Γιατί οι ξένες τράπεζες δεν δανείζουν τις ελληνικές επιχειρήσεις; Λίγα χρόνια μετά την εξαγορά της Γενικής Τράπεζας από τον πανίσχυρο γαλλικό όμιλο της Societe Generale, αλλά και την εξαγορά της Emporiki Bank από τον επίσης πανίσχυρο όμιλο της Credit Agricole τα στοιχεία δείχνουν ότι οι δύο τράπεζες έχουν κλείσει τις κάνουλες των χρηματοδοτήσεων προς τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πρώτο εξάμηνο η Emporiki Bank εμφανίζει πτώση των επιχειρηματικών χορηγήσεων, παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη αγορά μεγεθύνεται με διψήφιο νούμερο. Η απροθυμία των ξένων τραπεζών να χρηματοδοτήσουν τις εγχώριες επιχειρήσεις δεν αφορά μόνο την Emporiki και τη Geniki Bank, οι οποίες άλλωστε βρίσκονται σε φάση αναδιοργάνωσης αλλά όλες τις ξένες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Citibank και HSBC, οι οποίες έχουν την πιο αξιοσημείωτη παρουσία στη χώρα, έχουν εξαιρετικά περιορισμένα χαρτοφυλάκια επιχειρηματικών χορηγήσεων.
Η απροθυμία των ξένων να χρηματοδοτήσουν τις ελληνικές επιχειρήσεις προκαλεί εντύπωση, δεδομένου ότι η εγχώρια οικονομία εμφανίζει τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρωζώνη, οι επιχειρήσεις επεκτείνονται δυναμικά στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης (πολλαπλασιάζοντας το μέγεθος της αγοράς στην οποία απευθύνονται), ενώ η επώδυνη αναδιοργάνωση μετά το 2000 και η υιοθέτηση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων ξεκαθάρισε και έβαλε σε τάξη τα οικονομικά των επιχειρήσεων.
Στελέχη ξένων τραπεζών σημειώνουν ότι δεν υπάρχει καμία απροθυμία στην χρηματοδότηση των ελληνικών επιχειρήσεων, υπογραμμίζοντας ότι πέραν από ένα μικρό αριθμό εταιρειών όπως ο Τιτάνας ή η Coca Cola HBC που το μέγεθός τους δικαιολογεί την τιμολόγηση που απολαμβάνουν (δηλαδή το επιτόκιο), η μεγάλη πλειοψηφία των μεσαίου μεγέθους ελληνικών επιχειρήσεων απολαμβάνει όρους (επιτόκια) οι οποίοι δεν αντιστοιχούν στις πιστοληπτικές τους δυνατότητες. Τα συστήματα των ξένων τραπεζών είναι πλήρως κεντροποιημένα και βάσει αυστηρών μοντέλων και διαδικασιών κρίνουν ποια εταιρεία είναι αξιόχρεη και ποια όχι και κατόπιν τους όρους της χρηματοδότησης, δηλαδή το ύψος των κεφαλαίων που προσφέρουν, το επιτόκιο και τις εξασφαλίσεις που ζητούν. Στα μοντέλα αυτά οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες κόβονται.
Παράλληλα υπογραμμίζουν την εκτεταμένη φοροδιαφυγή που κυριαρχεί στις επιχειρήσεις που δεν είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, και οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Είναι αδιανόητο για τους ξένους να κατανοήσουν ότι μια μικρή επιχείρηση ή ένας ελεύθερος επαγγελματίας πραγματοποιεί πολλαπλάσιο τζίρο και κέρδη από αυτά που καταγράφονται στα λογιστικά τους βιβλία. Οι ξένες τράπεζες ούτε κατανοούν ούτε αποδέχονται την ελληνική αυτή πραγματικότητα, με τον απλούστατο τρόπο να αρνούνται να τις χρηματοδοτήσουν και να επικεντρώνουν τις δραστηριότητές τους στα νοικοκυριά: τη στεγαστική και καταναλωτική πίστη.
Στελέχη εγχώριων τραπεζών έχουν ριζικά διαφορετική άποψη. Σημειώνουν ότι πέραν των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπου πράγματι υπάρχει εκτεταμένη φοροδιαφυγή, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ξένες τράπεζες δεν στηρίζουν ούτε τις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, για τον απλούστατο λόγο ότι για τα ευρωπαϊκά δεδομένα είναι μικρού μεγέθους. Στην πραγματικότητα, η ελληνική αγορά είναι πολύ μικρή και δεν τους ενδιαφέρει. Υπογραμμίζουν ότι οι ελληνικές τράπεζες ήταν αυτές που χρηματοδότησαν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες μεγάλωσαν, επέκτειναν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό, πέτυχαν και σήμερα δίνουν ώθηση στην οικονομία. Διατυπώνουν μάλιστα την εκτίμηση ότι ενδεχομένως η εξαγορά εγχώριων τραπεζών από ξένες να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην επιχειρηματικότητα.
Ωστόσο το ζήτημα τις φοροδιαφυγής είναι ιδιαίτερα σημαντικό, και φαίνεται ότι αφήνει αδιάφορες τις εγχώριες τράπεζες. Η επιχειρηματική ηθική επιβάλει στις επιχειρήσεις να ενεργούν με τρόπο ώστε παράλληλα με το κέρδος να προάγονται το κοινωνικό συμφέρον, η πρόοδος και η δημιουργικότητα. Κάτι που δεν φαίνεται να κάνουν οι τράπεζες όταν αβίαστα και χωρίς ηθικές αναστολές χρηματοδοτούν επιχειρήσεις ή επαγγελματίες που ολοφάνερα κλέβουν την κοινωνία. Ετσι επιβραβεύονται και προωθούνται οι ανορθόδοξες συμπεριφορές σε βάρος της υγιούς επιχειρηματικής δράσης.