«Δεν πρόκειται να υποκύψω και δεν θα επιτρέψω στον εαυτό μου να λυγίσει. Είμαι βέβαιος ότι θα βγω από εδώ μέσα ελεύθερος». Τα λόγια ακούγονται σαν ατάκες από ταινία περιπέτειας, αλλά στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα φανταστικό στοιχείο στην υπόθεση. Ανήκουν στον Αλαστερ Τέιλορ, έναν υπάλληλο της Weatherford, της τεξανής πετρελαιοβιομηχανίας, ο οποίος έπεσε θύμα απαγωγής τον Αύγουστο του 1999 στην Κολομβία, από τον Εθνικό Απελευθερωτικό Στρατό.
Ενας ανεξάρτητος δημοσιογράφος εντόπισε τον Τέιλορ μέσα σε μία λασπωμένη σκηνή σε έναν απομακρυσμένο λόφο, αδυνατισμένο μεν αλλά σε καλή φυσική κατάσταση, με μόνη πολυτέλεια ένα πακέτο τσιγάρα και ένα ραδιόφωνο. Στο βίντεο που ο δημοσιογράφος έδωσε στη δημοσιότητα πριν από λίγο καιρό, οι απαγωγείς του κ. Τέιλορ παραπονούνται για την αδράνεια της εταιρείας όλον αυτό τον καιρό, η οποία δεν έχει αποστείλει κανέναν για να διαπραγματευτεί την απελευθέρωση του κρατουμένου. Από την πλευρά της η εταιρεία, αρνούμενη να αποκαλύψει λεπτομέρειες της υπόθεσης, υποστηρίζει ότι εργάζεται για την απελευθέρωση του στελέχους της από την πρώτη ημέρα.
Ο Μπιν Λάντεν
Πρόσφατη δημοσιογραφική έρευνα του βρετανικού δικτύου BBC αποκάλυψε ότι ο «περιζήτητος» Οσάμα Μπιν Λάντεν είχε πληρώσει 30 εκατ. δολάρια στον Τσετσένο οπλαρχηγό Αρμπί Μπαράγεφ για τη δολοφονία τριών Βρετανών και ενός Νεοζηλανδού, που βρέθηκαν αποκεφαλισμένοι στα τέλη του 1998. Ηταν όλοι τους μηχανικοί τηλεπικοινωνιών και απήχθησαν, ενώ εγκαθιστούσαν συστήματα κινητής τηλεφωνίας στην Τσετσενία. Στο ποσό αυτό, σύμφωνα με το πρακτορείο «Ιτάρ-Τας» συμπεριλαμβανόταν και προκαταβολή για την ανεύρεση πυρηνικών κεφαλών που ενδιέφεραν την ηγεσία της Αλ Κάιντα. Οπως δυστυχώς αποδείχθηκε στη συνέχεια κατά τραγική ειρωνεία, η εταιρεία τους «Grainger Telecom» έφτασε να δίνει στο παρασκηνιακό παζάρι πολύ λιγότερα για την απελευθέρωσή τους: μόλις 7 εκατ. λίρες.
Οι πιθανότητες απαγωγής κάποιου στελέχους, ενόσω εργάζεται σε κάποια ξένη χώρα, παραμένουν ελάχιστες, με λίγες εξαιρέσεις και την Κολομβία να αποτελεί την «πρωτεύουσα» του υποκόσμου. Οι απαγωγές και η καταβολή λύτρων ωστόσο αρχίζουν να αναγνωρίζονται ως ιδιαίτερα κερδοφόρες πρακτικές από έναν αυξανόμενο αριθμό χωρών: μεταξύ αυτών, Τσετσενία, Γεωργία, Ταζικιστάν, Φιλιπίννες, Υεμένη, Νιγηρία, Ανγκόλα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του αμερικανικού Ινστιτούτου Πληροφοριών για την Ασφάλεια, ο αριθμός των απαγωγών αλλοδαπών αυξήθηκε 100% στο διάστημα μεταξύ 1985 και 1999 αγγίζοντας τις 1.728 – αριθμός που θεωρείται μάλιστα ιδιαίτερα συντηρητική εκτίμηση.
