Μία διαφωτιστική συνέντευξη έδωσε πρόσφατα ο Δρ. Γιώργος Πεχλιβἀνογλου, Γενικός Διευθυντής του ομίλου Eunice, στην Καθημερινή Κύπρου, εξηγώντας πώς στο νησί της Τήλου ένας πρωτοποριακός και υβριδικός Σταθμός, ιδιοκτησίας του Ομίλου, φέρνει την Ελλάδα στο προσκήνιο της πρωτοπορίας και καινοτομίας στο χώρο των ΑΠΕ.
TILOS Project – Μια διεθνής κοινοπραξία με ελληνική υπογραφή
Ο όμιλος Eunice, ελληνική εταιρεία πράσινων τεχνολογιών με μακρόχρονη εμπειρία στον χώρο των ΑΠΕ, έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια διεθνή αναγνώριση χάρη στο TILOS Project. Πρόκειται για τον πρώτο στο είδος του υβριδικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης, μια ισχυρή κοινοπραξία με τη συμμετοχή 15 Ευρωπαίων εταίρων από 7 χώρες, με ελληνική υπογραφή. Όπως εξήγησε ο κ. Πεχλιβάνογλου, το πρότζεκτ εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 2013 μεταξύ 80 άλλων ανταγωνιστικών έργων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Horizon 2020.
Στο έργο, που αποτελεί ιδιοκτησία του ομίλου Eunice, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το Σύστημα S4S by Eunice (STORAGE FOR SUSTAINABILITY, SMART GRID, SOLUTIONS, SECURITY), το πρωτοπόρο Σύστημα Ενεργειακής Παραγωγής και Αυτονομίας, αποτελώντας καταλυτικό παράδειγμα εφαρμοσμένης τεχνολογίας ενεργειακής μετάβασης, με άμεσα και μετρήσιμα οφέλη για το περιβάλλον, την οικονομία και τους καταναλωτές ενέργειας σήμερα. Επιμένοντας στην καινοτομία και την εξωστρέφεια, ο όμιλος Eunice αποδεικνύει ότι ο συνδυασμός τους δημιουργεί θετικές προοπτικές. Στις προτεραιότητες του ομίλου είναι ακόμη η σύνθεση ομάδων συνεργασίας, που μεγιστοποιούν τα θετικά αποτελέσματα της προσπάθειας, αλλά και οι επενδύσεις στην Ελλάδα, σε έργα πρωτοποριακά, που δημιουργούν προοπτική για τη χώρα και σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον και τους πολίτες. Όπως το TILOS project.
Τα βραβεία, η αναγνώριση και η ευρωπαϊκή πρωτοπορία
Το έργο, από το 2017 που ξεκίνησε την λειτουργία του, έχει λάβει πλήθος βραβείων και έχει προσελκύσει διεθνή αναγνώριση ως το πρώτο στην Ευρώπη εν λειτουργία έργο παραγωγής, αποθήκευσης και έξυπνης διαχείρισης ενέργειας από ΑΠΕ. Και δικαιολογημένα, αφού στην πραγματικότητα έχει πετύχει την ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση και αυτονόμηση του νησιού της Τήλου. Όπως εξήγησε ο κ. Πεχλιβάνογλου, τα τελευταία 5 χρόνια o Σταθμός της Τήλου έχει παράξει συνολικά 5.212MWh, εξοικονομώντας περίπου 4.700 τόνους CO2.
Πρόκειται για μέγεθος ισοδύναμο της ποσότητας CO2 που θα μπορούσε να απορροφήσει ένα δάσος με περισσότερα από 85.300 δέντρα. Παράλληλα, η εξοικονόμηση από το κόστος εκπομπών ισοδυναμεί με περίπου 62.000€, συμβάλλοντας σημαντικά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αλλά και στη βελτίωση του περιβάλλοντος, της ζωής και της υγείας των κατοίκων του νησιού της Τήλου. Ο ίδιος ανέφερε επίσης ένα εντυπωσιακό νούμερο που, όπως είπε, κάνει τον όμιλο περήφανο: Η λειτουργία του Υβριδικού Σταθμού στην Τήλο, λοιπόν, επέτρεψε την μείωση του κόστους καυσίμου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά περίπου 805.500€.
