφές τόκων και μερισμάτων που έλαβαν φυσικά πρόσωπα από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των ΗΠΑ και της Ε.Ε. Από την επεξεργασία των δεδομένων για τον εντοπισμό φορολογουμένων που εμφανίζουν ανακριβή υποβολή ως προς τα χρηματοοικονομικά δεδομένα Αμερικής και την εφαρμογή κριτηρίων, προέκυψαν 521 εγγραφές τόκων (που αφορούν 425 ΑΦΜ) και 1.096 εγγραφές μερισμάτων (που αφορούν 879 ΑΦΜ). Κατόπιν της πραγματοποίησης σχετικών επικοινωνιακών δράσεων υποβλήθηκαν 4.510 φορολογικές δηλώσεις, με τα βεβαιωθέντα ποσά φόρου να ανέρχονται σε 2,4 εκατ. ευρώ.
– Επίσης πραγματοποιήθηκαν διασταυρώσεις φορολογουμένων που υπέβαλαν μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ. Εντοπίστηκαν 2.934 υπόχρεοι σε ΦΠΑ, εκ των οποίων συμμορφώθηκαν 1.319 υπόχρεοι, με το συνολικό ποσό βεβαίωσης φόρου να ανέρχεται σε 8,4 εκατ. ευρώ.
– Παράλληλα, με βάση τα στοιχεία που λαμβάνει η ΑΑΔΕ και οι πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων, δόθηκε εντολή να απενεργοποιηθούν 18.657 ακίνητα από τις πλατφόρμες, καθώς είτε δεν είχαν Αριθμό Μητρώου Ακινήτων, είτε ο ΑΜΑ που αναγραφόταν ηλεκτρονικά δεν ήταν έγκυρος.
Εξοπλισμένοι με τάμπλετ, drones και GPS
Από το χαρτί και το μολύβι, λοιπόν, έχουμε περάσει στους ελέγχους με τάμπλετ οι οποίοι καταγράφονται και ηλεκτρονικά τόσο για τη διασφάλιση των ελεγχομένων όσο και των ελεγκτών. Παράλληλα, όλη η προετοιμασία των ελέγχων γίνεται από απόσταση. Ομάδα υποστήριξης ουσιαστικά δίνει την «τροφή» στους ελεγκτές οι οποίοι απλά κατά τη μετάβασή τους στις επιχειρήσεις διαπιστώνουν τα ευρήματα του ελέγχου. Πλέον ο έλεγχος περιλαμβάνει drones, ψηφιακούς χάρτες, συστήματα GPS, ενώ μέσα από τον θάλαμο επιχειρήσεων μια άλλη επιτελική ομάδα παρακολουθεί ζωντανά τα όσα βλέπουν οι ελεγκτές.
Οι έλεγχοι πλέον έχουν περάσει σε άλλο επίπεδο. Ομάδες εξειδικευμένων χειριστών βρίσκονται πίσω από τις οθόνες του κέντρου επιχειρήσεων που έχει στηθεί στην οδό Πειραιώς και κατευθύνουν τις ελεγκτικές μονάδες, οι οποίες φέρουν πλέον ειδικό εξοπλισμό. Μεταδίδουν απευθείας όσα συμβαίνουν στον χώρο του ελέγχου, όχι μόνο μέσω ήχου αλλά και καμερών, με αποτέλεσμα το κέντρο της ΑΑΔΕ να έχει πλήρη εικόνα για όσα διαδραματίζονται και παρεμβαίνει εφόσον οι ελεγκτές χρειάζονται βοήθεια ή πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία.