Βαρύ φορτίο δανεισμού συνεχίζουν να μεταφέρουν οι 234 εισηγμένες και τη φετινή χρονιά, καθώς στο α΄ τρίμηνο του 2014 οι συνολικές τραπεζικές υποχρεώσεις ανήλθαν στα 32,45 δισ. ευρώ. Η εξαετής ύφεση δημιούργησε τρεις διαφορετικές κατηγορίες επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο.
Στην πρώτη κατηγορία συγκαταλέγεται ένας μικρός πυρήνας εισηγμένων (δεν ξεπερνούν τις 30) που βγαίνουν από την κρίση με τις λιγότερες απώλειες, αφήνοντας πίσω τους τον εφιάλτη της ύφεσης. Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσεται η πλειονότητα των εισηγμένων (περισσότερες από 170) που προσπαθούν να ρυθμίσουν τον δανεισμό τους που αποτελεί βαρίδι για να αποφύγουν τη χρεοκοπία. Υπάρχει, τέλος, και μία τρίτη κατηγορία, που απαρτίζεται από πάνω από 20 εταιρείες, οι οποίες δείχνουν να είναι «επιχειρηματικά ζόμπι», παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες πιστωτικών διευκολύνσεων που έγιναν την τελευταία τριετία. Σ’ αυτές πρέπει να προσθέσουμε και όσες πτώχευσαν την τελευταία πενταετία με δικαστικές αποφάσεις.
Η πρώτη κατηγορία αφορά τις εισηγμένες που «βγήκαν» γρήγορα από τα ζημιογόνα τρίμηνα και μάλιστα αρκετές από αυτές δεν επηρεάστηκαν καθόλου και συνεχίζουν να εμφανίζουν κέρδη. Ακολουθώντας με ευλάβεια και πειθαρχία ένα πρόγραμμα αυστηρής παρακολούθησης των δαπανών και του κόστους, οι συγκεκριμένες εταιρείες την τελευταία διετία κατόρθωσαν να διαθέτουν ένα μαξιλάρι ασφαλείας απέναντι σε πιθανές ανατροπές των επενδυτικών τους σχεδιασμών. Ουσιαστικά είναι οι επιχειρήσεις που έστω και με ελαφρές απώλειες κατάφεραν να εξέλθουν της πολύχρονης ύφεσης και μάλιστα με γεμάτο ταμείο.
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει η πλειονότητα των εισηγμένων, όπου η έλλειψη ρευστότητας προκλήθηκε από την αύξηση των επισφαλειών, την κάθετη πτώση της κατανάλωσης, τη μείωση των εισοδημάτων που προκάλεσε η αύξηση της ανεργίας, τις υψηλές δανειακές υποχρεώσεις και τη συρρίκνωση του περιθωρίου κέρδους και του όγκου των πωλήσεων. Αξίζει να υπογραμμίσουμε ότι την εξαετία 2003-2008 κορυφώθηκε ο τραπεζικός δανεισμός στις επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα οι εισηγμένες να υπερδιπλασιάσουν τα τραπεζικά χρέη τους, καθώς από 19,8 δισ. ευρώ το 2003 έφτασαν τον συνολικό τραπεζικό δανεισμό το 2008 στο επίπεδο των 43,9 δισ. ευρώ. Ωστόσο, από το 2009, οπότε κλείνουν σταδιακά οι τραπεζικές στρόφιγγες, οι εταιρείες αρχίζουν να περιορίζουν τον δανεισμό τους, μειώνοντας τις υποχρεώσεις προς τις τράπεζες στα 38,5 δισ. ευρώ στα τέλη του 2012. Πωλήσεις παγίων, περικοπές κόστους, αναστολή επενδύσεων, μείωση προσωπικού ήταν μερικά από τα μέτρα έκτακτης ανάγκης που εφάρμοσαν την τελευταία εξαετία για να επιβιώσουν και να περιορίσουν τις τραπεζικές τους υποχρεώσεις.