Ενεργειακή ασφάλεια για τους κατοίκους και επόμενοι στόχοι
Με το TILOS Project, έχει εξασφαλιστεί η ουσιαστική απεξάρτηση του νησιού από το πετρέλαιο, και η ηλεκτροδότησή του από το πλούσιο αιολικό & ηλιακό δυναμικό του. Επίσης, εξασφαλίστηκε η ενεργειακή ασφάλεια των κατοίκων, αξιοποιώντας καινοτόμες ενεργειακές τεχνολογίες, όπως τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, τους έξυπνους μετρητές & τα προηγμένα συστήματα διαχείρισης της ενέργειας, που οδηγούν στην ενεργειακή αυτονομία μετατρέποντας τους καταναλωτές/κατοίκους σε NetProsumers, με μεγάλα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη.
Μάλιστα η περίσσεια της ενέργειας, μέσω έξυπνης διαχείρισης & αποθήκευσης της, χρησιμοποιείται για τη φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων για τις τοπικές μεταφορές, εισάγοντας στο νησί νέες τεχνολογίες όπως η ηλεκτροκίνηση. Ο κ. Πεχλιβἀνογλου υπογράμμισε επίσης την καταλυτική συμβολή του Έργου στην ενίσχυση της τουριστικής ανάπτυξης της Τήλου, αφού ο σταθμός συνέβαλε στο να γίνει παγκοσμίως γνωστό το νησί, ενώ σημείωσε ότι οι κυριότερες δραστηριότητες για τη βελτιστοποίηση του Συστήματος στο μέλλον αφορούν στη συνεχή βελτίωση του Συστήματος αυτονομίας της Τήλου, παράλληλα με τη βελτίωση του αλγόριθμου λειτουργίας και πρόβλεψης παραγωγής και κατανάλωσης. Όπως εξήγησε ο ίδιος, η βελτίωση της λειτουργίας του Συστήματος θα δώσει ακόμα μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα στην τεχνολογική αυτή λύση έναντι των συμβατικών ενεργειακών στα νησιά και στα λοιπά μικρoδίκτυα.
Ο ρόλος της αποθήκευσης στην διαδικασία της πράσινης μετάβασης και χρήσης των ΑΠΕ
Μετά την επιτυχία την Τήλου, όπως ήταν φυσιολογικό ξεκίνησαν συζητήσεις για την εφαρμογή του προγράμματος και σε άλλα μικρά νησιωτικά δίκτυα, αφού τα αποτελέσματα ήταν παραπάνω από ενθαρρυντικά. Έτσι, εξήγησε ο κ. Πεχλιβἀνογλου, η «αντιγραφή» του έργου της Τήλου και πολύ ειδικότερα η ανάπτυξη του Συστήματος S4S by Eunice βρίσκει εφαρμογή σε ακόμη τέσσερις νησιωτικές περιοχές. Στις νήσους Ανάφη, Δονούσα, Λέρο και Φούρνους Κορσεών, συνολικής εγγυημένης ισχύος 2,5MW. Το Σύστημα S4S by Eunice, μπορεί να εφαρμοστεί παντού και να δώσει ενεργειακά διέξοδα και λύσεις και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.
Άλλωστε, ο ρόλος των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), μέσω απευθείας χρήσης τους για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και έμμεσα για την παραγωγή Πράσινου Υδρογόνου και κλιματικά ουδέτερων καυσίμων, είναι καίριος στην κατεύθυνση προς ένα χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα μέλλον. Σημαντικό μέσο για την επίτευξη αυτού αποτελεί η Αποθήκευση Ηλεκτρικής Ενέργειας, ως προαπαιτούμενο για την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ και ως πολύτιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση φαινομένων κορεσμού των Δικτύων.
Ο Γιώργος Πεχλιβἀνογλου ανέφερε ότι ο όμιλος Εunice κατέχει Άδειες Αποθήκευσης για δύο μεγάλης κλίμακας Σταθμούς Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας, τα Ptolemaida Battery Energy Storage System (PTOLEMAIDA BESS) και Arcadia Battery Energy Storage System (ARCADIA BESS) συνολικής ισχύος 500MW, αλλά και συμμετέχει ως leader στο project Πράσινου Υδρογόνου CRAVE H2, στον Αθερινόλακκο της Κρήτης, καθώς και στα ευρωπαϊκά προγράμματα Crete Valley & 24/7 ZEN. Όπως είπε, μια από τις καινοτομίες του συστήματος S4S by Eunice στο νησί της Τήλου, είναι πως πέρα από την παραγωγή της ενέργειας φροντίζει και για την αποθήκευσή της. Κι αυτό, όταν μιλάμε για φυσικές πηγές ενέργειας, είναι το Α και το Ω όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και την απόδοσή του.
