Σημαντικές αλλαγές στις προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης λόγω θανάτου στα τέκνα θανόντων συνταξιούχων ή ασφαλισμένων, αλλά και στη διαδικασία ασφαλιστικής προστασίας ορφανών τέκνων με βαριές αναπηρίες, περιλαμβάνονταν μεταξύ των διατάξεων του τελευταίου ασφαλιστικού νόμου. Μάλιστα, ο ΕΦΚΑ με εγκύκλιο που εξέδωσε ξεκαθαρίζει ότι οι αλλαγές αφορούν περιπτώσεις με ημερομηνία θανάτου προγενέστερη της 13ης Μαΐου 2016.
Αναλυτικά, σύμφωνα με την πρόσφατη διευκρινιστική εγκύκλιο του ΕΦΚΑ ξεκαθαρίζονται τα εξής:
1. Εξομοιώνονται οι όροι και οι προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης λόγω θανάτου στα δικαιοδόχα τέκνα, οι οποίες προέβλεπαν ότι σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου ή ασφαλισμένου, που είχε πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του εξ ιδίου δικαιώματος ή ανικανότητας. Συγκεκριμένα, η σύνταξή του μεταβιβάζεται στα νόμιμα αλλά και στα νομιμοποιηθέντα, αναγνωρισθέντα, υιοθετηθέντα τέκνα, καθώς και σε όσα τέκνα εξομοιώνονται με αυτά, υπό δύο προϋποθέσεις: είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας τους. Ετσι, οι διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου επεκτείνονται και για τα τέκνα που είχαν δικαιωθεί σύνταξης λόγω θανάτου με τις προϊσχύουσες διατάξεις.
Προσοχή, όμως. Οπως ξεκαθαρίζει η εγκύκλιος, δεδομένης της ρητής διατύπωσης της διάταξης, η χορήγηση σύνταξης στα προστατευόμενα υγιή τέκνα δεν μπορεί να παραταθεί πέραν του 24ου έτους της ηλικίας τους. Συνεπώς, τυχόν προϋφιστάμενες διατάξεις που προέβλεπαν δυνατότητα συνταξιοδότησης μετά τη συμπλήρωση του ηλικιακού αυτού ορίου (π.χ. οι καταστατικές διατάξεις του τ. ΟΑΕΕ), παύουν να εφαρμόζονται από την έναρξη ισχύος του άρθρου 119 του ν. 5078/2023, ήτοι από τις 20 Δεκεμβρίου 2023.
2. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στον νόμο, στο πεδίο εφαρμογής των συγκεκριμένων διατάξεων εμπίπτουν και οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης.
3. Σε περίπτωση διακοπής της σύνταξης του δικαιοδόχου τέκνου πριν από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου (άρθρο 119 του ν. 5078/2023), απαιτείται η υποβολή νέας αίτησης για την επαναχορήγηση της σύνταξης. Και σ’ αυτήν την περίπτωση θα πρέπει το τέκνο να είναι άγαμο και να μην έχει συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας του. Στην περίπτωση αυτή τα οικονομικά αποτελέσματα θα εκκινούν από την ημερομηνία υποβολής της νέας αίτησης και το νωρίτερο από 20 Δεκεμβρίου 2023.
4. Σε ό,τι αφορά τις αιτήσεις των τέκνων θανόντων ασφαλισμένων ή συνταξιούχων του τ. ΟΑΕΕ, των οποίων η συνταξιοδότηση με βάση τις προϊσχύουσες διατάξεις μπορούσε να παραταθεί έως το 26ο έτος της ηλικίας τους, για λόγους χρηστής διοίκησης, εφόσον έχουν υποβληθεί πριν από την 20ή.12.2023 θα κριθούν βάσει των προϊσχυουσών καταστατικών διατάξεων. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, εάν απαιτείται επαναχορήγηση της διακοπείσας σύνταξης, κατόπιν αίτησης του δικαιοδόχου τέκνου, θα πρέπει να εκδίδεται απόφαση διευθυντή.
5. Τέλος, ως προς τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης σε αμφοτεροπλεύρως ορφανά τέκνα με βαριές αναπηρίες, ο νόμος ορίζει πως δικαιούνται το ποσό της σύνταξης που πράγματι ελάμβανε ο θανών γονέας ή προκειμένου περί ασφαλισμένου, το ποσό που δικαιούτο να λάβει ο θανών, υπολογιζόμενο είτε σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του οικείου φορέα κύριας ασφάλισης, στις περιπτώσεις που ο θάνατος συνέβη πριν από τις 13.5.2016 είτε με τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 4387/2016, όπως ισχύουν (εάν ο θάνατος συνέβη από 13.5.2016 και μετά). Προσοχή και εδώ, γιατί το δικαίωμα υφίσταται υπό την προϋπόθεση ότι τα πρόσωπα αυτά δεν εργάζονται ή δεν ασκούν κάποιο επάγγελμα ή δεν λαμβάνουν σύνταξη από δική τους εργασία.