Οι απώλειες στις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές κατά το τελευταίο δεκαπενθήμερο -που θεωρούνται οι μεγαλύτερες από την κρίση του 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers- αλλά και η απουσία των επενδυτών και των διαχειριστών λόγω διακοπών, ερμηνεύουν έως ένα βαθμό την καταβύθιση του ελληνικού χρηματιστηρίου. Ετσι, κατά τις τελευταίες συνεδριάσεις, ο Γενικός Δείκτης τιμών υποχώρησε κάτω από τις 1.000 μονάδες, δηλαδή επίπεδα που είχαμε δει στη Σοφοκλέους πριν από την υποτίμηση της δραχμής το 1997.
Οπως εξηγεί στην «Κ» ο κ. Δημήτρης Σκαπινάκης, διευθυντής Επενδυτικής Στρατηγικής της Marfin Egnatia Bank, «η πτώση που ζουν σήμερα οι αγορές διαφέρει απ’ ό, τι συνέβαινε το 2008. Και τούτο γιατί σήμερα δεν επικρατεί πανικός αλλά λογική, η οποία υποδεικνύει στους επενδυτές να πουλήσουν κάτι με κίνδυνο, για να αγοράσουν κάτι χωρίς κίνδυνο».
Παράλληλα, στην αγορά εμφανίστηκαν έντονα στοιχεία trading, όπως τουλάχιστον φαίνεται από τους αυξημένους -σε σχέση με τα χαμηλά επίπεδα- όγκους συναλλαγών. Κύκλοι αναλυτών εξηγούν ότι οι μεγάλοι όγκοι που κατεγράφησαν και η πολύ έντονη ενδοημερήσια διακύμανση των τιμών κατά τη διάρκεια των τελευταίων συνεδριάσεων, οφείλεται μάλλον στη δραστηριότητα επενδυτών, οι οποίοι αποβλέπουν σε βραχυπρόθεσμα κέρδη. Ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά των συνεδριάσεων, η κρίση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς ασφαλώς συνδέεται με τα προβλήματα χρέους της χώρας. Οι μη πειστικές λύσεις στην κρίση χρέους αύξησαν τις πιέσεις που ασκούνται κυρίως επί των τραπεζικών μετοχών, από το φθινόπωρο του 2009. Συνέπεια αυτού είναι ότι οι αποτιμήσεις των ελληνικών τραπεζικών μετοχών είναι μέχρι και τρεις φορές χαμηλότερες από τις αντίστοιχες στα διεθνή χρηματιστήρια. Επίσης, μεγάλη πίεση δέχονται στις τελευταίες συνεδριάσεις οι μετοχές του ΟΤΕ, της ΔΕΗ και του ΟΠΑΠ, με τις φήμες ότι αποχωρούν ξένοι θεσμικοί να πληθαίνουν.
Συν τοις άλλοις, η καθοδική πορεία του ελληνικού χρηματιστηρίου οξύνεται από την παγκόσμια χρηματιστηριακή βουτιά, η δριμύτητα της οποίας έφερε τουλάχιστον δύο φορές τις μεγάλες αγορές κοντά σε κραχ.
Οπως εξηγούν οι γνωρίζοντες, η απότομη πτώση στην κεφαλαιοποίηση των μεγαλύτερων χρηματιστηριακών εταιρειών που ανήκουν τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναδυόμενες προκλήθηκε από τον συνδυασμό τριών αιτίων:
α) Την κρίση εμπιστοσύνης στην οικονομική πολιτική των ΗΠΑ που είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από την S&Ρ.
β) Την αδιέξοδη αντιπαράθεση των πολιτικών ως προς το αντικείμενο και τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης στην Ευρωζώνη καθώς επίσης και την επίσημη διαφωνία της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας στην πολιτική επαναγοράς ομολόγων της Ευρωζώνης από την ΕΚΤ, και
γ) Τη μείωση του αναμενόμενου ρυθμού ανάπτυξης της Ευρώπης και των ΗΠΑ από τις κεντρικές τράπεζες και τους αναλυτές.
Οι παραπάνω αντικειμενικές συνθήκες διαμόρφωσαν ένα «ηλεκτρισμένο» χρηματιστηριακό περιβάλλον, όπου η μεταβλητότητα και οι βίαιες αρνητικές αποδόσεις των μεγαλύτερων χρηματιστηρίων «κρατούν» μακριά τους επενδυτές, οι οποίοι οδηγούνται σε επενδύσεις τίτλων σταθερού εισοδήματος και στην αγορά χρυσού και ελβετικού φράγκου. Η τιμή του χρυσού έχει ενισχυθεί από την αρχή του χρόνου περισσότερο από 14% και το ελβετικό φράγκο ενισχύθηκε περισσότερο από 16%.