Σε αύξηση του τέλους που πληρώνουν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος για τις ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ) προσανατολίζεται η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να αντιμετωπίσει το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) πριν η κατάσταση εκτροχιαστεί πλήρως. Από μήνα σε μήνα το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ διογκώνεται και σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες ανεπίσημες εκτιμήσεις του Διαχειριστή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΔΑΠΕΕΠ) στο τέλος του 2024 αναμένεται να ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ, έναντι πρόβλεψης για 449,8 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο και 167 εκατ. ευρώ στις αρχές του έτους.
Ο ΔΑΠΕΕΠ εκτιμά ότι θα έχει ένα πρόσθετο έσοδο της τάξης των 200 εκατ. ευρώ από τις επιστροφές μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ που κατέβαλαν επιχειρήσεις που δεν το δικαιούνταν τα έτη 2019, 2020 και 2021 και επίσης περίπου 103 εκατ. ευρώ από το «πράσινο» τέλος που επιβλήθηκε με νόμο στο ντίζελ κίνησης για να ενισχύσει τον ΕΛΑΠΕ. Ακόμη όμως και με αυτά τα πρόσθετα έσοδα το έλλειμμα παραμένει στα υψηλά επίπεδα των 300 εκατ. ευρώ, έναντι αντίστοιχης πρόβλεψης για 232,56 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο.
Η σημαντική απόκλιση των προβλέψεων είναι αποτέλεσμα της αποκλιμάκωσης της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος. Η μείωση της τιμής της μεγαβατώρας στη χονδρεμπορική αγορά περιορίζει τα έσοδα των παραγωγών ΑΠΕ, οι οποίοι όμως απολαμβάνουν με νόμο εγγυημένες τιμές που θα πρέπει να καλυφθούν από τις εισροές του ΕΛΑΠΕ. Με ακόμη μεγαλύτερο έλλειμμα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΑΠΕΕΠ, προβλέπεται να κλείσει το έτος 2025 εάν δεν ληφθούν μέτρα, γι’ αυτό και προτείνει στο ΥΠΕΝ αναπροσαρμογή προς τα πάνω στο ΕΤΜΕΑΡ και παράλληλα αύξηση του ποσοστού από τα έσοδα δημοπρασιών ρύπων που κατευθύνονται στον ΕΛΑΠΕ.
Η μείωση της τιμής της μεγαβατώρας στη χονδρεμπορική αγορά περιορίζει τα έσοδα των παραγωγών ΑΠΕ.
Το ΕΤΜΕΑΡ που πληρώνεται από τους καταναλωτές ως ρυθμιστική χρέωση στους λογαριασμούς ρεύματος, αποτελεί τη βασικότερη εισροή του ΕΛΑΠΕ. Οι οικιακοί καταναλωτές πλήρωναν πριν από το 2019 για τη διασφάλιση της εγγυημένης τιμής των παραγωγών ΑΠΕ 24 ευρώ/ΜWh. Με απόφαση της ΡΑΕ και προκειμένου να αντισταθμιστούν οι αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ που κρίθηκαν τότε απαραίτητες για να αποφευχθεί ο κίνδυνος της χρεοκοπίας, η χρέωση του ΕΤΜΕΑΡ μειώθηκε στα 17 ευρώ/ΜWh για τα έτη 2019 και 2020. Στα ίδια επίπεδα παραμένει μέχρι σήμερα, μετά και την τελευταία απόφαση της ΡΑΕ στις αρχές του έτους, που έκρινε ότι στη μεταβατική περίοδο από τα επιδοτούμενα στα «χρωματιστά» τιμολόγια θα έπρεπε να αποφευχθεί επιπλέον επιβάρυνση των καταναλωτών, παρά τις έμμεσες επιφυλάξεις που εξέφρασε για τη βιωσιμότητα του ΕΛΑΠΕ.
Η διόγκωση του ελλείμματος σε επίπεδα που εάν δεν ληφθούν μέτρα θα διαταράξει την ομαλή πορεία των πληρωμών των παραγωγών ΑΠΕ, υποχρεώνει την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ να εξετάσει σοβαρά την πρόταση της διοίκησης του ΔΑΠΕΕΠ για επιστροφή του ΕΤΜΕΑΡ στα επίπεδα προ 2019, δηλαδή στα 24 ευρώ/MWh, που σημαίνει αύξηση κατά 25% για τους οικιακούς καταναλωτές και 35% για τους λοιπούς καταναλωτές χαμηλής τάσης. Οι αποφάσεις αναμένονται μετά τις ευρωεκλογές με το ΥΠΕΝ να εξαντλεί, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, τα περιθώρια για την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση των καταναλωτών. Οι όποιες αναπροσαρμογές βάσει της υφιστάμενης νομοθεσίας θα πρέπει να ισχύσουν από τις αρχές του 2025 αν και η κατάσταση είναι τέτοια που σε επίπεδο αρμοδίων Αρχών εξετάζεται η δυνατότητα αναπροσαρμογής σε επίπεδο εξαμήνου με νομοθετική ρύθμιση. Σε αυτή την περίπτωση οι αυξήσεις θα πρέπει να αναμένονται από 1ης Ιουλίου φέτος.
Παράλληλα με την αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ το ΥΠΕΝ εξετάζει και την πρόταση του ΔΑΠΕΕΠ για αύξηση του ποσοστού των εσόδων από δημοπρασίες δικαιωμάτων ρύπων. Το ποσοστό αυτό έχει ήδη αυξηθεί για φέτος στο 14,61% από 3,8% το 2023. Αποψη του διευθύνοντος συμβούλου του ΔΑΠΕΕΠ κ. Γιάννη Γιαρέντη είναι ότι θα μπορούσαν να μεταφερθούν κονδύλια από το ΤΕΜ (Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης) που συστήθηκε μέσα στην ενεργειακή κρίση για τις ανάγκες χρηματοδότησης των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος, οι οποίες σήμερα είναι σημαντικά περιορισμένες (καλύπτουν ευάλωτες ομάδες). Το ποσοστό από τα έσοδα των ρύπων που κατευθύνονται στο ΤΕΜ έχει ήδη μειωθεί το 2024 στο 45,82% από 77,25% το 2023.
