Τα συμπεράσματα της ετήσιας -έβδομης κατά σειρά- παγκόσμιας Ερευνας της Pwc για τον εσωτερικό έλεγχο – «State of the Internal Audit 2011», στην οποία πήραν μέρος περισσότερα από 2.500 διευθυντικά στελέχη εσωτερικού ελέγχου από 46 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, αφενός αναβαθμίζουν περαιτέρω τον σημαντικό ρόλο που έχει ο εσωτερικός έλεγχος για την αντιμετώπιση των επιχειρησιακών κίνδυνων που σχετίζονται με τις εταιρικές στρατηγικές αφετέρου, όμως, ανέδειξαν και σημαντικές ασυμφωνίες.
Δηλαδή, σε άλλους τομείς επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους οι διοικήσεις των εταιρειών και σε άλλους στρέφουν την προσοχή τους οι εσωτερικοί ελεγκτές. Για παράδειγμα, ενώ οι διοικήσεις επιδιώκουν ανάπτυξη σε νέες γεωγραφικές αγορές, οι εσωτερικοί ελεγκτές απαντούν ότι η περιοχή αυτή βρίσκεται έξω από την εμβέλεια των δραστηριοτήτων τους. Επίσης, ενώ το 70% των διοικήσεων σχεδιάζουν άμεσες επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, το ποσοστό των εσωτερικών ελεγκτών που σχεδιάζουν έλεγχο για την αντίστοιχη περιοχή δεν ξεπερνά το 25%. Υπάρχει, ωστόσο και μια σημαντική περιοχή κινδύνου στην οποία διοικήσεις και ελεγκτές συμπίπτουν. Είναι οι κίνδυνοι γύρω από την κανονιστική και νομοθετική συμμόρφωση. Μια περιοχή, για την οποία οι δύο στους τρεις εσωτερικούς ελεγκτές δηλώνουν ότι μέσα στο 2011 σκοπεύουν να αυξήσουν τους σχετικούς έλεγχους τους.
Επίσης, οι τρεις σημαντικές περιοχές και οι σχετικοί επιχειρησιακοί κίνδυνοι, όπως τους αναγνώρισε η Ερευνα -και καλεί τις Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου να στρέψουν την προσοχή τους- είναι κατ αρχήν η Στρατηγική Ανάπτυξη, οι αναδυόμενες αγορές, συγχωνεύσεις και εξαγορές, νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Η Πληροφορική – η ασφάλεια και προστασία δεδομένων και οι αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως eMobility, cloud computing. Και το Ρυθμιστικό Πλαίσιο – η αβεβαιότητα και οι συνεχείς μεταβολές στο κανονιστικό και νομοθετικό πλαίσιο που δίνουν την ευκαιρία στον εσωτερικό έλεγχο να συνδράμει στην ανάπτυξη αποτελεσματικών και αποδοτικών προγραμμάτων συμμόρφωσης.
«Οι εσωτερικοί ελεγκτές είναι σημαντικό να συμβαδίζουν με τις στρατηγικές των διοικήσεων των εταιρειών τους», επισημαίνει ο επικεφαλής του Τμήματος Παροχής Υπηρεσιών Εσωτερικού Ελέγχου της Pwc κ. Κώστας Περρής. Και υπογραμμίζει ότι οι περιοχές που ανέδειξε η ερευνα -όπως και οι σχετικοί με αυτές κίνδυνοι- μεταβάλλονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. «Αν ο εσωτερικός έλεγχος ανταποκριθεί σε αυτές τις αλλαγές, αυξάνονται οι πιθανότητες αναγνώρισής του από τη διοίκηση ως μια σημαντική λειτουργία που μπορεί να προσφέρει πραγματική αξία στην επιχείρηση».
Ωστόσο, η PricewaterhouseCoopers και με την προηγούμενη παγκόσμια έρευνα 2010 που διενήργησε σε 55 χώρες -μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα- είχε ήδη χαρακτηρίσει «απαραίτητη και αναγκαία» τη μετεξέλιξη του εσωτερικού ελέγχου και την αναβάθμισή του σε ανώτερο επαγγελματικό επίπεδο. Στη χώρα μας μάλιστα, οι επικεφαλής εσωτερικού ελέγχου είχαν επισημάνει ότι ο έλεγχος για τη διαχείριση κινδύνων υπερβαίνει κατά πολύ τη διασφάλιση ότι οι υπάρχουσες εσωτερικές δικλίδες ασφαλείας «λειτουργούν καλώς». Οι Ελληνες συμμετέχοντες επεσήμαναν την ανάγκη αναβάθμισης του εσωτερικού ελέγχου σε στρατηγικό σύμβουλο της ανώτερης διοίκησης για θέματα εκτίμησης και διαχείρισης κίνδυνων. Υπογράμμισαν επίσης την ανάγκη επίτευξης καλύτερου συντονισμού και συνεργασίας των διαφορετικών φορέων μέσα στις εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες έλεγχου, διαχείρισης κινδύνων και κανονιστικής συμμόρφωσης. Και ότι στην Ελλάδα υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες, ώστε η τεχνολογία να αξιοποιείται περισσότερο από τα Τμήματα Εσωτερικού Ελέγχου. Ο τομέας θα πρέπει να διευρύνει τις γνώσεις και τις ικανότητές του, έτσι ώστε να είναι έτοιμος να αναλάβει ηγετικό ρόλο για την υποστήριξη των διευθυντικών και ανωτέρων διοικητικών στελεχών.
Ηταν επίσης πολλοί εκείνοι που απέδωσαν την οικονομική κρίση στη μη αποτελεσματική διαχείριση κινδύνου. Παρατήρησαν ακόμη ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι εταιρειών -από όλους τους κλάδους- επιθυμούσαν να αναβαθμίσουν τη δυνατότητα συνολικής διαχείρισης κινδύνου, ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για το γεμάτο προκλήσεις επιχειρηματικό περιβάλλον.
«Τα συμπεράσματα που θα πρέπει να αντλήσουν τα ανώτερα διοικητικά στελέχη από αυτήν την έρευνα, είναι ότι για να αναλάβει μια ομάδα εσωτερικού ελέγχου τον ρόλο στρατηγικού συνεργάτη, θα πρέπει να αποτελείται από έμπειρους και εξειδικευμένους επαγγελματίες, οι οποίοι θα είναι σε θέση να εντοπίζουν τα προβλήματα, να συνδυάζουν πλήθος δεδομένων, να βοηθούν την επιχείρηση να επιτύχει σε ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις» ήταν -το διαχρονικό όπως αποδεικνύεται- περυσινό σχόλιο του κ. Κυριακού Ανδρέου, partner της Pwc στην Ελλάδα και επικεφαλής του Τμήματος Παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών.
Είκοσι επιχειρήσεις από την Ελλάδα
Από την Ελλάδα πήραν μέρος στην Ερευνα περισσότερες απο 20 επιχειρήσεις -ιδιωτικές και δημόσιες- από σχεδον όλους του κλάδους της οικονομίας, τραπεζικό, τηλεπικοινωνιών, μεταφορών, εμπορικό, βιομηχανικό, υγείας, κοινής ωφελείας. Οσο για τις τάσεις, όπως τις εντόπισε για το 2011 η παγκόσμια αυτή Ερευνα, είναι, κατ αρχήν, η ανάγκη κατανόησης των αναδυόμενων κινδύνων της παγκοσμιοποίησης και η αντιμετώπιση των κινδύνων από την τεχνολογία. Η ευθυγράμμιση με τους συμβαλλόμενους και η βελτίωση της κουλτούρας για την εξυπηρέτηση του πελάτη.