Οι αγορές εργασίας εξομαλύνονται μετά την πανδημία του κορωνοϊού ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού. Μετά μια σειρά από απροσδόκητα ισχυρά οικονομικά δεδομένα, τα τελευταία στοιχεία για την αγορά εργασίας των ΗΠΑ εξέπληξαν θετικά. Αυτό ταιριάζει με την υπόθεσή μας ότι η ζήτηση και η προσφορά απασχόλησης ισορροπούν και πάλι, διότι οι στρεβλώσεις που είχαν δημιουργηθεί λόγω κορωνοϊού εξασθενούν σιγά σιγά, ενώ οι μακροπρόθεσμες δημογραφικές τάσεις τίθενται σταδιακά στο επίκεντρο, πέρα από ορισμένες τυπικές δυνάμεις του οικονομικού κύκλου. Συγκρίνοντας, τώρα, τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης τα τελευταία 10 χρόνια, δύο πράγματα ξεχωρίζουν.
Πρώτον, κατά την αρχική φάση της κρίσης του κορωνοϊού το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε πολύ περισσότερο στις ΗΠΑ από ό,τι στην Ευρωζώνη. Η τελευταία επιδότησε προγράμματα βραχυπρόθεσμης εργασίας για να διατηρήσουν οι άνθρωποι τις δουλειές τους, ακόμη κι όταν έπαυε να υπάρχει απασχόληση, ενώ οι ΗΠΑ πρόσφεραν γενναιόδωρη στήριξη της ανεργίας. Δεύτερον, πριν από την πανδημία η ανεργία παρουσίαζε πτωτική τάση και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, αλλά μετά την ανάκαμψη από το σοκ του κορωνοϊού αυτό άλλαξε από το 2022 κι εντεύθεν.
Η Γερμανία και οι ΗΠΑ τείνουν στην πλήρη απασχόληση με ανεργία κάτω του 4%, ενώ σε ορισμένες χώρες της Ευρωζώνης οι δείκτες παραμένουν υψηλότεροι. Συνεπώς ίσως χρειαστούν περισσότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να υποχωρήσουν περαιτέρω. Στην Ευρωζώνη, ακόμη περισσότερο από ό,τι στις ΗΠΑ, η δημογραφική αλλαγή θα ενισχύσει περαιτέρω την αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια, διότι οι νεότεροι που εισέρχονται στην παραγωγική διαδικασία αδυνατούν να αντικαταστήσουν πλήρως όσους συνταξιοδοτούνται.
Το ποσοστό γονιμότητας στην Ευρωζώνη κυμαίνεται γύρω στο 1,5 παιδί ανά γυναίκα από τις αρχές της χιλιετίας, πολύ κάτω από το επίπεδο αναπλήρωσης των 2,1 παιδιών. Η δε μετανάστευση μπορεί να αντισταθμίσει μόνο εν μέρει αυτήν την τάση. Η ανεπαρκής προσφορά εργασίας θα ασκήσει ανοδικές πιέσεις στους μισθούς. Επομένως δεν προβλέπουμε ότι η αύξηση των ονομαστικών μισθών θα είναι κάτω από το 4% ετησίως σε διαρκή βάση.
Αναμένουμε ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης, μετά την πτώση κάτω από το 2% σε ετήσια βάση το δεύτερο εξάμηνο του 2024 και στις αρχές του 2025, να επιταχυνθεί εκ νέου στο 2,5% το 2026, αναγκάζοντας την ΕΚΤ να αυξήσει το επιτόκιο καταθέσεων στο 3% το 2026 μετά την πιθανή πρώτη μείωση στο 2,5% έως τα μέσα του 2025. Τέλος, στις ΗΠΑ στην πρώτη φάση της πανδημίας η ανεργία εκτινάχθηκε ελαφρώς κάτω από το 15%, ενώ κατά την ανάκαμψη η ζήτηση υπερέβη σημαντικά την προσφορά εργασίας. Σήμερα η κατάσταση εξομαλύνεται.
* Οι κ. Χόλγκερ Σμίεντινγκ, Φέλιξ Σμιντ και Σάλομον Φίντλερ είναι οικονομολόγοι της Berenberg Bank.
