Συνέχισαν και το 2016 να «καίνε μετρητά» οι ισχυρότερες ταμειακά εισηγμένες (με μίνιμουμ κεφαλαίων στα ταμεία τους άνω των 150 εκατ. ευρώ), όπως είχε συμβεί και το 2015.
Οπως προκύπτει από την επεξεργασία των ετήσιων ισολογισμών που έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα, οι 10 ισχυρότερες ταμειακά εισηγμένες στο τέλος του 2016 εμφάνισαν μείωση των διαθεσίμων τους κατά 672 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το τέλος του 2015. Το άθροισμα των κεφαλαίων που είχαν στα ταμεία τους στις 31 Δεκεμβρίου 2016 ανερχόταν σε 5,045 δισ. ευρώ από 5,717 δισ. ευρώ την αντίστοιχη ημέρα του 2015. Οι βασικές αιτίες είναι οι εξής: α) η υπερφορολόγηση, β) το υψηλό κόστος εργασίας που ανεβάζει τη μισθοδοσία, γ) ο περιορισμός των θετικών ταμειακών ροών λόγω της ύφεσης, που μειώνει τα μεικτά κέρδη, δ) η ανάγκη υποστήριξης επενδυτικών σχεδίων αλλά και κεφαλαίου κίνησης μέσω ιδίων κεφαλαίων και ε) η επιλογή των εταιριών να περιορίσουν τον τραπεζικό τους δανεισμό για να επαναξιολογήσουν την επενδυτική τους στρατηγική.
Αυτή η αρνητική εξέλιξη στα ταμειακά διαθέσιμα –που αποτελεί πλέον βασικό δείκτη στην Ελλάδα για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων απέναντι στην οκταετή ύφεση– προκλήθηκε από την επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα μετά τις 28 Ιουνίου 2015, οπότε επεβλήθησαν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι (capital controls). Τότε πολλές εισηγμένες υποχρεώθηκαν να μειώσουν τα ταμειακά τους διαθέσιμα για να πληρώσουν με μετρητά τούς προμηθευτές τους και τα δίκτυα μεταφορών των εμπορευμάτων τους. Ταυτόχρονα, φρόντισαν να διατηρήσουν ανοικτές τις πιστωτικές γραμμές με τις τράπεζες συνεχίζοντας αδιαλείπτως να καταβάλλουν τις τραπεζικές τους υποχρεώσεις.
Επίσης, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η πλειονότητα των εισηγμένων αιφνιδιάστηκε από την επιβολή των capital controls, καθώς δεν διέθεταν θυγατρικές στο εξωτερικό για να συνεχίσουν την απρόσκοπτη ροή κεφαλαίων προς τις μητρικές που είναι εισηγμένες στο εξωτερικό. Να αναφέρουμε ότι το 2015 τα ταμειακά διαθέσιμα για το σύνολο των εισηγμένων ανήλθαν στα 10,588 δισ. ευρώ έναντι 11,010 δισ. ευρώ που ήταν τα κεφάλαια που διέθεταν οι εισηγμένες στις 31/12/2014. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «Κ», σήμερα οι εισηγμένες της υψηλής κεφαλαιοποίησης διατηρούν σε ποσοστό 60%-40% τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό σε σχέση με τα κεφάλαια που έχουν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Οπως έχουν δηλώσει πρόσφατα στην Ενωση Θεσμικών Επενδυτών, οι διοικήσεις πολλών εισηγμένων, με αφορμή τα περυσινά ετήσια αποτελέσματα, ποτέ δεν έχει φύγει από τη σκέψη τους όσα εφιαλτικά έζησαν το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου 2015 λόγω capital controls και γι’ αυτό παραμένουν σε εγρήγορση. Επίσης όπως διευκρινίζεται από τα στελέχη των εισηγμένων, εξαιτίας της καθυστέρησης στο κλείσιμο της ελληνικής αξιολόγησης, «τα μόνα χρήματα που καταβάλλονται για επενδύσεις αυτήν την περίοδο είναι για τη συντήρηση των γραμμών παραγωγής ή για την ανανέωση του μηχανολογικού εξοπλισμού, εφόσον έχει υπάρξει απόφαση διοικητικού συμβουλίου ή έγκριση από τη γενική συνέλευση των μετόχων». Το μείζον θέμα για κάθε επιχείρηση και το 2017 είναι να έχει επάρκεια ρευστότητας, καθώς το εγχώριο τραπεζικό σύστημα παραμένει εγκλωβισμένο από τα βάρη των «κόκκινων» δανείων.
Δυστυχώς, οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν καθυστερήσει δραματικά να αναδιαρθρώσουν τον δανεισμό τους για να μπορέσουν να εξυγιάνουν τον ισολογισμό τους και να απαλλαγούν από τα βάρη του παρελθόντος, προκειμένου να κάνουν επανεκκίνηση όταν εισέλθει σε φάση ανάκαμψης η οικονομία.