H ολοένα μεγαλύτερη χρήση πλαστικού χρήματος και στη χώρα μας αποτυπώνεται στον ρυθμό με τον οποίο αυξάνεται ο αριθμός των πιστωτικών καρτών και στο συνεχώς μεγαλύτερο χρέος των νοικοκυριών σε καταναλωτικά δάνεια.
Τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (Αύγουστος 2001) εμφανίζουν ότι το χρέος από κάρτες φθάνει το απίθανο ποσό του 1 τρισεκατομμυρίου δραχμών. Σε αυτά πρέπει να προστεθεί το χρέος που αφορά σε απευθείας καταναλωτικά δάνεια, που έφτασε τα 579 δισεκατομμύρια δραχμές. Σύνολο χρεών για καταναλωτικά δάνεια: 1,6 τρισ. δρχ. ή 4,5 δισ. ευρώ. Το σύνολο των πιστωτικών καρτών που έχουμε ανά χείρας είναι 3.343.000 στα τέλη του πρώτου εξαμήνου εφέτος, από 2.370.000 την ίδια στιγμή πέρυσι. Αύξηση δηλαδή κατά 41%.
4,4 εκατ. κάρτες
Στην ίδια χρονική περίοδο, όμως, το σύνολο των καρτών (χρεωστικών και πιστωτικών) σημείωσε άνοδο κατά 68%, σε 4.418.000 κάρτες.
Η εξέλιξη αυτή ερμηνεύει και τις εκτιμήσεις που διατυπώνονται για υπερχρέωση των ελληνικών νοικοκυριών αφού όπως πιστοποιούν τα ίδια στοιχεία, ο ρυθμός ανόδου των οφειλών με τις οποίες είναι φορτωμένες οι πιστωτικές κάρτες, ξεπερνά τους τελευταίους μήνες του 2001 το 60%, ενώ στα επίπεδα του 47% είναι και ο ρυθμός ανόδου του χρέους που καταγράφεται με τη μορφή καταναλωτικών δανείων. H εκρηκτική άνοδος της χρήσης των πιστωτικών καρτών ωστόσο δεν είναι φαινόμενο των τελευταίων μηνών, καθώς η γνωριμία των Ελλήνων καταναλωτών με το πλαστικό χρήμα είναι μάλλον πρόσφατη, αν και ξεκίνησε πριν από δύο δεκαετίες περίπου. H κορύφωση έγινε το 1999, όταν το υπόλοιπο του δανεισμού ξεπέρασε για πρώτη φορά το 1 τρισ. δραχμές. Παρά τη δραματική αυτή αύξηση, πάντως, οι αρμόδιοι των τραπεζών φιλοδοξούν σε περαιτέρω διεύρυνση της χρήσης των καρτών, με αιχμή και την καθιέρωση του κοινού νομίσματος στις δώδεκα χώρες του ευρώ, από την αρχή του 2002.
Ευρω-προσδοκίες
Οι δυσκολίες χρήσης των χαρτονομισμάτων και κερμάτων του ευρώ, που θα συναντήσουν οι καταναλωτές στις συναλλαγές τους κατά τους πρώτους μήνες εμφάνισης του ευρώ, θα οδηγήσει σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στην αύξηση κατά 25% της χρήσης των καρτών, καθώς η χρήση τους θα αποτρέψει λάθη ιδιαίτερα στις μικροσυναλλαγές και θα περιορίσει τις δυσκολίες για τη μετατροπή των εθνικών νομισμάτων.
Στην προοπτική μιας περαιτέρω εξάπλωσης του πλαστικού χρήματος συνηγορεί, άλλωστε, και το γεγονός ότι ακόμη σήμερα έχουμε λίγες κάρτες ανά κάτοικο στην ελληνική αγορά, παρά την έκρηξη των τελευταίων χρόνων, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσον όρο των ευρωπαϊκών αγορών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη χώρα μας, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του 2000, κυκλοφορούσαν μόλις 0,6 κάρτες κατά κεφαλή, σε αντίθεση με 1,8 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 1,3 στην Ολλανδία και 1,3 στην Ισπανία. Ακόμη, πάντοτε στο ίδιο διάστημα, πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα μόνο 8,3 συναλλαγές ανά κεφαλή σε ετήσια βάση, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, όπου το αντίστοιχο μέγεθος είναι 42,3 συναλλαγές ανά κεφαλή.
Το πλαφόν διατηρείται
Η αναπόφευκτη τάση που καταγράφεται, ερμηνεύει και την απροθυμία, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, της Τραπέζης της Ελλάδος να καταργήσει το ανώτατο όριο των 8 εκατ. δρχ. στα καταναλωτικά δάνεια, παρά την πλήρη απελευθέρωση του πιστωτικού συστήματος που ολοκληρώθηκε παράλληλα με την είσοδο της χώρας μας στην ONE. H προοπτική αυτή συνδυάζεται με τη λειτουργία του συστήματος παρακολούθησης της έκθεσης κάθε ατόμου στον πιστωτικό κίνδυνο, μέσα από τη δημιουργία του credit bureau, που αναμένεται να λειτουργήσει σταδιακά και στη χώρα μας με την ωρίμαση του τραπεζικού συστήματος.