Για τις επιχειρήσεις που αποστέλλουν στελέχη τους να εργαστούν για κάποιο χρονικό διάστημα στο εξωτερικό, οι απαγωγές αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους «πονοκεφάλους». H ειρωνεία του θέματος ωστόσο έγκειται στο γεγονός ότι όσο περισσότερες απαγωγές συμβαίνουν, τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος? όσο μεγαλώνει ο κίνδυνος, μεγιστοποιείται και η ανάγκη για ασφάλιση, και όσο μεγαλώνει η ζήτηση για ασφαλιστικά μέτρα, η «επιχείρηση απαγωγή» καθίσταται επικίνδυνα κερδοφόρα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το απίθανο ποσό των 120 με 130 εκατομμυρίων δολαρίων καταβάλλεται ετησίως σε λύτρα για απαγωγές.
Κάποιες ασφαλιστικές εταιρείες, όπως η λονδρέζικη WellingtoUnderwriters, προσφέρουν πακέτα που καλύπτουν τα πάντα: τα λύτρα, τις υπηρεσίες του ειδικού διαπραγματευτή και όλων των πρακτόρων που θα εμπλακούν στη διαδικασία απελευθέρωσης, την καταβολή μισθού για όλο το διάστημα που διαρκεί η αιχμαλωσία, και οποιαδήποτε άλλα έξοδα προκύψουν στην πορεία. Αυτές ωστόσο οι εταιρείες αποτελούν τη μειονότητα καθώς οι περισσότερες συστήνουν συμμαχίες με άλλες εταιρείες για κάθε περίπτωση ξεχωριστά και από κοινού εξετάζουν την υπόθεση? προβαίνουν σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για τη διασφάλιση της εταιρείας, ελέγχουν τον αρχικό προορισμό του στελέχους-ομήρου και εξετάζουν οποιοδήποτε στοιχείο μπορεί να συμβάλει στην απελευθέρωσή του.
Το μικρότερο ποσό που έχει καταβληθεί έως σήμερα σε λύτρα ανέρχεται σε 500 δολάρια, ενώ το μεγαλύτερο σε 64 εκατομμύρια δολάρια. Οι πιθανότητες για την κατάληξη μιας απαγωγής πάντως δεν ευνοούν τους απαγωγείς καθώς το 92% αυτών καταλήγουν στην απελευθέρωση των ομήρων, γεγονός που προσφέρει σχετική ευελιξία κινήσεων στους διαπραγματευτές.
Το υπόλοιπο 8% εντούτοις, καταλήγει στη δολοφονία του θύματος ή τον θάνατό του από φυσικά αίτια, όπως στην περίπτωση των τεσσάρων μηχανικών που έπεσαν θύματα απαγωγής στην Τσετσενία.
Η βρετανική εταιρεία Control Risks Group (CRG), η οποία μαζί με την αμερικανική Kroll Associates αποτελούν τους δύο βασικούς παίκτες στην αγορά ασφαλειών σε περιπτώσεις απαγωγών παγκοσμίως, αντιμετωπίζει 25 με 40 υποθέσεις ετησίως, ενώ από την ίδρυσή της το 1975 έχει αντιμετωπίσει συνολικά 1.100 υποθέσεις. Από τη στιγμή που η εταιρεία ειδοποιείται για την αντιμετώπιση κάποιας κρίσης, αποστέλλει δύο συμβούλους, έναν στα γραφεία της εταιρείας και έναν στον «τόπο του εγκλήματος», αποστολή των οποίων είναι η οργάνωση της «τακτικής απάντησης» στους απαγωγείς.
Εκπαίδευση…
Η CRG επισημαίνει ότι η καλύτερη τακτική είναι η απρόσκοπτη συνεργασία της εταιρείας με τις τοπικές αρχές, την κυβέρνηση, και όλους τους εμπλεκομένους φορείς, καθώς αρκετός καιρός μπορεί να περάσει προτού πραγματοποιηθεί η αρχική επαφή με τους απαγωγείς. Οι περισσότερες πάντως από τις εταιρείες ασφαλειών περνούν τον καιρό τους εκπαιδεύοντας τα στελέχη τους για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων κρίσεων. Από την αγορά ωστόσο δεν λείπουν και οι εταιρείες οι οποίες προσφέρουν προγράμματα εκπαίδευσης σε ενδεχόμενα θύματα απαγωγής.
Οπως επισημαίνει ο διευθυντής της ασφαλιστικής εταιρείας Inkerman, Gerald Moor, η καλύτερη αυτοάμυνα είναι η επίγνωση του περιβάλλοντος και των κινδύνων που ενδέχεται αυτό να κρύβει σε κάθε στιγμή, καθώς και η αποφυγή των υπερβολικών ρίσκων. «Εάν κανείς λαμβάνει υπ’ όψιν του αυτές τις αρχές, οι πιθανότητες να πέσει θύμα απαγωγής είναι ελάχιστες».