Οι έντονες διακυμάνσεις της τιμής του βαρελιού αποτελούν το βασικό χαρακτηριστικό των αγορών πετρελαίου στη διάρκεια των δύο τελευταίων εβδομάδων, καθώς η Ρωσία αρνείται πεισματικά να συνεργαστεί με τον ΟΠΕΚ στην προσπάθεια στήριξης της αξίας του βαρελιού. Την περασμένη Παρασκευή, μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κασιάνοφ με εκπροσώπους των μεγάλων πετρελαιοβιομηχανιών, αποφασίστηκε η μείωση των εξαγωγών κατά 50.000 βαρέλια για το τελευταίο τρίμηνο του έτους ή για την ακρίβεια για τις 35 ημέρες που απομένουν μέχρι το τέλος του χρόνου, ενώ για το κρίσιμο πρώτο του 2002 θα ληφθεί νέα απόφαση στις αρχές του Δεκεμβρίου.
Παιχνίδι με τον χρόνο
Με την κίνηση αυτή η Ρωσία προσπαθεί να κερδίσει χρόνο, έχοντας εν τω μεταξύ βολιδοσκοπήσει τις αντιδράσεις και τις διαθέσεις του ΟΠΕΚ και των αγορών. Αν αυτές είναι αρνητικές, τότε η Μόσχα μπορεί να προχωρήσει σε νέα μείωση στις αρχές Δεκεμβρίου, η οποία μπορεί να κυμανθεί μεταξύ 50.000 βαρελιών, στη χειρότερη περίπτωση, και 150.000 στην καλύτερη. Υπενθυμίζεται ότι το Μεξικό έχει προσφερθεί να μειώσει κατά 100.000 βαρέλια ημερησίως, ενώ η Νορβηγία κατά 100.000 με 150.000.
H απόφαση της Παρασκευής βέβαια δεν ικανοποιεί ούτε τον ΟΠΕΚ ούτε τις αγορές. Την Παρασκευή το μεσημέρι η τιμή του Brent του Λονδίνο υποχωρούσε κατά 90 σεντς, χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των μεγάλων κερδών της Πέμπτης. Από την πλευρά του καρτέλ δεν υπήρξε επίσημη αντίδραση, αλλά όταν ένας παραγωγός όπως η Ρωσία εξάγει ημερησίως 3 εκατ. βαρέλια η μείωση των 50.000 βαρελιών δεν μπορεί να είναι η τελική του πρόταση για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.
Αναλυτές πάντως θεωρούν λανθασμένη την επιλογή της Μόσχας να ανακοινώσει τις όποιες μειώσεις της παραγωγής της σε δύο δόσεις. Αυτό γιατί οι ρωσικές εξαγωγές μειώνονται τον χειμώνα, όταν δηλαδή αυξάνεται σημαντικά η εγχώρια ζήτηση. Ετσι η Ρωσία έχασε μια καλή ευκαιρία να κάνει ένα καλό βήμα καλής θέλησης χωρίς ουσιαστικό κόστος.
Κατ’ άλλους όμως η Ρωσία ίσως να μη θέλει να κάνει αυτό το βήμα καλής θέλησης προς τον ΟΠΕΚ σε μια περίοδο που οι σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες εξομαλύνονται, ενώ πολλά μέλη του Κογκρέσου δεν έχουν την καλύτερη γνώμη για το καρτέλ των παραγωγών. Ταυτόχρονα, οι ρωσικές πετρελαιοβιομηχανίες έχουν πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια σημαντικές επενδύσεις, προκειμένου να αυξήσουν τις δυνατότητας άντλησης, εξόρυξης και διύλισης, ώστε να ισχυροποιήσουν ακόμα περισσότερο την κυρίαρχη θέση που έχουν στον εφοδιασμό της Ευρώπης με ενέργεια.
Αν ευθυγραμμιστούν με τον ΟΠΕΚ, αρκετοί εκτιμούν ότι ο ρόλος των Ρώσων στην ευρωπαϊκή αγορά θα υποβαθμιστεί. «Στον κλάδο της ενέργειας τα συμφέροντα της Ρωσίας και της Δύσης συμπίπτουν. Ως μια ανεξάρτητη πηγή ενέργειας η Ρωσία μπορεί να προκαλέσει το ενδιαφέρον των δυτικών εταιρειών, προσελκύοντας βέβαια σημαντικό όγκο ξένων επενδύσεων. Θα ήταν πραγματικά λάθος να απωλέσει αυτό το πλεονέκτημα η Ρωσία», υποστηρίζει ο Βαλερί Νεστέροφ, αναλυτής της πετρελαϊκής συμβουλευτικής εταιρείας Troika Dialog.
Εκτός αυτού, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ρωσική πετρελαϊκή βιομηχανία είναι χωρισμένη σε δύο στρατόπεδα, και αυτό δυσχεραίνει τη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Από τη μία η Yukos επιθυμεί την αύξηση των εξαγωγών, ενώ η LUKOIL πιέζει για διατήρηση στα ισχύοντα επίπεδα και αύξηση του χρόνου, προσβλέποντας σε υψηλότερη τιμή του βαρελιού λόγω της προβλεπόμενης ανάκαμψης της διεθνούς οικονομίας.
Ελεγχος των αγορών
Ανεξάρτητα με το τι θα αποφασιστεί στις αρχές Δεκεμβρίου, με την απόφαση της Παρασκευής και τη μείωση των εξαγωγών σε δύο δόσεις, η Ρωσία δείχνει να επανακτά τον έλεγχο της κατάστασης και των αγορών.
Η προοπτική συμφωνίας ΟΠΕΚ και ανεξάρτητων παραγωγών και σημαντικής μείωσης των εξαγωγών από 1ης Ιανουαρίου θα ανακόψει την πτωτική πορεία της τιμής του πετρελαίου που αυτή την περίοδο κινείται μεταξύ 19 και 20 δολαρίων.
Η κατώτατη τιμή που προβλέπει ο ρωσικός προϋπολογισμός είναι τα 18 δολάρια και η Μόσχα ελπίζει ότι θα διατηρήσει την τιμή σε αισθητά υψηλότερα επίπεδα, προσφέροντας ταυτόχρονα τη μικρότερη δυνατή μείωση των εξαγωγών της.
Προσφέρονται επίσης και υπηρεσίες χρηματοδότησης, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα στους συλλέκτες να στηριχθούν στη συλλογή τους για την άντληση ρευστότητας. Τέλος, παρέχονται υπηρεσίες κληροδοτημάτων και κληρονομιών, που αφορούν τη μελλοντική διαχείριση της περιουσίας που αντιπροσωπεύουν οι συλλογές. Ακόμη, μια άλλη μορφή επένδυσης στην τέχνη είναι και αυτή της χορηγίας τέτοιων εκθέσεων, θεσμός που εκτός του πολιτιστικού του χαρακτήρα, προσφέρει στον χορηγό σημαντικά οικονομικά οφέλη που απορρέουν από τις φοροαπαλλαγές που απολαμβάνει αλλά και από τη διαφήμιση.