Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αποφάσισε να παύσει τη στήριξη όλων των έργων στο πεδίο των ορυκτών καυσίμων, χωρίς πρόβλεψη για τεχνολογία μείωσης των ρύπων τους, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, από τα τέλη του 2021, και αντ’ αυτών να δώσει προτεραιότητα στις διαθέσιμες πηγές για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και σε άλλα έργα που σχετίζονται με επενδύσεις για την κλιματική αλλαγή.
Γιατί πήραμε αυτήν την απόφαση; Γιατί εάν πρόκειται να εκπληρώσουμε τους μεγαλόπνοους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, και επειδή τα περιουσιακά στοιχεία που χρηματοδοτούμε, γεννήτριες, αγωγοί, συστήματα θέρμανσης κ.λπ., έχουν μέσο όρο ζωής σχεδόν 20 χρόνια και συχνά και πολύ μεγαλύτερο, ήταν αναγκαίο να αποφασίσουμε τώρα να αποφύγουμε δυνητικά προβληματικά περιουσιακά στοιχεία, που θα μπορούσαν να καταστρέψουν και το περιβάλλον και τον ίδιο τον ισολογισμό μας.
Αυτά είναι καλά νέα για τον τομέα της καθαρής ενέργειας. Κάθε ευρώ των λιγοστών κεφαλαίων, που κάποτε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων τοποθετούσε σε ορυκτά καύσιμα, είναι ένα ευρώ που τώρα είναι διαθέσιμο για εκσυγχρονισμό του παλαιού οικοδομικού υλικού, ώστε να καλύπτει τις σύγχρονες προδιαγραφές ενεργειακής απόδοσης και άνεσης, για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς αυτές ωριμάζουν και γίνονται ανταγωνιστικές χωρίς επιδοτήσεις, για την εμπορευματοποίηση της «καθαρής τεχνολογίας», δηλαδή των μπαταριών, του υδρογόνου και των «έξυπνων» συστημάτων παραγωγής ενέργειας, καθώς και για τη μετάβαση των βιομηχανιών εντάσεως ενέργειας, της θέρμανσης και των μεταφορών από τα ορυκτά καύσιμα ως πηγή τροφοδοσίας στην ηλεκτρική ενέργεια. Δεν αγνοούμε τη δυνατότητα που έχει το φυσικό αέριο να λειτουργήσει ως ένα «μεταβατικό καύσιμο», κατά την απομάκρυνση από τον γαιάνθρακα, όπως το να αντισταθμίζει την παροχή όταν χρησιμοποιούνται διακοπτόμενες πηγές ενέργειας. Αλλά, εάν θέλει η Ευρωπαϊκή Ενωση να εκπληρώσει τους μακροπρόθεσμους στόχους της, ακόμα και ο κλάδος του φυσικού αερίου θα πρέπει να αποκαθαρθεί από τους ρύπους. Η νέα προδιαγραφή της ΕΤΕπ, που συσχετίζεται με τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα με μάξιμουμ 250 γραμμάρια ρύπων ανά κιλοβατώρα της παραγόμενης ενέργειας, απαιτεί κάθε έργο που αυτή χρηματοδοτεί να εφαρμόζει τεχνολογίες «μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος», όπως τα ανανεώσιμα αέρια, ο συνδυασμός θέρμανσης και ηλεκτροδότησης, η πρόσληψη και αποθήκευση ρύπων. Μπορούμε επίσης να χρηματοδοτήσουμε την κατασκευή ή αποκατάσταση δικτύων, τα οποία μεταφέρουν ανανεώσιμα αέρια. Ολες αυτές οι τεχνολογίες έχουν παρουσιαστεί, αλλά ορισμένες είναι ακόμα ατελείς και σε επίπεδο εμπορικής εκμετάλλευσης απαιτητικές. Για να περιοριστούν τα κόστη μέσω της μεγαλύτερης διάδοσης των εν λόγω τεχνολογιών, στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μπορούμε να συνδυάσουμε τη δική μας μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση με εθνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια.
Μπορούμε να προσφέρουμε και κατά παραγγελία μία οικονομοτεχνική συμβουλευτική υποστήριξη σε θέματα δομικά, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να καταρτίσουν σχέδια βιώσιμα, τα οποία μπορούν να λάβουν δανειοδότηση. Ακόμα και αν η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια αποβεί ουδέτερη ή ίσως και θετική συνολικά για τις συνθήκες ζωής στην Ευρώπη, μία «δίκαιη μετάβαση» απαιτεί μεγάλη ευαισθησία ως προς τον επιμερισμό των δαπανών και των ωφελημάτων ανά χώρα αλλά και εντός της κάθε χώρας ξεχωριστά. Μέσω της νέας πολιτικής μας δεσμευόμαστε να χρηματοδοτούμε έως και το 75% των δαπανών σε επιλέξιμα ενεργειακά έργα (σε σύγκριση με το σύνηθες όριο του 50%), ειδικά για την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης, ώστε να μπορέσουν χώρες και περιφέρειες να υλοποιήσουν αυτήν τη μετάβαση.
Επιπλέον, έχουμε δεσμευθεί να διπλασιάσουμε στο 50% το μερίδιο της χρηματοδότησής μας, που διοχετεύεται στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα και στην υλοποίηση άλλων καίριων περιβαλλοντικών στόχων έως το 2025. Με κάθε ένα ευρώ χρηματοδότηση στηρίζουμε κατά μέσον όρο συνολική επένδυση τριών ευρώ, αποσκοπώντας να αποδεσμεύσουμε σχεδόν 1 τρισ. ευρώ επενδύσεων για δράση σχετική με την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα στην προσεχή δεκαετία. Και μέχρι τα τέλη του 2020 έχουμε δεσμευθεί πως το 100% της χρηματοδότησής μας θα ευθυγραμμιστεί με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα του 2015, όχι μόνον στην ενέργεια αλλά και στις μεταφορές, τη βιομηχανία και άλλους κλάδους που θα τεθούν υπό περαιτέρω αναθεώρηση.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος πολυμερής χρηματοδοτικός οργανισμός στον κόσμο, αλλά γνωρίζουμε πως μόνος του δεν μπορεί πολλά να καταφέρει. Καθώς ξεκινάμε το πιο μεγαλόπνοο επενδυτικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα από κάθε άλλο δημόσιο χρηματοδοτικό ίδρυμα σε όλο τον κόσμο, επιδιώκουμε να συνεργαστούμε στενά με τους εταίρους μας, τις εθνικές κυβερνήσεις, την Κομισιόν, άλλα πολυμερή και εθνικά δημόσια χρηματοδοτικά ιδρύματα και, κυρίως, με τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να ανταποκριθούμε στη μεγαλύτερη πρόκληση της γενιάς μας.
* Ο κ. Andrew McDowell είναι αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, αρμόδιος για την Ελλάδα.