Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, το μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα του εικοστού αιώνα, η Γερμανία και η βιομηχανία της, παραμένει μεν ανταγωνιστική, ίσως και ανυπέρβλητη ως προς την ποιότητα των προϊόντων της, αλλά χάνει το τρένο της ψηφιακής εποχής. Είναι πλέον προφανές πως οι αμερικανικοί κολοσσοί της Silicon Valley ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στο βαρύ πυροβολικό της γερμανικής βιομηχανίας. Ακόμη και στους τομείς όπου έχει αδιαμφισβήτητη κυριαρχία η Γερμανία, όπως για παράδειγμα η αυτοκινητοβιομηχανία, οι βιομηχανίες της αντιμετωπίζουν υπαρξιακή απειλή από τις νέες τεχνολογίες. Ο ορατός κίνδυνος να καταβροχθίσουν οι αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας σημαντικά τμήματα της γερμανικής βιομηχανίας απασχολεί όχι μόνον τους επικεφαλής εμβληματικών γερμανικών βιομηχανιών αλλά και την πολιτική ηγεσία της χώρας.
Οπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, το 1997 η χρηματιστηριακή αξία της Apple ανερχόταν μόλις σε 3 δισ. δολάρια και δεν αντιπροσώπευε περισσότερο από το 1/10 του γερμανικού ομίλου Siemens. Σήμερα, όμως, δυόμισι δεκαετίες μετά, η κεφαλαιοποίηση της Apple υπερβαίνει όχι μόνον της Siemens αλλά και το άθροισμα των 30 μεγαλύτερων γερμανικών εταιρειών του δείκτη Xetra DAX της Φρανκφούρτης. Και βέβαια, το θέμα είναι ευρύτερα σημαντικό ακριβώς επειδή η Γερμανία είναι η ατμομηχανή της Ευρώπης και η τέταρτη οικονομία στον κόσμο. Είναι, άλλωστε, αδιαμφισβήτητη η υπεροχή της ως προς την ποιότητα των προϊόντων μαζικής παραγωγής και μηχανολογίας, των δύο στοιχείων που υπήρξαν καίρια χαρακτηριστικά της βιομηχανίας του 20ού αιώνα, προτού αρχίσει να καταβροχθίζει τα πάντα ο κλάδος του λογισμικού.
Ομως η ιλιγγιώδης χρηματιστηριακή αξία της Apple δεν είναι ένα καπρίτσιο της στατιστικής αλλά αντανακλά μια πραγματικότητα. Οπως έχει υπογραμμίσει σε σχετικό ρεπορτάζ της η γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt, η φίρμα Made in Germany δεν έχει να παρουσιάσει ούτε ένα κορυφαίο ψηφιακό προϊόν και δεν υπάρχει καμία γερμανική ιστοσελίδα ανάμεσα στις 100 ιστοσελίδες με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα. Η χώρα καταλαμβάνει, άλλωστε, μόλις την ένατη θέση στον παγκόσμιο δείκτη καινοτομίας. Η Handelsblatt αποδίδει το πρόβλημα στο ότι οι διοικήσεις των γερμανικών επιχειρήσεων είναι συντηρητικές, έχουν έλλειμμα εργαλείων και δεν έχουν υποστήριξη από τον πολιτικό κόσμο της χώρας. Στα τέλη του 2016, μόλις το 2% των γερμανικών ευρυζωνικών συνδέσεων λειτουργούσε μέσω καλωδιακών δικτύων οπτικών ινών όταν στη Λετονία και στη Σουηδία το αντίστοιχο ποσοστό υπερβαίνει το 50%. Ετσι οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις της επαρχίας έχουν αργό ή μέτριο Ιντερνετ.
Η Γερμανία παρουσιάζει, άλλωστε, έλλειμμα εργατικού δυναμικού με εξειδικευμένες δεξιότητες. Πρόσφατη μελέτη κατέδειξε πως οι γερμανικές επιχειρήσεις έχουν συνολικά 1,6 εκατ. θέσεις εργασίας που παραμένουν κενές καθώς δεν μπορούν να εντοπίσουν το κατάλληλο προσωπικό. Αιτία είναι η κατάσταση των γερμανικών σχολείων, που συχνά δεν έχουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Ετσι το γεγονός ότι η χρηματιστηριακή αξία της Apple υπερβαίνει το άθροισμα των 30 μεγαλύτερων εταιρειών του Xetra Dax προσωποποιεί τους μεγαλύτερους φόβους που εκφράζονται στις αίθουσες των διοικητικών συμβουλίων των γερμανικών επιχειρήσεων. Ενας από τους φόβους αυτούς είναι ότι παρά τον δυσθεώρητο όγκο των γερμανικών εξαγωγών, προπαντός στην Κίνα, και παρά τα ιλιγγιώδη κέρδη τους, οι γερμανικές βιομηχανίες αδυνατούν να ακολουθήσουν την ψηφιακή εποχή, την εποχή του λογισμικού και των δεδομένων. Μιλώντας στους FT, ο Κάρστερν Μπρζέσκι, οικονομολόγος της ING, διαπιστώνει πως «η Γερμανία χάνει το τρένο της τεχνολογίας που κυριαρχεί στον εικοστό πρώτο αιώνα». Ο ίδιος προεξοφλεί, άλλωστε, πως τα επόμενα 20 χρόνια κυρίαρχες δυνάμεις στην παγκόσμια αγορά θα είναι το ηλεκτρονικό εμπόριο, το Ιντερνετ των πραγμάτων και η τεχνητή νοημοσύνη και σε όλα αυτά η Γερμανία έχει μείνει πίσω. Και βέβαια, πολλά στελέχη των γερμανικών βιομηχανιών εκφράζουν φόβους πως ακόμη και οι τομείς της παραδοσιακής γερμανικής υπεροχής, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, θα αντιμετωπίσουν τα ίδια προβλήματα που έχει δημιουργήσει η ψηφιακή τεχνολογία σε τομείς όπως εκείνοι της μουσικής και των ΜΜΕ. Μιλώντας προσφάτως στα στελέχη της Volkswagen, ο Χέρμπερτ Ντίες, διευθύνων σύμβουλος της εμβληματικής γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, τόνισε πως «αν συνεχίσουμε με τη σημερινή ταχύτητα, το πράγμα θα είναι πολύ σκληρό για εμάς».
Ακόμη και η απερχόμενη καγκελάριος έκρουσε προσφάτως τον κώδωνα του κινδύνου, όταν δήλωσε πως οι βιομηχανίες λογισμικού παρεισφρέουν στις σχέσεις παραγωγού με πελάτη και εξελίσσονται σε ένα είδος «μεσαζόντων», αλλά οι γερμανικές επιχειρήσεις «δεν έχουν ακολουθήσει αυτήν την εξέλιξη και κινδυνεύουν να μείνουν πίσω». Οπως σχολιάζουν οι FT, ο φόβος που υποκρύπτουν τα λόγια της καγκελαρίου είναι πως, αν δεν αναπτύξει νέα τεχνογνωσία, η Γερμανία θα καταλήξει να μην είναι τίποτε περισσότερο από έναν «επιμήκη πάγκο εργασίας», μια φημισμένη αλυσίδα συναρμολόγησης.
Και στο μεταξύ η Γερμανία βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα στους δύο μονομάχους, τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Αφενός δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την αμερικανική τεχνολογική ανάπτυξη και αφετέρου αντιμετωπίζει τον επιθετικό ανταγωνισμό της Κίνας, που αναβαθμίζει διαρκώς τη θέση της στην αλυσίδα της παραγωγής.