Τις από καιρό αναμενόμενες και ήδη εξαιρετικά αμφιλεγόμενες προτάσεις της για την περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη, παρουσίασε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κεντρικό στοιχείο των προτάσεων είναι ο διαχωρισμός της παραγωγής από τη διανομή ρεύματος και φυσικού αερίου με στόχο τη μείωση των τιμών, η οποία έχει όμως προκαλέσει έντονες και δημόσιες αντιδράσεις από αρκετά κράτη-μέλη.
Συνολικά, οι προτάσεις της Επιτροπής είναι επτά, όμως κυριότερη είναι, ακριβώς, ο διαχωρισμός της παραγωγής ενέργειας από τη διανομή της, με στόχο τη διευκόλυνση της εισόδου νέων εταιρειών στον χώρο κι έτσι την τόνωση του ανταγωνισμού και την αναπόφευκτη μείωση των τιμών για τον καταναλωτή. Οι ίδιοι περιορισμοί θα ισχύουν φυσικά και για ξένες (για παράδειγμα ρωσικές) εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ευρωπαϊκή αγορά.
Αυτό έχει προκαλέσει την έντονη και δημόσια αντίδραση των μεγαλυτέρων κρατών-μελών, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, οι οποίες μετά ένα πρώτο κύμα απελευθερώσεων και ιδιωτικοποιήσεων επιχειρούν να ξαναδημιουργήσουν εθνικούς αν και όχι πια κρατικούς ενεργειακούς κολοσσούς. Μάλιστα τον Ιούλιο, η Γαλλία είχε εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για την ιδέα με επιστολή που απέστειλε στην Επιτροπή ο υπουργός Οικονομικών Ζαν Λουί Μπορλό, την οποία είχαν συνυπογράψει και άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα.
Ετσι, η Επιτροπή προτείνει τώρα εναλλακτικά τον λειτουργικό άλλα όχι και ιδιοκτησιακό διαχωρισμό παραγωγής-διανομής, με άλλα λόγια να παραμείνουν τα δίκτυα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου στην ιδιοκτησία των ενεργειακών κολοσσών, αλλά να τις διαχειρίζονται άλλες, ανεξάρτητες εταιρείες. Είναι αμφίβολο αν και αυτή η πρόταση θα τύχει θερμής υποδοχής, η δε Επιτροπή διευκρίνισε χθες ότι η ίδια προκρίνει ως καλύτερη λύση τον πλήρη, ιδιοκτησιακό διαχωρισμό παραγωγής – διανομής.
Πέραν αυτού, οι προτάσεις περιλαμβάνουν τη σύσταση ισχυρής ευρωπαϊκής υπηρεσίας εποπτείας και συντονισμού των εθνικών ρυθμιστικών αρχών, με κύρια αποστολή να διευκολύνει τη διασύνδεση των 27 εθνικών δικτύων, αλλά και την περαιτέρω νομική θωράκιση των ιδίων των εθνικών ρυθμιστικών αρχών. Προτείνεται επίσης η τόνωση της διαφάνειας σε επίπεδο τιμολογίων, με σκοπό τον περιορισμό καταχρηστικών συμπεριφορών από τις εταιρείες και, τέλος, την ενίσχυση της «ενεργειακής αλληλεγγύης» των κρατών-μελών σε περιόδους κρίσης.
Θετική υπήρξε η ανταπόκριση στις προτάσεις από την πλευρά της ευρωπαϊκής ένωσης οργανώσεων προστασίας των καταναλωτών, αν και όπως σημειώνει η εισήγηση της Επιτροπής θα έπρεπε να ήταν πιο φιλόδοξη.
Παράλληλα δε, η Επιτροπή προωθεί για έγκριση εντός του 2008 της λεγόμενης «Χάρτας Δικαιωμάτων» του καταναλωτή ενέργειας, που περιλαμβάνει πρόνοιες όπως η εγγυημένη παροχή ενέργειας σε όλους τους πολίτες και η εισαγωγή μηχανισμού περιορισμού των τιμών στους οικονομικά ασθενέστερους.