Ενα είδος επένδυσης στο οποίο είχαν έως τώρα πρόσβαση μόνον οι βαθύπλουτοι γίνεται προσιτό σε επενδυτές με πιο περιορισμένο βαλάντιο. Μπορεί κάποιος που δεν διαθέτει εκατομμύρια δολάρια να επενδύσει σε έργα διάσημων ζωγράφων, σε αυτοκίνητα αντίκες ή ακόμη και στις προσφιλείς στους Αμερικανούς παλιές κάρτες παικτών του μπέιζμπολ. Μπορεί επίσης να πουλάει τις επενδύσεις του και να αντλεί κέρδη.
Κι αυτό, γιατί έχει αναπτυχθεί μια κατηγορία επενδυτικών εταιρειών οι οποίες αγοράζουν ένα πανάκριβο συλλεκτικό είδος και πωλούν μερίδιά του σε τιμές προσιτές για μικρούς επενδυτές. Υπάρχουν κάπου 15 εταιρείες του είδους ανά τον κόσμο. Ορισμένες χρεώνουν μια προμήθεια όταν πωλούν το μερίδιο στον πελάτη τους, ενώ άλλες παίρνουν ένα ποσοστό επί των κερδών όταν ο πελάτης τους πωλήσει με τη σειρά του την επένδυσή του.
Μιλώντας στο Bloomberg η Μικαέλα Σαβιάνο, στέλεχος της Deloitte Tax LLP, υπογραμμίζει πως υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την επενδυτική διάσταση των συλλεκτικών ειδών και προσθέτει ότι «τα τελευταία 20 χρόνια όλο και περισσότερο τα ΜΜΕ δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη της αγοράς έργων τέχνης». Οπως τονίζει το Bloomberg, έχουν εμφανιστεί πολλές επενδυτικές αυτού του είδους που επικεντρώνονται στα αυτοκίνητα αντίκες όπως και στα άλογα κούρσας, σε ρετρό αθλητικά είδη, αλλά ακόμη και σε παλιά κόμικς.
Ο Τζον Ντέι είναι στέλεχος της Deloitte και κάτοχος τέτοιων μεριδίων σε ακριβές επενδύσεις και έχει δαπανήσει περίπου 21.000 δολάρια για την αγορά μεριδίων σε αυτοκίνητα Lamborghini, ακριβά ρολόγια και σπάνια βιβλία. «Δεν πρόκειται να αγοράσω ποτέ μια Ferrari αλλά έχω τη δυνατότητα να επενδύσω σε ένα τέτοιο αυτοκίνητο», δηλώνει στο Bloomberg. Προσθέτει πάντως ότι έτσι «δεν χρειάζεται ούτε να πληρώνω για τη συντήρηση του αυτοκινήτου, ούτε για την ασφάλειά του, ούτε για τον χώρο αποθήκευσής του».
Οι επενδυτικές που αγοράζουν αυτά τα συλλεκτικά είδη και τα πωλούν σε μερίδια δεν έχουν πάντα το ίδιο επιχειρηματικό μοντέλο. Η Rally Rd, για παράδειγμα, που αυτοδιαφημίζεται με το σλόγκαν «οι επενδύσεις των πλουσίων, τώρα στη διάθεση όλων», δίνει στους πελάτες της τη δυνατότητα να αγοράζουν και να πωλούν μετοχές συλλεκτικών ειδών και παράλληλα να διατηρούν ένα πακέτο μετοχών σε κάθε ένα από τα είδη στα οποία έχουν επενδύσει.
Η Feral Horses δίνει στους δικούς της πελάτες τη δυνατότητα να αγοράζουν και να πωλούν έργα τέχνης και στη συνέχεια εισπράττει ποσοστά επί των εσόδων που αντλούν οι πελάτες της όταν πωλούν τα έργα τέχνης. Η Masterworks αγοράζει έργα τέχνης σε δημοπρασίες, πουλάει μετοχές τους και στη συνέχεια χρεώνει προμήθεια και μερίδιο από τα κέρδη όταν ο πελάτης πουλήσει τις μετοχές.
Ολες τους, πάντως, βασίζονται στην κοινή πεποίθηση πως τα ακριβά είδη που συνήθως προσφέρονται για επενδύσεις των βαθύπλουτων όχι μόνον φέρουν μεγάλη αξία αλλά πρόκειται και να ανατιμηθούν. Σύμφωνα με τον Σκοτ Λιν, ιδρυτή της Masterworks, «όταν εξετάσει κανείς διαφορετικούς τομείς της σύγχρονης τέχνης, διαπιστώνει πως ανατιμάται κατά περίπου 11% ετησίως, πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε μετοχή».
Η πραγματικότητα είναι, βέβαια, πιο περίπλοκη. Τα έργα τέχνης, τα άλογα κούρσας, τα αυτοκίνητα αντίκες και γενικώς τα συλλεκτικά είδη δεν είναι ίσα μεταξύ τους, ούτε όλες οι «επενδυτικές ευκαιρίες» είναι οι καλύτερες που μπορεί να βρει κανείς. Το γεγονός ότι ένα άλογο κούρσας νίκησε σε αγώνες ιππασίας δεν σημαίνει πως όλα τα άλογα κούρσας αποτελούν καλή επένδυση. Το γεγονός ότι ένα έργο του Πικάσο αποδίδει κέρδη 800% δεν σημαίνει ότι θα συμβεί το ίδιο με κάθε έργο του Πικάσο.
Οπως επισημαίνει το Bloomberg, γοητεύουν οι ιστορίες των πλούσιων ανθρώπων που αγόρασαν έργα τέχνης και έκαναν μεγάλες περιουσίες λίγα χρόνια αργότερα. Αυτές οι ιστορίες έχουν αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία αναπτύχθηκε όλη αυτή η επενδυτική δραστηριότητα της συμμετοχής σε επενδύσεις. Οπως τονίζει η κ. Σαβιάνο, «οι άνθρωποι πιστεύουν πως θα τριπλασιαστεί η αξία οποιουδήποτε έργου τέχνης, αλλά δεν ισχύει αυτό. Κάθε έργο τέχνης είναι μοναδικό και πρέπει να εξετάζεται μεμονωμένα».