Ελλάδα και ενεργειακή μετάβαση
Η συνεχώς αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, σε συνδυασμό με τη στοχαστικότητα που παρουσιάζουν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας δημιουργεί, μεταξύ άλλων, προβληματισμό στη ρύθμιση του ετεροχρονισμού της παραγωγής ως προς τη ζήτηση της Ηλεκτρικής Ενέργειας. Εξηγώντας το φαινόμενο, ο κ. Πεχλιβάνογλου σημείωσε πως οι Διαχειριστές τόσο του Συστήματος Μεταφοράς όσο και του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας καλούνται να υιοθετήσουν κατάλληλες πρακτικές, για την αντιστάθμιση της μεταβλητότητας των ΑΠΕ και τη βέλτιστη, τεχνικοοικονομικά, λειτουργία του Συστήματος και του Δικτύου και τόνισε πως ειδικότερα η ενεργειακή μετάβαση σε περιοχές της Ελλάδας, όπως η Δυτική Μακεδονία, η Μεγαλόπολη, τα νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη, αλλά και η εκμετάλλευση των υπόγειων ηλεκτρικών διασυνδέσεων σε ένα νέο οικονομικό και αναπτυξιακό μοντέλο αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί χρόνο, δέσμευση υψηλών οικονομικών πόρων αλλά και κατάλληλο σχεδιασμό. Ο όμιλος Eunice με τα έργα του και τις δραστηριότητες του, μπορεί να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση της ιδιαιτερότητας της ελληνικής περίπτωσης της ηλεκτροπαραγωγής και διανομής με το διασυνδεδεμένο ηπειρωτικό σύστημα και τα μη διασυνδεδεμένα αυτόνομα νησιωτικά δίκτυα, όπου η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας καλύπτεται από μονάδες πετρελαίου, που χρησιμοποιούν εισαγόμενο πετρέλαιο και σε μικρότερο βαθμό από εγκαταστάσεις ΑΠΕ .
Όπως αναλύει ο κ. Πεχλιβάνογλου, αυτήν τη στιγμή, πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα κι από το κόστος των υποδομών για την αποτελεσματική εκμετάλλευση των ΑΠΕ είναι η απουσία ενός συντονισμένου θεσμικού πλαισίου. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και την επιρροή των γεωπολιτικών εξελίξεων των τελευταίων ετών, γίνεται σαφές πως πλέον κάθε πιθανή παρακώλυση στο έργο αυτό δυσχεραίνει όλο και περισσότερο τη θέση κάθε κράτους. Την κρίση ζήτησης της πανδημίας διαδέχθηκε η κρίση εφοδιασμού στο παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα υπό την σκιά της πολεμικής σύγκρουσης Ρωσίας και Ουκρανίας. Παρόλο που το 2022 σημειώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο μια σημαντική αύξηση στην παραγωγή ενέργειας από ηλιακά και αιολικά συστήματα, η συμμετοχή στο συνολικό ενεργειακό μείγμα παραμένει μικρή με αποτέλεσμα να εντείνονται οι συζητήσεις για την διαμόρφωση των κατάλληλων στρατηγικών που θα οδηγήσουν σε αύξηση τόσο της ενεργειακής ανεξαρτησίας αλλά και της ενεργειακής ασφάλειας των Κρατών. Μάλιστα, θα μπορούσε κανείς να πει ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συχνά σημαίνουν και αυξημένη ζήτηση ενέργειας, είναι ακριβώς τα σημάδια που το δείχνουν. Ο ίδιος τονίζει, ότι περισσότερο από ποτέ χρειάζεται να στοχαστούμε το πρόβλημα με όρους ταυτόχρονα πράσινης μετάβασης και ενεργειακής δικαιοσύνης. Να δούμε δηλαδή με ποιες μορφές παγκόσμιας συνεργασίας, με ποιες μεταφορές τεχνογνωσίας, με ποιες αλλαγές συνολικές στο παγκόσμιο παραγωγικό μοντέλο θα καταστεί εφικτό να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Η γη είναι μια τεράστια αποθήκη ενέργειας και ως τέτοια, μπορεί να εξεταστεί σαν ένα αυτόνομο ενεργειακό σύστημα, το οποίο έχει τη δυνατότητα να αντλεί και ταυτόχρονα να παράγει ενέργεια.