Τι σχέση έχουν το βιογραφικό σημείωμα με την θεωρία λογοτεχνίας του Μπαχτίν, την αφηγηματολογία του Levi-Strauss, την γαλλική σημειολογία και την συμβουλευτική καριέρας; Ο τρόπος που κατασκευάζουμε το βιογραφικό μας είναι ο τρόπος που αφηγούμαστε την δική μας ιστορία, και αυτός είναι ουσιαστικά ο τρόπος με τον οποίο εμείς οι ίδιοι βλέπουμε τον εαυτό μας νοηματοδοτώντας τις πράξεις, τις εμπειρίες, τα λάθη και τις επιτυχίες μας.
Όταν το βιογραφικό μας σημείωμα δεν λειτουργεί, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι θα πρέπει να κάνουμε ανακεφαλαίωση μιας ιστορίας που είχαμε γράψει πριν πολύ καιρό. Τι υποθέσεις κάνουμε γράφοντας το βιογραφικό μας; Ποια μορφή διήγησης ακολουθούμε; Είναι αυτονόητο το τι γράφουμε σε ένα βιογραφικό;
Έχει η ιστορία μας συνέπεια και συνοχή; Μήπως στην αφήγησή μας παρουσιάζουμε έναν ήρωα τον οποίο δεν πιστεύουμε πια ούτε εμείς οι ίδιοι; Ποιες είναι οι παράλληλες αφηγήσεις μας, ο χρόνος και ο χώρος της αφήγησης, μήπως υπάρχουν κάποια αφηγηματικά κενά; Μήπως ο συγγραφέας δεν κατανοεί σωστά τον ήρωά του; Μήπως βασανίζει άσκοπα τον ήρωά του;
Για παράδειγμα, ο Levi-Strauss περιγράφει την αφήγηση ως μια διαδικασία σύγκρουσης αντίθετων πραγμάτων, π.χ. καλός – κακός, νέος-γέρος, επιτυχημένος-αποτυχημένος, κτλ. Μήπως η προσωπική μας διήγηση, αυτή κατ' αρχήν που εμείς λέμε στον εαυτό μας, θα μπορούσε να είναι κάτι πέρα από το μοντέλο επιτυχία-αποτυχία και την προσπάθειά μας να φανούμε επιτυχημένοι; Τι θα είχε να πει γι' αυτό ένας νέος entrepreneur με 4 αποτυχημένες προσπάθειες δημιουργίας startups ο οποίος όμως στα 33 του χρόνια έχει εμπειρίες που δεν θα μπορούσε να έχει ούτε στέλεχος 60 ετών με εμπειρία σε υψηλές θέσεις στον κλάδο των επιχειρήσεων; Μήπως θα πρέπει να προβληματιζόμαστε όταν η Google, για παράδειγμα, αναζητάει για πρόσληψη άτομα που να μπορούν να επιτρέπουν στον εαυτό τους να επιχειρεί, να ρισκάρει, να εκτίθεται και φυσικά να αποτυγχάνει χωρίς η αποτυχία να αποτελεί ταμπού για τους ίδιους;
Ποιο είναι το υποσυνείδητο πρότυπο του ήρωα που υποδηλώνει η αφήγησή μας, ένας τυχοδιώκτης εξερευνητής τύπου Μάρκο Πόλο, ένας στρατιωτικός ηγέτης που κερδίζει μάχες και κατακτάει εδάφη, ένας φιλόσοφος του πνεύματος, ένας ποιητής, ένας πολυπράγμων ντα Βίντσι ή ακόμη και ένας survivor αντιήρωας; Πώς αυτό μπορεί να εκφραστεί μέσα από μόλις μία σελίδα ενός επαγγελματικού βιογραφικού;
Όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι η εστίαση στο βιογραφικό μας σημείωμα συχνά έχει ως στόχο την αποδόμηση της ιστορίας που έχουμε φτιάξει και την κατασκευή μιας άλλης ιστορίας που ενδεχομένως μας αντιπροσωπεύει περισσότερο, με την οποία ταυτιζόμαστε πιο πολύ και η οποία είναι πιο επικαιροποιημένη και απαλλαγμένη από άσκοπα βαρίδια τα οποία υπάρχουν στο background χωρίς συχνά να τα αντιλαμβανόμαστε. Ή ίσως απλά μιας ιστορίας πιο συμβατής με τον πραγματικό κόσμο.
Συχνά η διαδικασία κατασκευής βιογραφικού είναι μια αφορμή για να εστιάσουμε ξανά στους στόχους μας. Άλλες φορές η ανάγκη μιας νέας αφήγησης μπορεί να υποδηλώνει ότι πρέπει να κάνουμε μια μεγάλη στροφή στην καριέρα μας ή να μελετήσουμε ξανά την ιστορία μας πιο εποικοδομητικά για να βγάλουμε άλλα συμπεράσματα. Ακριβώς όπως όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο μετά από πολλά χρόνια και εστιάζουμε σε διαφορετικά σημεία της ιστορίας που κατά την πρώτη ανάγνωση δεν τα είχαμε σκεφτεί ποτέ.
Συνεπώς, σε καμία περίπτωση η κατασκευή βιογραφικού δεν ταυτίζεται με την συμπλήρωση μιας φόρμας με τα στοιχεία μας και τα προσόντα μας, αγνοώντας όλα τα παραπάνω θέματα που αναφέρθηκαν.
Αντωνακάκης Ελευθέριος
Σύμβουλος Καριέρας, MBA, MSc
.