Το Βερολίνο κατέληξε σε μια ιστορική συμφωνία με περιφέρειες και εταιρείες κοινής ωφελείας της χώρας, που προβλέπει συνολικές δαπάνες 44 δισ. ευρώ με στόχο τη σταδιακή κατάργηση της παραγωγής και χρήσης λιθάνθρακα έως το 2038.
Για την αποζημίωση των περιοχών που παράγουν το ρυπογόνο ορυκτό καύσιμο δεσμεύεται έτσι να διαθέσει 40 δισ. ευρώ και άλλα 4,35 δισ. ευρώ για την οικονομική στήριξη εταιρειών κοινής ωφελείας, όπως η ενεργειακή RWE, καθώς θα αναγκαστούν να κλείσουν εσπευσμένα μονάδες παραγωγής ενέργειας.
Ανοίγει έτσι ο δρόμος για μια ιστορική μετάβαση, όπως τη χαρακτηρίζει η βρετανική εφημερίδα Financial Times, της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας σε ένα νέο ενεργειακό τοπίο. Εχει προηγηθεί η δέσμευση που ανέλαβε πέρυσι ο κυβερνητικός συνασπισμός να κλείσει όσες μονάδες παραγωγής ενέργειας λειτουργούν με λιθάνθρακα. Η υλοποίηση της υπόσχεσης προσέκρουε έως τώρα στις αντιρρήσεις γερμανικών κρατιδίων, όπως η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, το Βραδεμβούργο και η Σαξονία, όπου βρίσκεται συγκεντρωμένος μεγάλος αριθμός ορυχείων και μονάδων παραγωγής ενέργειας.
Το Βερολίνο δεσμεύεται να προχωρήσει και σε άλλα μέτρα αντιστάθμισης του πλήγματος που θα δεχθούν αυτές οι περιοχές, πέραν της χρηματικής αποζημίωσης. Μεταξύ άλλων, δεσμεύεται να μεταφέρει κρατικές υπηρεσίες και στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις περιοχές που θα πληγούν προκειμένου να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να αυξήσει το εισόδημα των περιοχών αυτών.
Σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ της γερμανικής εφημερίδας Deutsche Welle, φέτος θα κλείσουν τουλάχιστον οκτώ μονάδες που λειτουργούν με λιθάνθρακα. Θα παραμείνουν, όμως, σε λειτουργία ορισμένες από τις μεγαλύτερες και πλέον ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ενέργειας με λιθάνθρακα, καθώς το χρονοδιάγραμμα της συμφωνίας προβλέπει να κλείσουν το 2028 και το 2029.
Η αναγκαία δέσμευση του Βερολίνου θα έχει, πάντως, κοινωνικό αντίκτυπο. Περίπου 20.000 άτομα απασχολούνται στη βιομηχανία λιγνίτη της Γερμανίας, εκ των οποίων οι 15.000 σε ανοιχτά ορυχεία και οι 5.000 σε μονάδες παραγωγής ενέργειας με λιγνίτη.
Γι’ αυτό και από τα 40 δισ. ευρώ με τα οποία θα αποζημιώσει τις περιφέρειες, τα 26 δισ. ευρώ προορίζονται για μέτρα στήριξης των κρατιδίων, ενώ τα 14 δισ. για να διευκολύνουν τη μετάβαση στη νέα κατάσταση.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Ολαφ Σολτς, δήλωσε πως οι μονάδες λιγνίτη στην ανατολική Γερμανία θα λάβουν 1,75 δισ. ευρώ ως αποζημίωση, που σημαίνει ότι η RWE θα λάβει τα υπόλοιπα 2,6 δισ. ευρώ από το πακέτο των 4,35 δισ. ευρώ που προορίζονται για τις εταιρείες κοινής ωφελείας. Η RWE είναι η μοναδική εταιρεία κοινής ωφελείας που λειτουργεί μονάδες με λιθάνθρακα στη δυτική Γερμανία.
Παράλληλα με τις μονάδες λιθάνθρακα θα κλείνουν, όμως, και οι μονάδες πυρηνικής ενέργειας στη Γερμανία, που σημαίνει πως η χώρα θα εξαρτάται πλέον περισσότερο από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ηλιακή και αιολική.
Στόχος του Βερολίνου είναι μέχρι το τέλος της δεκαετίας να καλύπτει το 65% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι δεσμεύσεις και τα σχέδια του Βερολίνου αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τις συστάσεις κυβερνητικής επιτροπής που διορίστηκε πέρυσι και οργάνωσε διαβουλεύσεις με οικολογικά κινήματα και πολιτικούς για να καταλήξουν σε κάποιο συμβιβασμό.
Οι οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος προσυπέγραψαν πρόθυμα τη συμφωνία όταν επετεύχθη, αλλά έκτοτε ασκούν πιέσεις στην κυβέρνηση για να κλείσει εσπευσμένα τις μονάδες λιθάνθρακα και λιγνίτη.
Αναβάθμιση σιδηροδρόμων
Μία ακόμη προσπάθεια του Βερολίνου να στραφεί σε πράσινες πολιτικές είναι το σχέδιο εκσυγχρονισμού και επέκτασης των γερμανικών σιδηροδρόμων, που ανακοινώθηκε δύο ημέρες πριν από τη συμφωνία για την κατάργηση του λιθάνθρακα. Πρόκειται για δεκαετές πρόγραμμα, που προβλέπει δαπάνες ύψους 86 δισ. ευρώ για την αναβάθμιση σιδηροδρομικών δικτύων, γεφυρών και σιδηροδρόμων. Προβλέπει επίσης την επέκταση του δικτύου με νέα δρομολόγια προκειμένου να προσελκύσει το επιβατικό κοινό και να περιορίσει την κίνηση με αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης και με αεροπλάνα. Οι μετακινήσεις με σιδηροδρόμους εκπέμπουν σαφώς λιγότερα καυσαέρια από εκείνα των οδικών και των αεροπορικών μεταφορών.
Βάσει του προγράμματος που συμφωνήθηκε, μέχρι το 2030 οι μεγαλύτερες πόλεις της Γερμανίας θα συνδέονται μεταξύ τους σιδηροδρομικώς με δρομολόγια ανά 30 λεπτά. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας θα έχουν αποκατασταθεί πλήρως 2.000 γέφυρες και κάθε χρόνο η Deutsche Bahn θα αποκαθιστά 2.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών. Σημειωτέον ότι η εταιρεία έχει ήδη από 1ης Ιανουαρίου μειώσει τις τιμές των εισιτηρίων σε όλα τα δρομολόγια κατά 10% καθώς η κυβέρνηση έδωσε εντολή να μειωθεί ο ΦΠΑ στα εισιτήρια. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πρόκειται να χρηματοδοτήσει το σχέδιο με 62 δισ. ευρώ, ενώ η κρατική εταιρεία διαχείρισης των σιδηροδρόμων, Deutsche Bahn, θα διαθέσει 24 δισ. ευρώ. Ανακοινώνοντας το πρόγραμμα, ο Γερμανός υπουργός Μεταφορών, Αντρέας Σόιερ, δήλωσε πως η νέα δεκαετία «θα είναι η δεκαετία των σιδηροδρόμων».