Ειδικότερα, όσες διοικήσεις ασκούσαν σοβαρό και πειθαρχημένο management, βλέποντας από τα τέλη του 2010 τι εφιάλτης θα επακολουθούσε, προχώρησαν άμεσα στις εξής κινήσεις: α) Περιορισμό στο ελάχιστο της έκθεσης των μητρικών και των θυγατρικών στην Ελλάδα. β) Αποθεματοποίηση εμπορευμάτων και πρώτων υλών. γ) Κλείσιμο συμβολαίων για προμήθειες από το α΄ εξάμηνο του 2011. δ) Στενή παρακολούθηση των πελατών και άμεση διακοπή συνεργασιών με τους ασυνεπείς πελάτες. ε) Επιτάχυνση των προσπαθειών για το άνοιγμα νέων αγορών στο εξωτερικό.
Οι πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι οι μεγάλοι ελληνικοί όμιλοι από τους κλάδους τροφίμων, μετάλλων και συσκευασίας, ακόμη και σήμερα που φαίνεται να έχουν αφήσει πίσω τους τα δύσκολα, έχουν δώσει σαφή εντολή στα λογιστήριά τους να τηρούν με θρησκευτική ευλάβεια την παρακολούθηση εισροών-εκροών κεφαλαίων και να μην παρεκκλίνουν στο ελάχιστο στις προβλεπόμενες δαπάνες. Την ίδια ώρα, περιορίζουν τις απώλειες από τις διαφορές των συναλλαγματικών ισοτιμιών χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της αντιστάθμισης (arbitrage). Το διάστημα για το οποίο χορηγούν πίστωση έχει περιοριστεί αισθητά στις 30 ημερολογιακές μέρες, έναντι 60 και 90 ημερών παλαιότερα. Μάλιστα, πολλές επιχειρήσεις, προτού υπογράψουν νέες συμβάσεις με υποψήφιους πελάτες, ζητούν ενημέρωση από τις τράπεζες για να διαπιστώσουν το παρελθόν τους. Σε αρκετές περιπτώσεις ζητείται η προκαταβολή σε μετρητά της αξίας του εμπορεύματος, που φτάνει το 80% με 90%.
Τονωτικές ενέσεις από τον τουρισμό και τις εξαγωγές
Τουρισμός και εξαγωγές πρόσφεραν μεγάλη ανακούφιση σε όσες εισηγμένες είχαν τη δυνατότητα να αντλήσουν ταμειακές ροές από τις δύο συγκεκριμένες κατηγορίες στη διάρκεια του α΄ τριμήνου του 2014. Κάτι αντίστοιχο και σε πιο έντονη μορφή θα διαφανεί και στα αποτελέσματα του α΄ εξαμήνου της χρονιάς που θα ανακοινωθούν συνολικά μέχρι την Κυριακή 31 Αυγούστου.
Κατ’ αρχάς, το νέο ρεκόρ των αφίξεων στη χώρα μας που ίσως ξεπεράσει τα 21 εκατομμύρια τουρίστες (συμπεριλαμβάνονται και τα κρουαζιερόπλοια) πρόσφερε αύξηση τζίρου στις εταιρείες λιανεμπορίου και όσων επιχειρήσεων τροφοδοτούν την αλυσίδα των ξενοδοχείων. Αξίζει, για παράδειγμα, να αναφέρουμε ότι αύξηση τζίρου είδε έως και ο κλάδος… χρωμάτων, αφού οι ανακαινίσεις των καταλυμάτων που ξεκίνησαν στις αρχές της χρονιάς και κορυφώθηκαν το Πάσχα (20 Απριλίου 2014) προκάλεσαν την αύξηση του τζίρου στον συγκεκριμένο, κατακερματισμένο κλάδο. Στο μέτωπο των εξαγωγών όπου ολοένα και περισσότερες εταιρείες στρέφονται το boost είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό. Οπως λένε επιχειρηματίες μιλώντας στην «Κ», «έστω και 1% να αυξάνεις ετησίως το ποσοστό εξαγωγών της εταιρείας σου, είναι μεγάλη ανάσα στις χρηματοοικονομικές ροές της επιχείρησης και μπορείς καλύτερα να εξυπηρετήσεις και τον τραπεζικό σου δανεισμό αλλά και να παραμείνεις συνεπής στους προμηθευτές σου». Συμπερασματικά, το φετινό εξάμηνο θα διαφανεί ακόμη πιο καθαρά έπειτα από 23 διαδοχικά πτωτικά τρίμηνα ποιες εισηγμένες άφησαν πίσω τους την εξαετή ύφεση και ποιες παραμένουν εγκλωβισμένες.