Την ανάγκη αποκλιμάκωσης των επιτοκίων καταθέσεων, που θα επιτρέψει και τη μείωση των επιτοκίων δανείων προς τις επιχειρήσεις, υπογραμμίζουν στελέχη τραπεζών. «Σήμερα, ακόμα και μεγάλες και υγιείς επιχειρήσεις δανείζονται με επιτόκιο 8% με 10%, επίπεδο που δεν είναι βιώσιμο. Το δυσθεώρητο ύψος των επιτοκίων λειτουργεί ως επιταχυντής του φαύλου κύκλου και θα οδηγήσει σε επιχειρηματικό θάνατο και υγιείς επιχειρήσεις», τονίζουν. Χαρακτηριστικό της ασφυκτικής κατάστασης που επικρατεί είναι ότι πριν από λίγες ημέρες, η κρατική ΔΕΗ (η οποία, ωστόσο, δεν θεωρείται αξιόχρεη) προχώρησε στην αναχρηματοδότηση δανείου ύψους 525 εκατ. με επιτόκιο 9%, ενώ η μία εκ των τριών τραπεζών που συμμετείχαν στο κοινοπρακτικό δάνειο ήταν η κρατική ATEBank. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), τον περασμένο Μάιο το μέσο επιτόκιο των νέων δανείων διαμορφώθηκε στο 6,18% όταν το βασικό επιτόκιο παρέμβασης του ευρώ βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Απαγορευμένη, πρακτικά, είναι η πρόσβαση των ελευθέρων επαγγελματιών στην τραπεζική χρηματοδότηση, καθώς το επιτόκιο του 10,32% παραπέμπει σε…πιστωτική κάρτα. Σε αντίστοιχη θέση βρίσκονται επίσης μεσαίες, αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις: για δάνεια μέχρι 1 εκατ. ευρώ το επιτόκιο διαμορφώνεται στο 6,68%, ενώ για δάνεια άνω του 1 εκατ. ευρώ το επιτόκιο φτάνει το 5,84%, επίπεδα που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για την ανάπτυξη υγιούς επιχειρηματικής δράσης. Η πηγή του κακού για την εκτόξευση του κόστους του χρήματος σε καταστροφικά επίπεδα είναι ο ανταγωνισμός των τραπεζών για τη διατήρηση και την προσέλκυση καταθέσεων. Σύμφωνα με την ΤτΕ, το μέσο επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων (μέχρι 1 έτος) διαμορφώνεται στο 4,9%. «Οταν τράπεζες προσφέρουν επιτόκια σημαντικά υψηλότερα του 5%, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια αποκλιμάκωσης των επιτοκίων καταθέσεων. Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες, για να διατηρήσουν τις καταθέσεις τους, να προσφέρουν ανταγωνιστικά επιτόκια, δηλαδή κοντά στο 5%».
Μεγάλο παράδοξο αποτελεί η περίπτωση της Proton Bank η οποία προσφέρει επιτόκια καταθέσεων που φτάνουν το 5,7%. Πρόκειται για τράπεζα που έχει διασπαστεί σε καλό και κακό κομμάτι και το υγιές τμήμα έχει ανακεφαλαιοποιηθεί από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο ελέγχει και τη διοίκηση της τράπεζας. Θα περίμενε κανείς μια τράπεζα που έχει εξυγιανθεί και ενισχυθεί κεφαλαιακά από το Δημόσιο να αποτελούσε πρότυπο για την εφαρμογή υγιών τραπεζικών πρακτικών.
Οπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών, για τη διοχέτευση πόρων στην πραγματική οικονομία και την επανεκκίνηση της οικονομίας θα πρέπει να υπάρξει μια συντονισμένη προσπάθεια για την αποκλιμάκωση του κόστους χρήματος. Ωστόσο, για να γίνει αυτό θα πρέπει να επανακτηθεί μια ελάχιστη εμπιστοσύνη αναφορικά με την ικανότητα της χώρας να διαχειριστεί με επιτυχία την κρίση, αλλά και να ολοκληρωθεί το συντομότερο η επανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος.